- Z czego wynika popularność okien dachowych?
- Jak zbudowane jest okno dachowe?
- Jakie parametry powinno mieć współczesne okno dachowe?
- Jakie są 3 sposoby wymiany okna dachowego?
- Jak wygląda wymiana okna dachowego z zachowaniem wnęki okiennej w 5 krokach?
- Na co zwrócić uwagę przy wymianie okien dachowych?
- Jakie rodzaje okien dachowych są dostępne na rynku?
Najwięksi gracze polskiego rynku okien dachowych pojawili się na nim na początku lat 90. ubiegłego stulecia. Zatem ich najstarsze produkty mają już około 30 lat i z pewnością pora na ich wymianę. Nie tylko z powodu zużycia, wynikającego z ciągłego działania czynników atmosferycznych: słońca, deszczu, wiatru, mrozu i upału. W tym czasie bardzo mocno zmieniły się przepisy i produkowana dziś stolarka jest o wiele cieplejsza nawet od tej sprzed dekady. Nowe okna mają nie tylko energooszczędne pakiety szybowe, można je też otwierać na więcej sposobów, zautomatyzować, wyposażyć w dodatkowe osłony itd.
Przy wymianie można skorzystać z dopłat z programu Czyste Powietrze - pod warunkiem, że budynek ogrzewa źródło ciepła inne niż na paliwo stałe, albo kocioł na paliwo stałe, ale co najmniej 5 klasy. Stolarka, której montaż wspiera państwo, musi spełniać Warunki Techniczne 2021.
Z czego wynika popularność okien dachowych?
Do lat 90. ubiegłego wieku pod skośnymi dachami dominowały u nas strychy - graciarnie. Po zmianie systemu społeczno-gospodarczego, na rynku pojawiły się produkty, które umożliwiły zastąpienie graciarni funkcjonalnymi pokojami, łazienkami... Te produkty to wełna mineralna, nowoczesne folie dachowe, karton-gipsy i właśnie okna połaciowe. Dzięki nim dom z użytkowym poddaszem szybko stał się pierwszym wyborem polskich inwestorów.
Oczywiście, przestrzeń pod dachem i wcześniej można było doświetlić oknem fasadowym, umieszczonym w ścianie szczytowej lub w lukarnie. Ale światło z przeszkleń w ścianach szczytowych nie dociera w głąb poddasza, zaś budowa lukarny jest (w porównaniu z obsadzeniem okna dachowego) droga i skomplikowana. Co więcej, prawo wymaga, żeby w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi powierzchnia okien była równa co najmniej 1/8 powierzchni podłogi. Ulokowanie stolarki w połaci dachu umożliwia spełnienie tego warunku.
Okna dachowe planuje się przy małym i dużym spadku dachu, znaczenia nie ma też rodzaj pokrycia ani konstrukcja więźby. Dodatkowym bonusem jest to, że wpuszczają do wnętrza nawet o 50% więcej światła, niż pionowe o tej samej powierzchni.
Budowa okna dachowego
Każde okno składa się z ramy, szklenia (pakietu szybowego) i okuć. Elementem, który odróżnia okno połaciowe od fasadowego jest kołnierz uszczelniający.
Do produkcji okien dachowych najczęściej wykorzystuje się drewno klejone warstwowo, zwykle sosnowe. Taki materiał nie paczy się i ma dużą wytrzymałość. Rama pokrywana jest bezbarwnym lakierem akrylowym albo białym poliuretanowym, o podwyższonej odporności na wilgoć. Do pomieszczeń wilgotnych (łazienka, pralnia), polecane są okna z ramami z wielokomorowych profili PVC, usztywnionych stalą. Profile PVC występują w kolorze białym, wykańcza się je również okleiną imitującą drewno.
Zewnętrzną część ramy, bez względu na materiał, z którego ją wykonano, zabezpiecza osłona z blachy, przeważnie aluminiowej, rzadziej miedzianej lub cynkowo-tytanowej.
W stosowanych w oknach dachowych szybach zespolonych, na zewnątrz daje się szkło hartowane, odporne na uderzenia. Musi przecież przetrwać nawałnice, grad, obciążenie śniegiem. Szyba zespolona to pakiet kiedyś dwóch, a teraz trzech, a nawet czterech szyb, oddzielonych ramką dystansową na całym obwodzie. Przestrzeń między szybami jest szczelna i wypełniona powietrzem lub gazem szlachetnym, np. argonem, kryptonem. W ofercie producentów znajdziemy także szyby antywłamaniowe (o podwyższonej odporności na włamanie), absorpcyjne (pochłaniające część energii promieniowania słonecznego), refleksyjne (odbijające część promieniowania)...
Wspomniany kołnierz uszczelniający to element z blachy aluminiowej. W zestawie ze specjalnym fartuchem umożliwia prawidłowe odprowadzanie wody opadowej.
Ważne parametry okna
Dziś najistotniejszy jest współczynnik przenikania ciepła okna Uw. Zgodnie z obowiązującymi Warunkami Technicznymi może on wynosić w przypadku okna połaciowego maksymalnie 1,1 W/(m2·K). Im jest niższy, tym okno lepiej izoluje. Na rynku znajdziemy nawet produkty o Uw = 0,6 (są jednak dużo droższe).
O tym, jak okno izoluje akustycznie, mówi współczynnik Rw wyrażany w decybelach (dB). Im wyższy, tym skuteczniej tłumione są dochodzące z zewnątrz dźwięki. Za przyzwoity wynik można uznać Rw na poziomie 25-35 dB, najlepsze modele zapewniają izolacyjność akustyczną na poziomie 38 dB.
