Jaki dach pod fotowoltaikę? Sprawdź, które się nie nadają

Czego dowiesz się z artykułu?

Odpowiedź brzmi: nie. Nie każdy dach nadaje się pod fotowoltaikę. Zacznijmy jednak od początku. Podstawowym elementem instalacji fotowoltaicznej (PV) są zbudowane z ogniw fotowoltaicznych panele słoneczne. Przekształcają one energię promieniowania słonecznego w energię elektryczną. Którą można wykorzystać na wiele sposobów - do zasilania lodówki, telewizora, oświetlenia, do ogrzewania i chłodzenia, do ładowania elektrycznych pojazdów. Ilość produkowanej energii (prądu) zależy od intensywności promieniowania słonecznego, powierzchni paneli oraz ich sprawności. Sprawność przemiany energii słonecznej w elektryczność waha się od kilku do ponad 20%, zależnie od konstrukcji ogniw.

Wytwarzany w panelach prąd jest stały, a domowe urządzenia zasilane z sieci wymagają prądu przemiennego. Dlatego niezbędny jest falownik (inwerter), przekształcający prąd stały w przemienny. Umieszcza się go np. na poddaszu, albo w kotłowni i podłącza do tablicy rozdzielczej budynku.

Jaki dach jest najlepszy pod fotowoltaikę?

Ponieważ produkcja prądu z fotowoltaiki zależy od dostępu do promieniowania słonecznego, kluczowe jest umiejscowienie paneli PV i ich ekspozycja na właściwą stronę świata. Najlepsze pod fotowoltaikę są dachy z ekspozycją południową. Odchylenie na wschód lub zachód (do około 50°) jest dopuszczalne, ale żeby uzyskać tyle energii, co z dachu skierowanego na południe, potrzeba więcej paneli.

Gdy idzie o kąt nachylenia połaci, to najlepsze jest 35°, gwarantujące maksymalny uzysk energii w skali roku. Bardzo ważne jest, żeby ogniw nie zacieniały drzewa, kominy, lukarny, sąsiednie budynki. Fotowoltaikę zakłada się również na dachach płaskich, gdzie niezbędne są dodatkowe konstrukcje wsporcze, co zwiększa koszty inwestycji. Ale na dachu płaskim panele łatwo skierować na południe i zwykle jest do nich wygodny dostęp.

Bardzo ważne jest umiejscowienie paneli i ich ekspozycja na właściwą stronę świata. Należy je lokować na dachach ustawionych w kierunku południa. Odchylenie na wschód lub zachód (do około 50°) jest dopuszczalne, ale wymaga zwiększenia ich powierzchni, fot. Adobe Stock

Najprostszy jest montaż instalacji na dachach jedno- i dwuspadowych. W przypadku dachów wielospadowych panele PV można zakładać na kilku połaciach. Ale jeśli warunki pracy ogniw skierowanych na różne strony świata wyraźnie od siebie odbiegają, potrzebny jest nie jeden, a kilka mniejszych falowników (tzw. mikrofalowniki).

Ile miejsca potrzeba? Minimalna powierzchnia dachu pod panele PV

Opowiedzmy jeszcze na pytanie o minimalną powierzchnię dachu pod fotowoltaikę. Początkowo inwestorzy wybierali instalacje o mocy 5-6 kW (co pozwala uzyskać rocznie 5000-6000 kWh energii). Powierzchnia paneli fotowoltaicznych koniecznych do wytworzenia takiej ilości energii to przeszło 30 m2 (przyjmuje się, że na każdy kilowat mocy instalacji potrzeba 5-7 m2 paneli). Jeśli inwestor chce więcej mocy, np. 9 kW, musi mieć na dachu miejsce na jakieś 50 m2 paneli.

Uważaj! Taki dach nie nadaje się pod fotowoltaikę

Po pierwsze, fotowoltaiki nie należy montować na dachach w złym stanie technicznym - uszkodzonych, o osłabionej konstrukcji. Jeśli dach jest nieszczelny, najpierw należy go naprawić. Standardowy panel PV waży 18-25 kg, gotowa instalacja fotowoltaiczna to dodatkowe obciążenie dachu o 10-20 kg/m2 . Przy nowych więźbach to raczej nie problem, przy starych konstrukcjach warto zasięgnąć opinii specjalisty.

