Komin stalowy vs. ceramiczny - porównujemy systemy

Tradycyjne kominy z cegły mają sporo wad. Zajmują dużo miejsca, są ciężkie (wymagają oparcia na solidnym fundamencie), a do ich wykonania trzeba zatrudnić doświadczoną ekipę. Znalezienie takich fachowców jest coraz trudniejsze, a trzeba pamiętać, że wszelkie niedoróbki na etapie budowy będą skutkowały nieprawidłowościami podczas eksploatacji.

Ale o tym, że kominy z cegły tracą na popularności, decyduje przede wszystkim to, że nie są one uniwersalne. Można je stosować tylko wtedy, gdy źródłem ciepła jest kominek lub kocioł zasypowy bez podajnika. Nie zaleca się wznoszenia komina murowanego w przypadku urządzeń z podajnikiem, ponieważ w takich kotłach temperatura spalin jest dużo niższa i może dochodzić do kondensacji pary wodnej ze spalin, na co tego rodzaju kominy są nieodporne. Dużą ilością pary wodnej i jeszcze niższą temperaturą charakteryzują się spaliny wydzielane przez kotły gazowe i olejowe. A ponieważ kotły z podajnikiem i gazowe stanowią dziś znaczący odsetek sprzedawanych urządzeń grzewczych, rośnie popularność kominów systemowych.

Są one dużo prostsze w montażu - składa się je na budowie z przygotowanych fabrycznie elementów. Co ważne, w ramach systemu (stąd ich nazwa) danego producenta można kupić wszystkie niezbędne elementy - wyczystki, trójniki, czapy, pustaki wentylacyjne, nasady kominowe itp., a kompletny wyrób objęty jest gwarancją.

Kominy systemowe oferowane są w różnych wersjach, umożliwiających dopasowanie do każdego rodzaju paliwa i kotła lub kominka. Ze względu na rodzaj użytego do budowy materiału wyróżnia się kominy ceramiczne i stalowe.

Infografika: Komin stalowy vs. ceramiczny

Kominy ceramiczne

Mają budowę warstwową. Kanał wewnętrzny wykonany jest z ceramiki, natomiast zewnętrzna obudowa najczęściej z lekkiego betonu na bazie keramzytu. Przy czym nie jest to zwykła ceramika, która - jak wspomniano - źle reaguje na działanie agresywnych składników kondensatu, ale nowoczesne odmiany, np. kwasoodporna kamionka. Przestrzeń pomiędzy wkładem i obudową zazwyczaj wypełniona jest kształtkami z twardej wełny mineralnej, która chroni kanał kominowy przed wychłodzeniem, a obudowę przed przegrzaniem. W pustakach stanowiących obudowę komina uformowany jest zazwyczaj przynajmniej jeden kanał wentylacyjny.

Budowa komina ceramicznego

Wybierając komin ceramiczny należy określić, z jakim urządzeniem grzewczym będzie współpracował. Kominy przeznaczone do odprowadzania dymu z kotłów na paliwa stałe, kominków i pieców powinna cechować odporność na bardzo wysoką temperaturę, bo taką ma dym ze wspomnianych urządzeń grzewczych. Ponieważ pracują one wykorzystując naturalny ciąg, bez wentylatora przetłaczającego produkty spalania, kanał nie musi być idealnie szczelny (dym nie przedostaje się przez spojenia, bo powietrze jest zasysane do komina). Nie musi być też niewrażliwy na większą ilość kondensatu, bo przy prawidłowej eksploatacji kotła nie dochodzi do jego wytrącenia.

Inaczej jest z kominami współpracującymi z urządzeniami gazowymi. Te nie są wystawione na działanie tak wysokiej temperatury, za to wymagana jest odporność na działanie kondensatu i duża szczelność. Dotyczy to zwłaszcza kotłów kondensacyjnych, w których spaliny przetłacza wentylator. Znajdują się one pod pewnym ciśnieniem, dlatego wszystkie połączenia muszą być starannie uszczelnione.