Gdy idzie o odporność na włamanie, za dobry standard uchodzi stolarka w klasie RC2 z szybami P2 lub P4.
Wymiana w trzech wariantach
Najprostsze i najszybsze rozwiązanie to wymiana okna z zachowaniem wnęki okiennej. Po demontażu fragmentów pokrycia dachowego okno jest usuwane, bez ingerencji w zabudowę wnęki z płyt gipsowo-kartonowych. Cała operacja trwa kilka godzin, przy zręcznych montażystach wystarczy na koniec uzupełnić akrylem szczeliny między karton-gipsami i ramą. Prace warto zlecić fachowcom z polecenia, niektórzy producenci przygotowali specjalne programy ułatwiające inwestorom przejście przez taki remont. W ten sposób najłatwiej wymienić okno na nowe od tego samego producenta. Kluczowa jest wcześniejsza wizyta montażysty, który dobierze model jak najlepiej pasujący do wnęki po dotychczasowym.
Wymiana okna dachowego z zachowaniem wnęki okiennej w 5 krokach
Opcja druga, czyli wymiana okna dachowego połączona z demontażem wnęki okiennej, to większy bałagan i zakres prac, ale też możliwość jej lepszego ocieplenia, czy nawet zmiany wielkości okna (o ile jest na to miejsce). Wnękę można ponownie obudować płytami g-k, albo wykończyć gotową szpaletą, czyli obudową systemową, bo takie też pojawiły się już w ofercie.
Przy samodzielnym wykańczaniu wnęki należy pamiętać, że płaszczyzna nad oknem ma być równoległa, a ta pod nim prostopadła do podłogi. Umożliwia to optymalne doświetlenie wnętrz i w połączeniu z zamontowanym pod oknem grzejnikiem właściwą cyrkulację ciepłego powietrza.
Opcja trzecia to wymiana stolarki przy okazji gruntownego remontu poddasza. Tu możliwości wymiany okna na zupełnie inne, zmiany jego położenia, czy dodania kolejnych, są największe, przy czym same prace są już często nie tyle wymianą okna, co montażem kolejnego. Szczególnie, gdy remont obejmuje także ułożenie nowego pokrycia dachowego.
Na co zwrócić uwagę przy większym remoncie?
Wysokość okna dachowego dopasowuje się do kąta nachylenia połaci. Im jest mniejszy, tym ma być wyższe/dłuższe. Przeszklenie powinno umożliwiać kontakt wzrokowy ze światem zewnętrznym zarówno osobie stojącej, jak i siedzącej. Dolna krawędź okna ma się znajdować 100-130 cm nad podłogą - tak, aby można było przez nie wyglądać i żeby otwieranie nie sprawiało trudności. Klamka może być na dole lub u góry skrzydła. W tym drugim wariancie nie powinna być wyżej niż 180-200 cm nad podłogą.
Okna połaciowe można montować pojedynczo, w parach i w zestawach - rzędami czy jedno nad drugim.
Żeby uzyskać równomierne doświetlenie wnętrza, lepiej zamontować dwa, trzy okna w różnych punktach, niż jedno duże o takiej powierzchni, jak kilka mniejszych.
Trzeba też pamiętać, że montaż zbyt wielu okien dachowych będzie skutkował przegrzewaniem się pomieszczeń na poddaszu latem i ich wychładzaniem podczas mrozów. Dlatego warto rozważyć założenie żaluzji lub rolet, najlepiej zewnętrznych.
Okna dachowe - jaki mamy wybór?
Ze względu na sposób otwierania okna dachowe dzieli się na:
- obrotowe - z osią obrotu skrzydła w połowie wysokości ościeżnicy (powinna wypadać na poziomie oczu stojącego człowieka). W pozycji otwartej górna część okna opuszcza się do wnętrza poddasza, pod połać dachową. Jeśli osadzono je nisko, trzeba uważać, żeby nie uderzyć się w głowę. Co ważne przy użytkowaniu - nietrudno je umyć. Ten rodzaj jest najpopularniejszy i najtańszy;
- wysokoosiowe/o podwyższonej osi obrotu - oś obrotu jest w ¾ wysokości ościeżnicy, a po otwarciu górna część skrzydła mieści się w grubości połaci dachowej. Stosuje się w nich siłowniki, wspomagające unoszenie skrzydła, co podnosi również ich cenę;
- uchylne - z osią obrotu w górnej krawędzi ramy. Trudno je myć - żeby było łatwiej, trzeba montować dwa obok siebie. W oknach uchylnych montuje się sprężyny lub siłowniki, uniemożliwiające ich przypadkowe zamknięcie;
- uchylno-obrotowe - mają dwie osie obrotu, w połowie wysokości ościeżnicy do obracania o 180° i w górnej krawędzi do uchylania o kąt 35-45°. Są najbardziej skomplikowane i najdroższe.
Na rynku są także okna:
- kolankowe - to tak naprawdę dwa okna: fasadowe, umieszczane w ściance kolankowej i połaciowe;
- balkonowe - składające się z dwóch części: dolnej, która po otwarciu staje się balustradą i górnej, zmieniającej się w daszek. Montuje się je w dachach bez ścianki kolankowej, o kącie nachylenia 40-50°;
- i otwierane na bok wyłazy dachowe, które umożliwiają bezpieczne i wygodne wyjście na dach. Zwykle sytuuje się je w pobliżu komina.
Redaktor: Janusz Werner
fot. otwierająca: Velux
Dodaj komentarz