Jaki rodzaj ogrodzenia wybrać? Na jaki materiał się zdecydować? Czy potrzebny jest fundament? Gdzie zaplanować bramę i furtkę? Odpowiedzi na te i inne pytania prezentujemy poniżej.
Budowa domu nierozerwalnie wiąże się z koniecznością ogrodzenia działki. Spośród rozmaitych tradycyjnych i współczesnych rozwiązań, warto wybrać ogrodzenie trwałe i ładne, nie wymagające skomplikowanej konserwacji oraz dobrze współgrające z otoczeniem. Często bardzo ważny jest aspekt finansowy, ale pamiętajmy, że płot stawia się zazwyczaj raz na kilkadziesiąt lat. Producenci oferują wiele ciekawych propozycji, spośród których na pewno każdy znajdzie coś dla siebie.
Ogrodzenie zapewnia ochronę przed nieproszonymi gośćmi i wpływa na estetykę posesji. Jest jej wizytówką oraz istotnym elementem architektonicznym. Możemy je zbudować z rozmaitych materiałów, w różnym stylu - jako bardziej tradycyjne albo mniej konwencjonalne, szczelne bądź ażurowe. Trzeba jednak na początku sprawdzić, czy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP) nie ma wytycznych co do jego kształtu, wysokości, rodzaju budulca itd. Czasem priorytetem jest bowiem nawiązanie do tradycji regionu, okolicznej zabudowy. Co innego pasuje do domów w stylu dworkowym, co innego do nowoczesnych szeregówek.
Niegdyś domostwa tworzyły ze sobą spójną całość, bo jako budulca używano kamienia bądź drewna - tego, co w danej okolicy było najłatwiej dostępne. Dziś wszystko jest w zasięgu ręki, więc musimy pamiętać, że ogrodzenie powinno pasować do bryły budynku, rodzaju elewacji, charakteru ogrodu (np. rodzaju nawierzchni) oraz otoczenia. Jeśli trudno nam podjąć decyzję, warto poprosić o pomoc architekta krajobrazu. Najbezpieczniej unikać przesadnej dekoracyjności i jaskrawych kolorów.
Wybór ogrodzenia w dużej mierze zależy od tego, w jakiej okolicy mieszkamy, a więc czy potrzebna jest szczelna zapora od hałasu i kurzu z ulicy, czy jak najmniej widoczna, nie przesłaniająca ładnego widoku. W małych miejscowościach, w zwartej zabudowie możemy zobaczyć przede wszystkim niskie płoty, symbolicznie wyznaczające granice działki. Domy znajdujące się z dala od innych zabudowań mają natomiast ogrodzenie dobrze izolujące, dające poczucie bezpieczeństwa.
Podobnie jest w miastach, gdzie parcele są małe - płot ma izolować od hałasu, kurzu, brudu z ulicy oraz wzroku przechodniów. Zwykle ma masywną podmurówkę i słupki, niekiedy także szczelne przęsła. Nie zapominajmy, że ogrodzenie nie musi być jednolite. Od frontu często montuje się reprezentacyjne przęsła na podmurówce. Aby jednak nie było zbyt przytłaczająco - pozostałą część działki okala się np. siatką rozciągniętą na słupkach.
Jest wiele typów ogrodzeń, a poszczególne materiały można ze sobą łączyć. Najpopularniejsze są płoty zbudowane z różnego typu przęseł (metalowych, drewnianych). Opiera się je na solidnej podmurówce z cegieł, bloczków lub wylewanej z betonu. Pełne mury - bez ażurowych przęseł czy paneli - wyglądają zbyt ciężko, a wzdłuż szczelnego płotu panuje głęboki cień, co wielu roślinom nie służy. Dlatego kamień, ceramikę czy beton dobrze jest łączyć z lżejszymi elementami.
Wykonywane są z gotowych przęseł, paneli lamelowych albo odpowiednio zabezpieczonych bali, desek czy sztachet.
Spośród nich inwestorzy chętnie wybierają przęsła ze stalowych prętów, rur albo kształtowników. Wiele z tych wyrobów ma bardzo nowoczesny charakter.
Cieszą się coraz większą popularnością. Mają postać prostopadłościennych koszy ze stalowego drutu ocynkowanego ogniowo, wypełnionych kamieniami (ciosanymi, łupanymi, o różnym kolorze i kształcie), tłuczniem, gruzem, drewnem, czy też szkłem. Rodzaj materiału wypełniającego w dużej mierze przesądza o wyglądzie gabionów. Zawsze jednak prezentują się one dość surowo.
Najlepiej pasują do nowoczesnych ogrodów. Stanowią stabilną i szczelną przegrodę, która dobrze izoluje od kurzu i hałasu. Z masywnych koszy można budować cokoły i słupy ogrodzeń, uzupełniając je lekkimi przęsłami z drewna czy metalu. Producenci oferują też ogrodzeniowe panele gabionowe, które są płaskie i pełnią rolę przęseł.
