Przykładowy system zabezpieczenia domu

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak wybrać najlepszą dla naszego domu instalację alarmową?
• Jakie elementy zewnętrznej instalacji alarmowej dobrze jest zamontować wokół naszej posesji?
• Jak zabezpieczyć wnętrze domu?
• Jak dokonać konfiguracji instalacji alarmowej?
• Do czego służą manipulatory?
• Jakie są typy czujek ruchu i jakie jest ich zadanie?
• Jak działają czujniki uderzeniowe?
• Jakie jest zadanie modułu powiadamiania?
• Jakie są koszty przykładowej instalacji alarmowej?

Zanim zdecydujemy, jakie rodzaje zabezpieczeń sprawdzą się w przypadku naszego domu, powinniśmy ocenić ryzyko włamań w okolicy oraz możliwości dostępnych systemów.

Ocena ryzyka i kompleksowe planowanie instalacji alarmowej

Wprawdzie żaden system nie gwarantuje 100% ochrony domu, ale wydłuża czas potrzebny do sforsowania zabezpieczeń, co z kolei pozwala właściwym służbom skutecznie zainterweniować.

Przy doborze elementów antywłamaniowych, należy przeanalizować drogi umożliwiające wejście napastnikom do budynku i zamontować tam odpowiednie zabezpieczenia. Ponadto trzeba pamiętać, że o stopniu ochrony decyduje najsłabszy element ochrony - nie ma sensu zakładać w domu jednorodzinnym pancernych drzwi, jeśli w podobnym stopniu nie będą zabezpieczone okna, wyłazy dachowe, czy wejście do piwnicy bądź garażu.

Większość powszechnie stosowanych zabezpieczeń chroni przede wszystkim przed włamywaczami, działającymi bez wcześniejszego przygotowania, którzy mając trudności z otwarciem drzwi lub okna, na ogół rezygnują z napadu. Czasem wystarczy zamontować urządzenia odstraszające - głośna syrena, reflektor lub migające lampy mogą spłoszyć przestępców.

Istotne znaczenie ma lokalizacja budynku, nie tylko ze względu na gęstość zabudowy (możliwość wzbudzenia zainteresowania sąsiadów przyczyną wywołania alarmu), ale np. kryminogenny rejon, gdzie często dochodzi do takich zdarzeń.

Na terenie o wyższym poziomie zagrożenia, instalację systemu alarmowego łączy się na ogół z monitoringiem agencji ochrony, bo jedynie w połączeniu z szybką interwencją możemy liczyć na skuteczne zabezpieczenie domu.

Syrena zewnętrzna emituje sygnały świetlne i dźwiękowe informując o uruchomieniu alarmu. (fot. Jablotron)

Instalacja alarmowa - ochrona zewnętrzna

Teren posesji możemy zabezpieczyć jedynie instalacją odstraszającą i taką, która nie będzie uciążliwa dla otoczenia. W tej strefie można bowiem spodziewać się częstego wywoływania fałszywych alarmów przez zwierzęta albo silny wiatr. Ponadto przy braku stałej obecności osób mogących podjąć interwencję, skuteczność takiego rozwiązania jest niewielka.

W praktyce, przy ochronie działek z domem jednorodzinnym, jako element odstraszający instalowane są głównie czujniki uruchamiające, np. intensywne oświetlenie, jeśli ktoś przekroczy chroniony obszar. System ten może posłużyć również mieszkańcom jako oświetlenie komunikacyjne przy dojściu do budynków gospodarczych czy garażu.

Jako urządzenia uruchamiające alarm instalowane są bariery podczerwieni bądź czujniki ruchu. Barierę podczerwieni tworzą dwa urządzenia - nadajnik wysyłający wiązkę promieniowania podczerwonego oraz odbiornik, reagujący na przerwanie strumienia IR. Tego typu czujniki tworzą tzw. barierę obwodową, np. wzdłuż ogrodzenia w pewnej odległości od domu.

Najprostsze urządzenia wysyłają pojedynczą wiązkę promieniowania, a ich zasięg działania na ogół nie przekracza 20 m. Natomiast rozbudowane układy wysyłają kilka równoległych wiązek, a alarm załącza się w momencie jednoczesnego przecięcia przynajmniej dwóch z nich. Dzięki temu można uniknąć fałszywych alertów, wywoływanych np. przez ptaki, spadające liście. Oprócz wiązek "roboczych" z odbiornika przesyłany jest zwrotny sygnał kontrolny, pozwalający na ocenę jego sprawności.

Przestrzeń wokół domu wymaga również ochrony przez intruzami. Przy oknach (fot. z lewej) i bramie garażowej (fot. z prawej) przydadzą się czujki ruchu lub bariery podczerwieni, emitujące wiązki promieniowania, których przecięcie uruchamia alarm. (fot. Optex)

Przy wyborze tych urządzeń warto też zwrócić uwagę na ochronę przed oblodzeniem powierzchni aktywnych oraz dostosowanie mocy promieniowania do warunków atmosferycznych zmniejszających przejrzystość powietrza (dym, mgła).