Kominy stalowe

Również mają budowę warstwową, przy czym kanał odprowadzający produkty spalania wykonany jest ze stali. Do produkcji wykorzystuje się różne gatunki tego materiału. Stal żaroodporna stosowana jest na kanały dymowe dla kominków oraz kotłów zasypowych. Jest odporna na bardzo wysoką temperaturę (ponad 600°C), ale wrażliwa na kondensat. Stal kwasoodporna przeznaczona jest na kanały spalinowe dla kotłów gazowych i olejowych, ewentualnie również do wyposażonych w podajnik kotłów na paliwa stałe.

Budowa komina stalowego

Uwaga! To, do jakiego rodzaju paliwa i kotła będzie się nadawał komin, zależy również od grubości stali i sposobu uszczelnienia (połączenia kielichowe lub uszczelki). Uszczelki zwykle nie są odporne na bardzo wysoką temperaturę.

Obudowę kanału stalowego można wykonać z podobnych pustaków, jakie stosuje się w przypadku kominów ceramicznych.

W sprzedaży są też kominy stalowe dwuścienne, z obudową z blachy stalowej lub aluminiowej. Między ściankami metalowymi umieszczona jest izolacja termiczna, dzięki której spaliny się nie wychładzają, a warstwa zewnętrzna nadmiernie się nagrzewa. Tego typu kominy montuje się przeważnie na zewnątrz budynku - przymocowane są do ściany za pomocą kotew.

W pewnych szczególnych przypadkach warto rozważyć budowę nie całego komina, ale zakup samego wkładu kominowego. Wykonany ze stali element to jakby sam kanał wewnętrzny komina. Może składać się z rur sztywnych albo elastycznych. Te ostatnie umożliwiają dopasowanie do przebiegu kanału w istniejącym kominie. Bo to właśnie najczęstsze zastosowanie wkładów - montuje się je w starych, wyeksploatowanych kominach, aby je uszczelnić i przedłużyć ich żywotność. Dobór szczelnego i odpornego na działanie kondensatu wkładu to też sposób, aby zaadaptować przewód na potrzeby nowoczesnego kotła gazowego.

O wkładzie można też pomyśleć na etapie budowy domu, kiedy nie ma jeszcze decyzji o tym, jakie paliwo będzie używane do jego ogrzewania. W takiej sytuacji można wznieść sam komin (np. z cegły lub pustaków kominowych) i dokupić odpowiedni wkład, gdy będzie już wiadomo, co będzie źródłem ciepła.

Kominy umieszcza się zazwyczaj w środku budynku, ale lokalizacja zewnętrzna jest również dopuszczalna. Takie rozwiązanie stosuje się najczęściej przy okazji remontów, np. gdy trudno przebić się przez kolejne kondygnacje domu. (fot. MK Systemy Kominowe)

Komin ceramiczny czy stalowy - który wybrać?

Kominy ceramiczne i stalowe mają podobne walory użytkowe. Jak wynika z powyższej charakterystyki, zarówno jedne, jak i drugie, mogą współpracować z dowolnym urządzeniem grzewczym. Ważne tylko, by kanały z ceramiki/stali podłączone do kotłów na paliwa stałe były odporne na bardzo wysoką temperaturę, a te przeznaczone do współpracy z kotłami gazowymi cechowała odporność na agresywne spaliny.

Komin lub wkład stalowy jest lżejszy od ceramicznego, dlatego nie musi się opierać na fundamencie. Zwykle wystarcza zakotwienie go do ściany. Jest też łatwiejszy w montażu, ponieważ długie odcinki rur nie wymagają dużej liczby połączeń. Niezbędne jest natomiast wykonanie specjalnej obudowy w części wystającej ponad dachem, o ile chcemy uzyskać wygląd podobny do tradycyjnego komina murowanego.

Porównywanie obu typów kominów pod względem estetycznym nie ma większego sensu, ponieważ zarówno te ze stali, jak i z ceramiki, można tak samo zaizolować i obudować. Niektórym zaś szczególnie podoba się industrialny styl kominów stalowych.

