Cebulowy szał

Tulipany kojarzą się przede wszystkim z krajobrazem Holandii. I słusznie, gdyż Holendrzy szczególnie specjalizują się w ich uprawie. Jednak nie od zawsze tulipany tam gościły. Hodowano je w Turcji już ponad 1000 lat temu, zaś do Holandii roślina ta przywędrowała w XVI wieku. Od tego momentu zaczął się prawdziwy cebulowy szał. Za jedną cebulkę kupcy oferowali niewiarygodnie wysokie ceny.

Najdroższe były odmiany o dużych, szkarłatnych kwiatach z białymi paskami na płatkach – a kiedyś jedna taka cebulka osiągnęła cenę 36 worków pszenicy, 72 worków ryżu, 4 krów, 12 owiec, 8 świń, 2 beczek wina, 4 beczek piwa, 2 brył masła, 2 funtów sera i kubka wykonanego ze szczerego złota.

 

Cebulowy szał zakończył się tak samo gwałtownie jak się rozpoczął. Zadecydowała o tym jedna noc 1637 roku, kiedy nastąpiło całkowite załamanie handlu cebulkami. Jednak nie zaprzestano "poszukiwań" coraz to nowszych barw kwiatów i liści, odcieni oraz kształtów płatków.

 

Nawet dzisiaj wciąż selekcjonuje się coraz to nowe odmiany. Dzięki takim intensywnym zabiegom hodowlanym powstała niebywała liczba odmian ogrodowych tulipana, które wyróżniają się między sobą nie tylko kolorem i kształtem płatków, ale również terminem kwitnienia i odpornością na wszelkie choroby. Mnogość odmian zmusiła hodowców do zgrupowania poszczególnych gatunków – powstało ich 15, a zasadniczym kryterium tej klasyfikacji jest kształt kwiatów.

 

Wczesnowiosenna rabata z tulipanów i narcyzów upiększa brzeg sztucznej wody

Tulipany podziwiamy jako kwiaty cięte, uprawiamy je na parapecie, ale przede wszystkim królują na wszelkiego rodzaju rabatach i kwietnikach. Można z nich tworzyć regularne rabaty dywanowe, jednolicie pokrywające powierzchnię.

 

Z racji swojego wyglądu doskonale prezentują się w dużych grupach, jak i w nieco mniejszych – na przykład na tle iglaków, krzewów liściastych czy bylin. Jednak przy tworzeniu takich kompozycji trzeba być bardzo uważnym, gdyż łączenie tulipanów wielobarwnych z innymi roślinami może spowodować skuteczne ich zagłuszenie.

 

Tulipany pochodzą z suchych rejonów Europy, Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej. Ich natura pozwala zatem na szerokie wykorzystanie poszczególnych rodzajów przy planowaniu ogródków skalnych. Wytworzenie cebul sprawiło, że tulipany doskonale znoszą okresy suszy, ale za to znacznie gorzej czują się w mocno zawilgoconej glebie.

 

Zatem panujące w ogrodach skalnych warunki są doskonałe dla ich rozwoju. Wybornie nadaje się do tego gatunek Tulipa bakeri 'Lilac Wonder', który charakteryzuje się małą wysokością oraz niezmiernie efektownym kwitnieniem. Dzięki niewielkim rozmiarom doskonale też harmonizuje z innymi .

 

Regularna rabata wprowadza ład i porządek

Na wzór angielskich ogrodów można również tworzyć tulipanowe rabaty okalające trawnik. Warto wykorzystać wtedy kilka różnobarwnych odmian czy gatunków. Głównym założeniem takiej kompozycji jest stworzenie tła dla starannie wypielęgnowanej darni.

 

Wiele gatunków znakomicie prezentuje się w warunkach zbliżonych do naturalnego środowiska. Szczególnie polecane są tu gatunki z grupy 14. - mieszańce Greiga - odmiany botaniczne, które radzą sobie z brakiem pielęgnacji i bezpośrednim towarzystwem roślin ekspansywnych, towarzyszącym źdźbłom trawy.

 

Tulipany z grupy 14. doskonale prezentują się z towarzyszącymi im błękitnymi śnieżnikami

Tulipany wykazują niezwykłe zdolności do klimatyzowania się w nowych, nieznanych warunkach. Nie wymagają szczególnej opieki, potrzebują jedynie słonecznego stanowiska, sporadycznego podlewania i w szczególności po przekwitnięciu okresu spoczynku.