Instalowane niekiedy czujniki ruchu obejmują ochroną dość małą powierzchnię i przy zabezpieczeniach na zewnątrz wykorzystywane są głównie do sygnalizowania wejścia w obszar bezpośrednio przylegający do budynku.

Szczególnie istotna jest ochrona strefy znajdującej się blisko domu, bowiem pozwala ona na podjęcie działań wyprzedzających. Możemy wówczas uniknąć zniszczenia drzwi albo wybicia okna, również wtedy, gdy próba włamania będzie nieskuteczna - napastnicy odstąpią od zamierzeń, przestraszeni włączonym alarmem.

Rozmieszczenie czujek musi obejmować obszarem reagowania wszystkie potencjalne miejsca, przez które można wejść do domu - okna fasadowe i dachowe, drzwi główne i gospodarcze, wejście do garażu i piwnicy oraz tarasy i balkony. Ochronę taką tworzy się często z użyciem umieszczonej na fasadzie bariery podczerwieni lub czujek, reagujących na próbę otwarcia drzwi czy wyłamania okna. Trzeba też zwrócić uwagę na zabezpieczenie przed zniszczeniem samych urządzeń alarmowych - lamp, syren. W stanie nieaktywnym powinny być niewidoczne i poza zasięgiem pozwalającym na łatwe ich odłączenie czy uszkodzenie.

Czujki ruchu najczęściej montuje się wysoko w narożnikach ściany oraz nad drzwiami i oknami. (fot. z lewej: Optex, fot. z prawej: Eaton)

Instalacja alarmowa - zabezpieczenie wnętrza

Głównym obszarem chronionym w budynkach jednorodzinnych jest z reguły wnętrze, które ze względu na sposób użytkowania (obecność zwierząt) należy - przy uruchomionym stanie czuwania alarmu - podzielić na kilka stref ochronnych. Niezbędna jest strefa reagująca z opóźnieniem, które pozwoli na opuszczenie domu po aktywowaniu alarmu, jak i wejście do środka bez wywoływania alertu.

W budynkach piętrowych z sypialniami na górze, dobrze jest wydzielić tam strefę nocną z wyłączoną inicjacją alarmu, by móc swobodnie pójść do pokoju płaczącego dziecka lub do łazienki. W tym czasie chroniony przed włamaniem powinien być parter.

Konfiguracja instalacji alarmowej

Głównym elementem każdego systemu alarmowego, mającym ogromny wpływ na jego funkcjonalność i możliwości kontroli chronionego obiektu, jest centralka alarmowa. Instalowane obecnie mikroprocesorowe urządzenia zapewniają wszechstronne programowanie, jak i rozbudowę, a różnorodność zadań, jakimi mogą kierować, pozwala na wykorzystanie ich także do sterowania rozmaitymi elementami wyposażenia domu.

Dostępne są jako centrale działające w systemie przewodowym lub bezprzewodowym, z różną konfiguracją dodatkowego wyposażenia. Współpracujące z nimi czujki muszą funkcjonować w tym samym systemie, przy czym te bezprzewodowe mają najczęściej również kilka wejść przewodowych.

Domowym alarmem najwygodniej sterować pilotem. (fot. Nice)

Z wielu parametrów, jakimi cechują się poszczególne modele central, najistotniejsze dla użytkownika są:

• liczba wejść i wyjść sygnałowych;
• możliwość wydzielenia stref ochrony;
• zakres rozbudowy i współpracy z innymi urządzeniami.

W praktyce centrale są konfigurowane w jednej obudowie z zasilaczem, akumulatorem (podtrzymującym działanie systemu w razie awarii prądu) i dodatkowymi podzespołami, zgodnie z potrzebami użytkownika. Ze względu na konieczność zapewnienia szczególnej ochrony przed ingerencją w jej funkcjonowanie w razie włamania, powinna być ona dobrze ukryta i zabezpieczona, a doprowadzone do niej przewody schowane w ścianie.

Przewody instalacji alarmowej powinny być ukryte w ścianie, a ich przebieg warto udokumentować np. robiąc zdjęcia przed otynkowaniem ścian. (fot. Satel)

Manipulator

Do komunikacji z centralą służą manipulatory. Może to być np. prosta klawiatura ze wskaźnikami diodowymi lub ekran dotykowy. Oprócz podstawowych funkcji, takich jak włączanie i wyłączanie systemu za pomocą kodu dostępu, ustalania czasu potrzebnego na opuszczenie pomieszczenia, można za jego pośrednictwem zaprogramować strefy ochrony (aktywność części czujników), a także uzyskać podawane na wyświetlaczu informacje o stanie aktywności i historii zdarzeń wtedy, gdy system był włączony.

Manipulator instaluje się na ogół w pobliżu wejścia do domu, ale w przypadku garażu z przejściem do budynku - warto zamontować układ pozwalający na sterowanie alarmem. Umożliwi to jego aktywację i dezaktywację bez konieczności otwierania drzwi wejściowych po wjechaniu do garażu.

