Dlaczego i w jaki sposób dbać o bezpieczeństwo we własnym domu?

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak dobrać zabezpieczenie do domu?
• Jakie są systemy alarmowe do domu i mieszkania?
• Jak zaprojektować system zabezpieczający?
• Jak podzielić dom na strefy ochrony?
• Co powinniśmy wiedzieć o centrali sterującej systemem zabezpieczającym?
• Jakie są urządzenia sterujące alarmem?
• Czy sygnalizator i urządzenia powiadamiające są konieczne?
• Jakie przeznaczenie mają czujki?
• Ile kosztuje instalacja alarmowa?
• Co wybrać domofon, czy videodomofon?

Dom z odpowiednim zabezpieczeniem 

Rzadko widzi się posesje, na które można wejść ot tak, po prostu – po naciśnięciu klamki w furtce. Dziś na wjeździe napotyka się szczelnie zamkniętą bramę i furtkę wyposażoną w domofon, albo w jego nowocześniejszą wersję – wideodomofon. Niekiedy każdy ruch gości śledzą zza ogrodzenia oczy kamer. Nie oznacza to, że przestaliśmy być gościnni. To raczej symptom obecnych czasów, w których każdy właściciel budynku chce mieć poczucie bezpieczeństwa i prywatności.

Domofon przewodowy współgra z brelokiem zbliżeniowym do otwierania furtki. Fot. Lilianna Jampolska 

To z tego powodu system alarmowy stają się jednym z podstawowych i najbardziej pożądanych wyposażeń nowych obiektów. W tych istniejących również chętnie się je zakłada, ponieważ producenci przygotowali wiele wersji urządzeń bezprzewodowych do zamontowania bez kucia ścian. Zainteresowaniu systemami alarmowymi i domofonowymi niewątpliwie sprzyjają przystępne ceny, dlatego coraz częściej trafiają one pod przysłowiową strzechę, nie tylko do bogatych właścicieli okazałych posiadłości.

Systemy alarmowe do domu i mieszkania

Zapewniają użytkownikom zdecydowanie większe bezpieczeństwo, niż korzystanie z samego domofonu albo wideodomofonu (ten ostatni pozwala na porozumienie się z przybyszami głosowo i zobaczenie ich na monitorze, oraz zdalne wpuszczenie na posesję). Żeby elementy układu działały skutecznie, należy najpierw prawidłowo je dobrać, potem zamontować w najwłaściwszym miejscu i odpowiednio obsługiwać.

Przy unifonie zamontowano przycisk do otwierania bramy wjazdowej. Fot. Lilianna Jampolska 

Dwa pierwsze aspekty leżą w gestii specjalistów, ostatni to zadanie dla użytkowników. Systemy alarmowe mogą być przewodowe lub bezprzewodowe. W pierwszej wersji konieczne jest ułożenie przewodów pomiędzy centralą, a pozostałymi elementami składowymi. W drugiej natomiast wykorzystywane są fale radiowe. Bez względu na rodzaj instalacji jej stałymi i podstawowymi elementami są centrala alarmowa, sygnalizator, różnorodne czujniki oraz urządzenia sterujące.

I tu uwaga – trzeba wyraźnie podkreślić, że prosta, lecz przemyślana i prawidłowo wykonana, instalacja alarmowa będzie skuteczniejsza od źle zaprojektowanej, niestarannie wykonanej, a naszpikowanej rozmaitymi czujnikami i nowinkami technicznymi. Właściciele rzadko samodzielnie radzą sobie z oceną wszystkich czynników zagrożenia, ze znajomością osprzętu i bogatej oferty producentów. W praktyce jest im niezbędna pomoc specjalisty.

Projektowanie systemu alarmowego 

Każdą instalację projektuje się indywidualnie, w zależności od różnorodnych czynników – m.in. od lokalizacji i kształtu budynku, poziomu zagrożenia, typu zabudowy, rozkładu pomieszczeń, liczby miejsc podatnych na włamanie (najbardziej narażone są drzwi i okna, w tym szczególnie tarasowe), sposobu ogrodzenia i zagospodarowania działki (np. czy jest zarośnięta, czy nie), a w końcu – od profilu samych mieszkańców (jak długo przebywają w domu, czy są zamożni).