Po drugie, znaczenie ma rodzaj pokrycia. Instalacje fotowoltaiczne montuje się na dachach krytych blachą (blachodachówką, blachą płaską, trapezową), dachówką (ceramiczną, betonową), gontem bitumicznym. Ale nie można montować paneli PV na pokryciach dachowych palnych: goncie drewnianym, strzesze. Nie na eternicie, choć formalnie nikt tego nie zakazał. Pokrycia z azbestem (a taki jest eternit) trzeba przecież usunąć do 2032 r.

Po trzecie, choć takie przypadki trafiają się rzadko, nie nadaje się pod instalację PV jednospadowy dach skierowany na północ.

Twój dach się nie nadaje? Oto alternatywy montażu paneli PV

Instalacje fotowoltaiczne montuje się nie tylko na dachach. Także na gruncie, na specjalnych stelażach. Trzeba mieć na nie miejsce na posesji, ale panele PV łatwo ustawić pod odpowiednim kątem i skierować na południe. Warto też pomyśleć o możliwości zmiany kąta ich nachylenia - na gruncie łatwo to zrobić, a zimą przyda się większy niż 35°.

Spotyka się również montaż paneli PV na ścianach budynków z południową ekspozycją. Jeśli nie da się zamontować fotowoltaiki na dachu domu, może odpowiedni będzie dach wolnostojącego garażu lub budynku gospodarczego? Popularne stają się także fotowoltaiczne carporty, czyli zadaszone miejsca parkingowe z instalacją PV. To rodzaj wiaty na samochód, na której dachu montuje się panele. Pozbawioną ścian wiatę można postawić choćby na podjeździe.

Fot. otwierająca: Adobe Stock

FAQ Pytania i odpowiedzi

Czy każdy dach nadaje się pod fotowoltaikę?

Nie. Niektóre dachy nie spełniają warunków technicznych lub są położne w złym, mało nasłonecznionym miejscu. Fotowoltaiki nie należy montować na dachach w złym stanie technicznym, z uszkodzonym pokryciem, nieszczelnością czy osłabioną konstrukcją.
Jakie pokrycia dachowe wykluczają montaż paneli PV?

Panele fotowoltaiczne nie powinny być montowane na pokryciach palnych, takich jak: gont drewniany, strzecha, eternit (azbest). Chociaż nie ma formalnego zakazu dla eternitu, to jego utylizacja będzie obowiązkowa do 2032 r., więc montaż PV na tym materiale jest niewskazany.
Czy kąt nachylenia dachu ma wpływ na fotowoltaikę?

Tak. Optymalny kąt nachylenia połaci dachu dla paneli PV to ok. 35°. Zbyt płaskie lub zbyt strome dachy mogą obniżyć uzysk energii, chyba że zastosuje się odpowiednie konstrukcje wsporcze.
Czy kierunek dachu ma znaczenie dla wydajności paneli?

Tak. Najlepsze są dachy skierowane na południe. Dopuszczalne są odchylenia na wschód lub zachód do 50°, ale wówczas wydajność spada i potrzeba więcej paneli, by osiągnąć ten sam uzysk.
Ile minimalnie potrzeba miejsca na dachu pod instalację PV?

Przyjmuje się, że na każdy 1 kW mocy instalacji potrzeba ok. 5-7 m² powierzchni dachu. Typowa instalacja 6 kW wymaga około 30-40 m² wolnej przestrzeni, najlepiej bez zacienień.
Czy stary dach trzeba wymienić przed montażem fotowoltaiki?

Tak, jeżeli dach jest nieszczelny, zdegradowany lub konstrukcyjnie słaby - konieczna jest jego renowacja przed montażem PV. Panele PV stanowią dodatkowe obciążenie - 10-20 kg/m² - więc stan więźby dachowej musi być zweryfikowany przez specjalistę.
Czy fotowoltaikę można zamontować na każdym rodzaju blachy dachowej?

Nie każda blacha umożliwia łatwy montaż. Najbardziej popularne i wygodne do instalacji PV są: blachodachówka, blacha trapezowa, blacha na rąbek stojący (wymaga specjalnych uchwytów).
Czytaj więcej Czytaj mniej