Manipulatory systemowe mogą mieć postać różnej wielkości ekranów np. dotykowych. (fot. IRA)

Czujniki ruchu

Czujniki ruchu sygnalizują obecność człowieka w chronionym pomieszczeniu lub w strefie jego działania na zewnątrz budynku. Standardowo wykorzystywane są czujniki typu PIR - pasywne wykrywacze promieniowania podczerwonego - reagujące na pojawienie się w polu widzenia obiektu o innej temperaturze niż tzw. tło. Poszczególne modele różnią się czułością, zasięgiem, kątem widzenia i poborem prądu w stanie czuwania. Niektóre parametry można regulować (czułość, kąt widzenia) dostosowując je do warunków pracy.

Większą odpornością na wywołanie fałszywego alarmu, przy szybkich zmianach temperatury (np. w wyniku powiewu wiatru przez niedomknięte okno), charakteryzują się czujki dualne, oznaczane jako PIR-WM - wyposażone w dodatkowy detektor mikrofalowy. Działa on na zasadzie podobnej do radaru, wykrywając ruch obiektu odbitą od niego mikrofalą. Dopiero uaktywnienie obu detektorów załącza alarm.

Czujki mogą też mieć ograniczenie czułości w funkcji PET, co zabezpiecza przed ich zadziałaniem z powodu obecności małych zwierząt (do 15 kg).

Czujniki ruchu instaluje się na wysokości 2,10-2,40 m od posadzki z ukierunkowaniem wiązki najlepiej równolegle do okien i drzwi (nie powinny "patrzeć" wprost w okno), a zasięg "widzenia" powinien obejmować całą ich powierzchnię - na co należy zwrócić uwagę szczególnie przy ochronie dużych okien tarasowych.

Zobacz jak działa zewnętrzna czujka ruchu

Czujniki uderzeniowe

Sygnalizują próbę włamania przez wybicie szyby, wyważenie okna lub drzwi. Działają jako czujki elektromagnetyczne - kontaktrony, akustyczne albo udarowe. Czujniki kontaktronowe mocuje się na ramach okiennych, natomiast akustyczne - na ścianie w chronionym pomieszczeniu. Czujniki kontraktonowe składają się z dwóch elementów umieszczonych na ramie i na skrzydle. Ich oddalenie od siebie powoduje zadziałanie alarmu.

W czujkach udarowych analizę sygnału umożliwia element piezoceramiczny, mierzący naturalny poziom wibracji, a w czujkach akustycznych sprawdzana jest sekwencja częstotliwości dźwięków charakterystycznych dla odgłosu tłuczonego szkła, czułość reguluje się za pomocą symulatora zbicia szyby.

Instalacja alarmowa - moduły powiadamiania

Możliwość bezpośredniego powiadamiania o zdarzeniach w systemie alarmowym, jak również zdalne sterowanie podłączonymi do centrali urządzeniami zapewniają moduły komunikacyjne. Przekazywanie informacji odbywa się za pośrednictwem sieci telefonii komórkowej, ale realna jest też konwersja na przewodową linię telefoniczną. Zależnie od typu modułu komunikacja może odbywać się z kilkoma numerami telefonów, a do uruchomienia przekazów niezbędne jest wyposażenie modułu w kartę SIM i odpowiednie aplikacje.

Ochrona nie tylko przed włamaniem

Zagrożenie bezpieczeństwa domu może pochodzić nie tylko ze strony włamywaczy, ale również być wynikiem awarii instalacji czy pożaru.

Wyposażenie systemu alarmowego w dodatkowe wyspecjalizowane czujniki pozwoli na szybką interwencję i zapobieżenie większym stratom.

Czujniki reagujące na zadymienie, obecność gazów, np. tlenku węgla, zalanie mogą, co prawda działać niezależnie, ale najwygodniej podłączyć je do instalacji alarmowej. W przypadku awarii centrala wyśle wiadomość SMS lub komunikat głosowy na wybrany numer telefonu z określeniem przyczyny wywołania alarmu (który czujnik zareagował).

Czujki reagujące na ulatnianie się gazu (fot. z lewej: Satel) czy też pojawienie się dymu (fot. z prawej: Fibaro) są coraz powszechniej montowane w domach jednorodzinnych.

Koszty instalacji alarmowej

Koszt instalacji alarmowej zależy od specyfiki budynku i rodzaju zastosowanych urządzeń. Przykładowo najprostsza czujka magnetyczna kosztuje 10 zł, czujka dualna - 300 zł, a czujnik zbicia szyby minimum 60 zł. Za sygnalizator zapłacimy 50-250 zł, za manipulator - 150-600 zł, a za centralę alarmową - 200-1000 zł.

Można przyjąć, że na prosty system alarmowy z centralą, manipulatorem, kilkoma czujkami ruchu w pomieszczeniach, czujkami otwarcia okien, pojedynczym czujnikiem dymu wydamy - wraz z montażem - od 3000 do 5000 zł.

Monitorowanie posesji przez agencję ochrony to wydatek 30-50 zł miesięcznie.

Redaktor: Redakcja BudujemyDom
fot. otwierająca: Satel