Ogrodzenia murowane mogą być wykonane z kilku typów cegieł, z bloczków betonowych i silikatowych, o różnym kolorze i fakturze, oraz z kamienia. Ten ostatni, jako materiał tradycyjny i solidny, jest preferowany przez wielu inwestorów. Największą trwałością cechują się - granit, kwarcyt, bazalt, porfir i sjenit. Bardzo dekoracyjnie wyglądają natomiast piaskowiec i wapień. Mają przyjemną, chropowatą powierzchnię i ciepły kolor. Ogrodzenia najczęściej wznosi się z bloków - ciosanych i łupanych (o regularnych kształtach).
Ciekawą alternatywą są dla nich bloczki silikatowe i betonowe. Ich montaż jest łatwiejszy, bo mocuje się je bez użycia zaprawy (tzw. suchy mur). Jeśli chodzi o cegły - do murowania ogrodzeń używa się na ogół wyrobów klinkierowych i silikatowych (czyli wapienno-piaskowych). W przeciwieństwie do zwykłych cegieł ceramicznych, nie wymagają wykańczania tynkiem, płytkami. Mają rozmaite kolory i faktury.
Poszczególne budulce mają rozmaitą odporność na wpływ czynników atmosferycznych i wymagają różnej konserwacji. Nie wolno jej zbagatelizować, bo po kilku sezonach może się okazać, że płot nadaje się do generalnego remontu. Zadbajmy, by ogrodzenie posłużyło przez długie lata i wyglądało estetycznie. Odpowiednia impregnacja ograniczy wchłanianie wody, a zatem zwiększy trwałość materiału. Zmniejszy też jego podatność na zabrudzenie i podniesie walory estetyczne.
Drewno. Nie jest zbyt trwałym materiałem i niezabezpieczone przed działaniem wilgoci i grzybów szybko ulega korozji biologicznej. W miejscach zacienionych porasta mchem i glonami, zaś wskutek działania promieni UV traci kolor. W sprzedaży są zaimpregnowane przęsła i panele (które dodatkowo warto pomalować farbą kryjącą lub transparentną), jednak pamiętajmy, że nawet takie po kilku latach należy ponownie zakonserwować. W pierwszej kolejności trzeba jednak usunąć odchodzącą farbę i zmurszałe fragmenty (małe papierem ściernym i twardą szczotką, duże szlifierką), a powstałe ubytki uzupełnić np. szpachlą. Później - całość przeszlifować, pokryć impregnatem, a na koniec pomalować farbą czy lakierem.
Pamiętajmy, że podstawą konserwacji drewna jest jego impregnacja. Dodatkową ochronę (i dekorację) zapewnia lakier, lakierobejca, emalia bądź olej. Warto wybrać impregnat, który zabezpieczy materiał kompleksowo - przed działaniem rozmaitych czynników, np. pleśni, innych grzybów i owadów.
Metal. Ogrodzenia ze stalowych rur, kształtowników oraz z siatki producenci zabezpieczają poprzez powlekanie tworzywem, lakierowanie proszkowe i cynkowanie ogniowe. Mimo to, po kilku latach może dojść do łuszczenia zewnętrznej powłoki i korozji. Warto wybierać siatkę z rolki powleczoną tworzywem sztucznym (PVC, polietylenem), bo w przeciwieństwie do wyrobów z powłoką cynkową, właściwie nie wymaga konserwacji. Cynk natomiast po kilku latach się utlenia i pojawia się rdza.
Podczas renowacji, zarówno w przypadku siatki, jak i przęseł, w pierwszej kolejności należy dokładnie usunąć rdzę i łuszczącą się powłokę zewnętrzną - papierem ściernym, szczotką drucianą bądź szlifierką. Jest też inne rozwiązanie, jednak mniej skuteczne - z grubsza oczyścić metal i pokryć ogniska korozji specjalnym środkiem, który je zneutralizuje. Preparaty takie można nakładać bezpośrednio na rdzę. Pełnią niejako funkcję farby podkładowej.
Kamień. Większość jego odmian używanych do budowy ogrodzeń nie wymaga impregnacji. Z biegiem lat budulec nabiera charakteru. Piaskowiec i wapień to skały porowate - warto je zabezpieczyć, bo dość szybko ulegają erozji, a w miejscach zacienionych porastają glonami. W sprzedaży są rozmaite środki do impregnacji kamienia ogrodowego.
Cegła. Klinkierowej nie musimy zabezpieczać, ponieważ ma niewielką nasiąkliwość. Silikatowa o łupanej fakturze łatwo ulega zabrudzeniu, zatem trzeba ją pokryć preparatem hydrofobizującym. W przypadku obydwu rodzajów cegły, impregnacja wzmacnia kolor i zmniejsza podatność materiału na wchłanianie zanieczyszczeń.
Bloczki. Warto pokusić się o zabezpieczenie takiego muru. Zwykle ma nierówną powierzchnię, imitującą kamień, więc łatwo może ulec zabrudzeniu - zwłaszcza gdy stoi przy ruchliwej drodze.
Redaktor: Małgorzata Kolmus
43