Manipulator alarmu w wiatrołapie. Fot. Lilianna Jampolska 

Przed rozpoczęciem projektowania sytemu rozstrzyga się, czy budynek ma być chroniony tylko w czasie nieobecności właścicieli, czy również wtedy, kiedy w nim przebywają. Fachowcy od systemów zabezpieczania domów oceniają, że nawet najdoskonalszą instalację alarmową trzeba wspierać czynnikiem ludzkim. Ich zdaniem najskuteczniejsza ochrona to połączenie prawidłowo zaprojektowanego i wykonanego systemu z nadzorem firmy ochroniarskiej. Nie do przecenienia jest także rola uważnych sąsiadów.

Podział na strefy ochrony 

Wydziela się kilka takich stref. Peryferyjna obejmuje ogrodzenie posesji. Zewnętrzna to bezpośrednie otoczenie budynku. Obwodowa wewnętrzna przebiega wzdłuż linii okien i drzwi, strzegąc przed ich wyważeniem, otwarciem, zbiciem szyby.

Zabezpieczenie posesji i domu przed intruzami najczęściej polega na zamontowaniu kilku rodzajów czujek i podziale domu na poszczególne strefy. Fot. SATEL

Ochrona wewnętrzna przestrzenna obejmuje natomiast wnętrze domu – całe lub jego fragmenty, np. sam parter. Każdą ze stref wyposaża się w czujniki alarmowe, różniące się od siebie sposobem działania. Od prawidłowego doboru ich kategorii oraz usytuowania zależy skuteczność danej instalacji alarmowej.

Centrala sterująca systemem alarmowym 

To serce systemu alarmowego. W tym najważniejszym miejscu układu zbierane są, następnie interpretowane, sygnały z czujników. Jej podstawowe zadania to sterowanie i programowanie za pośrednictwem komputera lub telefonu, rejestrowanie zdarzeń (pamięć zdarzeń), powiadamianie o wzbudzeniu alarmu np. na wprowadzony do pamięci centrali numer telefonu.

Centralę umieszczono w miejscu trudnym do odnalezienia przez intruza. Fot. Lilianna Jampolska 

Podczas wyboru modelu trzeba dobrać konkretne funkcje, jak również uwzględnić możliwość rozbudowania (warto kupić centralę z odpowiednio dużą liczbą wejść i wyjść). Rada – centrala powinna się znaleźć w miejscu niedostępnym dla włamywacza (nie może jej unieruchomić).

Poradnik

Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!

Dołącz do naszej listy i odbierz darmowy magazyn ABC Budowania

Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!

Zapisz się

Dołącz do naszej listy i odbierz darmowy magazyn ABC Budowania

Urządzenia sterujące alarmem 

Oprócz manipulatorów, czyli klawiatur z wyświetlaczem LCD, instalację alarmową obsługuje się, wykorzystując piloty zdalnego sterowania, breloki lub karty zbliżeniowe. Możliwe jest także operowanie tym układem poprzez oprogramowanie komputerowe oraz aplikacje mobilne, ze sterowaniem np. przez smartfona. Wszystkie te komunikatory umożliwiają łączność z centralą alarmową, służą do włączania i wyłączania alarmu (całościowo albo w odrębnych strefach), programowania instalacji i wprowadzania w niej zmian. Informują o zarejestrowanych zdarzeniach i usterkach systemu.

Pilot sterujący systemem alarmowym. Fot. GDE

W rozbudowanych wersjach możliwa jest wizualizacja, wyświetlająca na ekranie obraz z kamer zewnętrznych, stan czujek. Manipulator montuje się na ogół w wiatrołapie, w pobliżu drzwi wejściowych, drugi ewentualnie w garażu, gdyż rodziny poruszające się samochodami zwykle tędy wchodzą do domu. Do uruchamiania alarmu w nocy, przydaje się kolejny – przy sypialniach na wyższych kondygnacjach.

Sygnalizator i urządzenia powiadamiania 

Sygnalizatory zewnętrzne i wewnętrzne reagują na próbę włamania, emitując bardzo głośny sygnał dźwiękowy i świetlny (błyski). Zrozumiałe jest więc, że należy je zaplanować w miejscach widocznych i trudnych do zniszczenia.