Dużych różnic nie ma też w cenach. Za renomowany wyrób z ceramiki lub stali odpowiedni dla kominka lub kotła na paliwa stałe o średnicy wewnętrznej 200 mm i wysokości 7 m zapłacimy ok. 2500 zł. Komin przeznaczony dla kotła gazowego z zamkniętą komorą spalania, o tej samej wysokości, kosztuje ok. 3500 zł.

Kwasoodporny wkład stalowy o wysokości 7 m kupimy już za ok. 1500 zł, a zestaw powietrzno-spalinowy za ok. 500 zł.

Systemy powietrzno-spalinowe

Specyficznym typem kominów są tzw. systemy powietrzno-spalinowe, produkowane ze stali kwasoodpornej lub z tworzywa sztucznego. Nazywane są też rurą w rurze, co opisuje ich konstrukcję. Wewnętrzna rura służy do odprowadzania spalin, a w przestrzeni pomiędzy nią, a obudową, do kotłów doprowadzane jest powietrze niezbędne do spalania.

Systemy powietrzno-spalinowe są tańsze i mniej pracochłonne w budowie od typowych kominów. Spaliny można bowiem wyprowadzić ponad dach lub bezpośrednio przez ścianę zewnętrzną domu - nie trzeba więc wznosić długiego komina.

Dlaczego więc nie stosuje się ich powszechnie? Zgodnie z prawem mogą być wykorzystywane tylko w określonych warunkach - do odprowadzenia spalin z kotłów gazowych z zamkniętą komorą spalania (ich moc nie może przekraczać 21 kW), ale tylko w domach wolno stojących.

Budowa systemu powietrzno-spalinowego

Parametry komina

Niezależnie od wyboru materiału, z jakiego będzie wykonany komin, trzeba dopilnować, aby jego wymiar był dostosowany do wymagań przyłączonego urządzenia grzewczego. W przypadku kanałów wentylacyjnych jest to najczęściej 14 × 14 cm (lub średnica 15 cm). Kanały dymowe mają przeważnie średnicę 15, 18 lub 20 cm, natomiast kanały spalinowe - do 12 cm, przy czym wymagane wymiary określa producent w dokumentacji kotła.

Rozmieszczenie kanałów wentylacyjnych, dymowych i spalinowych w kominie

Uwaga! W jednym kominie warto zgrupować kilka kanałów o różnym przeznaczeniu. Ułatwia to aranżację pomieszczeń, ponadto pozwala ograniczyć koszty, bo wykonanie każdego dodatkowego komina wiąże się z koniecznością zrobienia następnych otworów w stropie i dachu. Do tego takie rozwiązanie jest bardziej estetyczne - lepiej prezentuje się dach, z którego wystaje jak najmniej elementów odprowadzających zużyte powietrze i spaliny. Z oczywistych względów takiego zgrupowania nie zrobimy decydując się na stalowy komin dwuścienny. Natomiast producenci pozostałych rodzajów oferują odpowiednie pustaki dopasowane wymiarami zewnętrznymi do kominów. W ten sposób można np. zwiększyć liczbę kanałów wentylacyjnych.

Co do wysokości - im komin jest wyższy, tym lepszy jest ciąg kominowy. Właściciele niewysokich domów często mają z tym problem. Idealnym rozwiązaniem byłoby podwyższenie komina, ale efekty wizualne takiego zabiegu mogą być nie najlepsze. Ponadto najlepiej, gdy jego wylot znajduje się w najwyższej części dachu, a ponad pokrycie wystaje tylko jego niewielka część (wtedy większość ciepła oddaje do wnętrza domu).

Inna opcja to dobór komina o większej średnicy, która zrekompensuje jego niewielką wysokość, albo montaż nasady kominowej. Takie urządzenie, najlepiej wyposażone w elektryczny wentylator, zapewnia ciąg w każdych warunkach atmosferycznych. Instaluje się je na szczycie komina.

Redaktor: Norbert Skupiński
Na zdjęciu otwierającym: Po lewej: Komin pełni w domu ważną rolę. Umożliwia odprowadzenie na zewnątrz zużytego powietrza oraz dymu i spalin, powstających w różnych urządzeniach grzewczych. (fot. Jawar). Po prawej: Kominy stalowe są lekkie i łatwe do zamontowania. (fot. Komin-Flex)