Szacuje się, że około 90% domów jednorodzinnych budowanych w Polsce powstaje na podstawie projektów katalogowych. Czy kupując projekt katalogowy można zbudować dom energooszczędny? Tak. Podpowiadamy jak wybrać dobry projekt.
(rys. Pracownia Archipelag)
Energooszczędność to nie tylko ciepłe ściany Podstawowym zadaniem współczesnego budownictwa jest dążenie do ograniczenia ilości zużywanej w domu energii. Oczywiście, głównie chodzi o energię cieplną wykorzystywaną do ogrzewania budynku w okresie zimowym.
Powszechnie uważa się, że do tego celu wystarczy zaprojektowanie i wykonanie odpowiednio grubych oraz dobrze izolowanych przegród zewnętrznych. Jednak to nie prawda. Takie podejście jest wystarczające w zwykłym domu spełniającym podstawowe kryteria (normy), ale nie w budynku energooszczędnym.
Warto zatem pamiętać, że zwiększenie w ścianach grubości warstwy termoizolacyjnej ze standardowych 10, czy 12 cm stosowanych w projektach katalogowych do np. 18-20 cm nie spowoduje, że budynek stanie się energooszczędny. Po tego typu przeróbce dom i tak nie uzyska odpowiedniej klasy energetycznej, ponieważ takie jednostronne działanie na pewno okaże się niewystarczające.
Zaprojektowanie wszystkich przegród zewnętrznych (w tym okien, drzwi, podłóg na gruncie) o bardzo dobrych właściwościach termoizolacyjnych jest warunkiem koniecznym, ale nie wystarczającym. Nie mniej istotne jest wyeliminowanie wszystkich mostków termicznych, czy zapewnienie całkowitej szczelności budynku. Jednak podstawowym elementem gwarantującym największe zyski energetyczne jest system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Najważniejszą częścią tego układu jest oczywiście rekuperator o bardzo dużej sprawności (powyżej 75%, a zwykle 85-90%). Na dodatek w domach energooszczędnych urządzenie to zazwyczaj wspomagane jest przez gruntowy wymiennik ciepła.
Bryła budynku Wybierając dom z katalogu należy uważnie przeanalizować jego kształt oraz wielkość. Po prostu budynki energooszczędne zwykle charakteryzują się zwartą bryłą o niewielkiej powierzchni przegród zewnętrznych. Dzięki temu straty ciepła są mniejsze. Ważne jest również, aby kubatura domu była stosunkowo duża, bo wtedy ogrzane powietrze wolniej się oziębia.
Teoretycznie najlepszym rozwiązaniem byłyby domy w kształcie kuli (trudno je zrealizować) lub sześcianu, ponieważ bryły te mają najmniejszą powierzchnię w stosunku do swojej objętości. Wniosek jest jasny - dom energooszczędny powinien być dość duży, zaprojektowany na planie kwadratu lub prostokąta. Wskazane, aby był piętrowy, najlepiej z dachem płaskim lub o małym kącie nachylenia . Należy unikać projektów o rozbudowanej bryle z podcieniami, wykuszami, czy lukarnami. Po prostu elementy te niepotrzebnie zwiększają powierzchnię przegród zewnętrznych.
Przegrody zewnętrzne Projektowanie ścian, dachów, czy podłóg na gruncie o odpowiedniej izolacyjności cieplnej wydaje się zadaniem łatwym. Jednak w domach energooszczędnych nie polega to tylko na zastosowaniu odpowiednio grubej warstwy materiału termoizolacyjnego (min. 15 cm, częściej 18-20 cm). Bardzo ważne jest rozrysowanie wszystkich detali np. nadproży, wieńców stropowych, podciągów, więźby dachowej, a także połączeń wszelkich elementów konstrukcyjnych, jak okien i drzwi ze ścianami, ścian fundamentowych z podłogą na gruncie itd.
Po prostu w tych newralgicznych miejscach nie mogą powstać mostki termiczne, które zwykle dyskwalifikują całe przedsięwzięcie. Z tego powodu zanim kupi się projekt katalogowy warto przyjrzeć się detalom (jeśli w ogóle są narysowane) i choćby sprawdzić czy zachowana jest stała grubość oraz ciągłość izolacji termicznej w każdym punkcie przegród zewnętrznych, czy stolarka jest osadzona w grubości warstwy termoizolacyjnej, czy ramy osłonięte są węgarkami itd.
Jeśli nie - trudno wtedy mówić o projekcie domu energooszczędnego.
W tego typu budynkach bardzo ważna jest również szczelność przegród zewnętrznych, dzięki którym zapobiega się przedostawaniu niekontrolowanego, zimnego powietrza do wnętrza domu. Szczelne muszą być nie tylko okna i drzwi, ale także ściany i dach. Z tego względu tak lubiane przez inwestorów i powszechnie stosowane technologie murowania tylko na spoiny poziome w domach energooszczędnych powinny być stosowane wyłącznie z obustronnym tynkowaniem.
Koniecznie trzeba też zadbać o właściwe (bardzo staranne) uszczelnienie połaci dachu. Dotyczy to zarówno zewnętrznej izolacji wiatrochronnej, jak i wewnętrznej paroizolacji. Po prostu wszystkie połączenia, miejsca wbicia gwoździ lub zszywek powinny być osłonięte taśmą samoprzylepną. A informacja o tym musi znajdować się w projekcie technicznym.