Kamera zewnętrzna na ścianie budynku. Fot. Lilianna Jampolska 

Równocześnie wiadomość o próbie włamania lub napadu jest przesyłana do agencji ochroniarskiej i do właścicieli budynku drogą telefonii komórkowej, radiową, bądź internetową. Warto poprosić instalatora o zaprogramowanie określonego zaszyfrowanego kodu na wypadek szantażu – rozbraja on alarm ale równocześnie wysyła sygnał do agencji ochrony.

Czujniki ruchu i ich przeznaczenie 

Czujniki, nazywane też czujkami lub sensorami, odbierają sygnały z otoczenia. To oczy i uszy systemu alarmowego. Dzieli się je na kilka grup.

Bariery mikrofalowe i bariery podczerwieni wysyłają skupione wiązki promieniowania, a każde ich przecięcie przez intruza, wzbudza alarm. Urządzenia umieszcza się na zewnątrz, czyli na ogrodzeniu, na terenie posesji, na elewacji przy oknie i drzwiach, przy bramie garażowej.

Słupek z zewnętrznymi czujnikami ruchu. Fot. Lilianna Jampolska 

Czujniki chroniące okna i drzwi reagują na otwarcie stolarki przez włamywacza. Wykorzystuje się je do ochrony obwodowej wewnętrznej. Do tej grupy należą czujniki:

• otwarcia (kontaktrony) – składające się z dwóch elementów – magnesu zamontowanego na skrzydle okna lub drzwi oraz kontaktronu na ościeżnicy. Alarm wzbudza ich oddalenie. Ważna uwaga – jeśli czujnik jest odpowiednio ustawiony, okno zabezpieczone kontaktronem można uchylać nawet przy uzbrojonym alarmie;
• zbicia szkła – zawierają mikrofon, który rozpoznaje dźwięki wywołane rozbijaniem szyby. Mogą chronić jednocześnie kilka okien, w tym tarasowych;
• wibracyjne – sygnalizują wstrząsy, wynikające z wyważania drzwi lub okna. Jeżeli założy się je na ogrodzeniu, działają w momencie jego forsowania;
• podłączone do zamka w drzwiach – powiadamiają o manipulowaniu przy nim.

Czujniki ruchu wykrywają obecność intruza w pomieszczeniu. Do tej grupy zalicza się czujniki mikrofalowe (MW) oraz pasywnej podczerwieni (PIR), reagujące na ruch obiektów różniących się temperaturą od temperatury otoczenia. Sensory dualne, poprzez połączenie obu rodzajów promieniowania, zwiększają efektywność systemu i eliminują fałszywe alarmy. W domach, w których przebywają czworonogi, stosuje się specjalne wersje urządzeń, ignorujące obecność niewielkich zwierząt.

Na posesji zazwyczaj montuje się kilka rodzajów czujek i łączy się je z systemem alarmującym. Fot. Lilianna Jampolska

Czujniki sygnalizujące awarie instalacji domowych, pożar itp. są dodatkowym, ale bardzo ważnym, zabezpieczeniem ludzi i budynku. Można zamontować detektory:

• dymu – reagują na dym, wysoką temperaturę, pożar. Stosuje się je w kuchni, przy kotłach grzewczych i kominkach;
• czadu (tlenku węgla) – wykrywają niebezpieczne stężenie tego gazu w pomieszczeniach blisko kominka, pieca albo kotła grzewczego. Jeśli współdziałają z wentylacją mechaniczną, wymuszają jej intensywniejszą pracę;
• gazu ziemnego lub płynnego – mogą kooperować z automatycznymi zaworami odcinającymi dopływ gazu do domowej instalacji. Czujnik gazu ziemnego zakłada się zawsze pod sufitem (bo gaz jest lżejszy od powietrza), natomiast detektor gazu płynnego odwrotnie – przy podłodze;
• gazu usypiającego – sygnalizują o rozpyleniu np. chloroformu w pokoju (takie środki bywają używane przez włamywaczy);
• zalania – montuje się przy podłodze blisko pralki, zlewozmywaka, itp. Najlepiej, gdy współpracują z siłownikiem, zamykającym główny zawór wodociągowy

Ile kosztuje instalacja alarmowa?