 

Nie należy zatem obcinać liści, gdyż poprzez proces fotosyntezy przyczyniają się one do powstania nowej cebulki. Przed pozbyciem się nieatrakcyjnych liści i pędu zalecane jest odczekanie około ośmiu tygodni.

 

Chcąc uzyskać odpowiedni efekt, kolejnej wiosny należy bezwzględnie przestrzegać terminu sadzenia roślin cebulowych, który przypada od sierpnia do października. Przy wyborze cebul kierujemy się przede wszystkim ich wyglądem.

 

Połączenie wysokich tulipanów z niewysokimi szafirkami wprowadza pewną harmonię zauważalną na pierwszy rzut oka

Ze szczególną starannością należy unikać cebul miękkich, z widocznymi plamami i przebarwieniami, całkowicie pozbawionych łusek okrywających (nie jest wadą, gdy zewnętrzna łuska częściowo odchodzi od powierzchni), wyschniętych lub lekko zwiędniętych.

 

Przed posadzeniem cebul tulipanów należy usunąć z ziemi wszelkie chwasty i zanieczyszczenia w postaci kamieni, czy kawałków gałęzi. Tulipany nie lubią być nadmiernie zalewane, trzeba więc zapewnić im odpowiednie stanowisko, a gleby ciężkie i gliniaste wymieszać z rozdrobnioną korą, torfem lub piaskiem.

 

Na dnie wykopanego dołka można usypać warstwę drenażową z piasku grubości około 5 cm. Cebule tulipanów umieszcza się w ziemi na głębokości 10-15 cm, uważając by zawiązki pędów skierowane były ku górze.

 

Lepiej jest unikać symetrycznego sadzenia, gdyż takie postępowanie doprowadzi do stworzenia bardzo nienaturalnych grup roślin. Cebule należy przykryć warstwą ziemi i starannie ją ugnieść, by pozbyć się przestrzeni wypełnionych powietrzem.

Tulipany - opis grup

Gr. 1 Pojedyncze kubkowate – kubkowate, pojedyncze kwiaty, kwitną w pierwszej połowie wiosny

 

Gr. 2 Pełne wczesne – trwałe, pełne kwiaty, otwierają się w pierwszej połowie wiosny

 

Gr. 3 Tulipany Triumph – pojedyncze kwiaty w kształcie szerokich kubków

 

Gr. 4 Mieszańce Darwina – duże pojedyncze kwiaty, pojawiają się w drugiej połowie wiosny

 

Gr. 5 Pojedyncze późne – pojedyncze kwiaty ze spiczastymi płatkami, pojawiają się późną wiosną i wczesnym latem

 

Gr. 6 Liliokształtne – kwiaty przewężone w środku, o długich, spiczastych, często przewężonych płatkach, kwitną późną wiosną

 

Gr. 7 Mieszańce Mendla – kwiaty pojedyncze, pojawiają się w pełni wiosny

 

Gr. 8 Darwina – kwiaty pojedyncze, małe, najczęściej ciemno zabarwione, pojawiają się późną wiosną

 

Gr. 9 Rembrandta – kwiaty podobne do liliokształtnych, ale o smugowatych płatkach, kwitną późną wiosną

 

Gr. 10 Papuzie – duże, zmienne, pojedyncze kwiaty o postrzępionych lub frędzlowatych płatkach, kwitną późną wiosną

 

Gr. 11 Pełne późne – zwykle czarkowate, pełne kwiaty, pojawiające się późną wiosną

 

Gr. 12 Mieszańce Kaufmana – gatunek botaniczny i jego odmiany, pojedyncze kwiaty, zwykle dwubarwne, kwitną wczesną wiosną, płasko otwierają się w słońcu, liście zwykle plamiste
lub paskowane

 

Gr. 13 Mieszańce Fosteriana – gatunek botaniczny i jego odmiany, pojedyncze kwiaty, kwitną w pierwszej połowie wiosny, szeroko otwierają się w słońcu, liście zwykle plamiste lub paskowane

 

Gr. 14 Mieszańce Greiga – gatunek botaniczny i jego odmiany, pojedyncze kwiaty, kwitną w drugiej połowie wiosny, plamiste lub paskowane liście z falistym brzegiem

 

Gr. 15 Różne – inne gatunki i ich odmiany, kwitną wiosną i wczesnym latem

 

Na podstawie Wielkiej Encyklopedii Roślin, Muza S.A., Warszawa 2001