To bardzo indywidualna sprawa, kwota zależy chociażby od poziomu zagrożenia i ilości zastosowanych czujników. Jeśli układ jest dość prosty średnio może kosztować około 2500 zł. Jeśli obejmuje również posesję, cena wzrasta do co najmniej 5000 zł (np. detektory ruchu do pomieszczeń można kupić za 40–80 zł/szt., lecz za zewnętrzne trzeba zapłacić około 500 zł/szt.). Usługa monitorowania to wydatek 50– 100 zł miesięcznie.

Domofon, czy wideodomofon? 

Wideodomofon to doskonalsza wersja domofonu. Oprócz funkcji porozumienia się głosem z gościem, umożliwia zobaczenie go na ekranie. Obie odmiany urządzeń mają modele analogowe i cyfrowe – te drugie, inteligentniejsze, zawierają np. opcję uruchamiania furtki poprzez wpisanie kodu na klawiaturze. Najprostszy układ wideodomofonowy zawiera osadzony na ścianie wewnątrz budynku unifon z ekranem (czarno-białym lub kolorowym).

Panel bramowy videodomofonu. Fot. Liliana Jampolska 

Stacja jest wyposażona w sygnalizator dźwięku, głośnik, mikrofon, regulator dźwięku i obrazu, przycisk otwierania furtki, zasilacz. Natomiast panel bramowy, zamontowany przy furtce bądź bramie, zawiera miniaturową kamerę, mikrofon i głośnik, przycisk przywoławczy, sterowanie zaczepem elektromagnetycznym zamka furtki. Są też wersje z kamerą noktowizyjną, z czujką ruchu, wewnętrznym systemem interkomu, rejestratorem obrazów z pamięcią (do późniejszego odtworzenia), funkcją historii połączeń, albo nagrywaniem krótkich wiadomości.

Unifon z ekranem dotykowym umieszczono w holu na parterze. Fot. Lilianna Jampolska 

Podczas wybierania modelu domofonu lub wideodomofonu, warto przyjrzeć się funkcjom i parametrom. Przy zakupie przewodowej wersji ważna jest m.in. informacja, jakie przewody trzeba będzie ułożyć od unifonu do panelu bramowego. Jeśli dokonujemy wymiany urządzenia na nowe, najtaniej jest wykorzystać istniejącą już instalację. Jeśli wcześniej ułożono przewody dwużyłowe, należy kupić domofon dostosowany do nich.

Videodomofon umożliwia zobaczenie osoby stojącej przed furtką. Fot. GDE

Obecnie częściej używa się wersji pięciożyłowych. Powinno się też ustalić, w jaki sposób będzie zasilany i sterowany zamek elektromagnetyczny w furtce – nowym domofonem czy osobnym zasilaczem. Istotne jest, czy urządzenie sygnalizuje brak zamknięcia furtki oraz w jakim ustawieniu będzie zamek w furtce, jeśli nie ma prądu (musi być wtedy zamknięty).

Po zdecydowaniu się na aparat bezprzewodowy, nie trzeba układać przewodów, a zasilanie zamka elektromagnetycznego można doprowadzić wprost ze skrzynki złącza elektrycznego, na ogół umieszczonej na linii ogrodzenia. Z powodu znaczącej różnicy cen między domofonem i wideodomofonem, to drugie urządzenie zakład się w domach, z których wnętrza nie widać furtki i bramy wjazdowej.

Wersje zaawansowane videodomofonu pozwalają nagrywać rozmowy oraz obraz. Fot. FERMAX

W innych przypadkach w budownictwie jednorodzinnym wystarcza zwykły analogowy domofon, który kosztuje 200-300 zł, podczas gdy najtańsze wideodomofony 600–800 zł. Za lepsze modele cyfrowe trzeba zapłacić około 2000 zł (zamiennikiem drogiego wideodomofonu jest zestaw – zwykły domofon i kamera zewnętrzna).

Autor: Lilianna Jampolska 

Zdjęcie otwierające: GDE