Pytanie czytelnika: Właśnie szukamy dla siebie odpowiedniego projektu domu. Rozważamy rozmaite rozwiązania, w tym także różne rodzaje pokrycia dachu. Najbardziej podobają się nam dachówki karpiówki i gonty bitumiczne. Wiem, że dachówki są ciężkie, a gonty lekkie. Czy więźba pod te ostatnie może być słabsza, a więc i tańsza?
(fot. Wienerberger)
Ciężar pokrycia to tylko jeden ze składników całkowitego obciążenia konstrukcji dachu. Więźba pod lekkie pokrycia – na przykład gonty bitumiczne – musi przenosić takie same obciążenia śniegiem i wiatrem, jak więźba dźwigająca ciężkie dachówki. Pod lekkie gonty niezbędne jest też sztywne i równe poszycie z desek lub płyt drewnopochodnych, podczas gdy pod dachówki wystarczają łaty i kontrłaty.
W praktyce różnice do 20% w wymiarach i ciężarze elementów konstrukcyjnych więźby nie mają istotnego znaczenia dla rzeczywistej nośności konstrukcji. Istotniejsza jest jakość użytego drewna i sposób wykonania połączeń.
Dachówki ceramiczne
To jedne z najstarszych pokryć dachowych – wciąż bardzo popularne. Wypala się je z gliny z domieszkami kwarcu lub mączki ceglanej. Są najcięższym pokryciem dachu – 1 m2 waży od 35 do 80 kg. Dachówki ceramiczne są bardzo trwałe – pokrycia na starych domach mają nierzadko ponad 100 lat.
Tradycyjnie dachówki produkowano w naturalnej, rudoczerwonej barwie wypalonej gliny. Obecnie, dzięki barwieniu w masie lub pokrywaniu barwnymi powłokami, produkuje się dachówki w różnych odmianach i kolorach.
Naturalne. Mają barwę ceglastą o odcieniu zależnym od złoża, z którego pochodzi glina, zatem nawet w jednej partii mogą wystąpić różnice w intensywności lub odcieniu barwy. Dachówki naturalne są najmniej odporne na porastanie mchem, a ich barwa może się z czasem zmieniać, na przykład w miejscach, gdzie na dachu gromadzą się liście.
Angobowane. Przed wypaleniem pokrywane są polewą ze szlachetnej glinki – angobą kwarcową, która powoduje, że powierzchnia dachówki staje się błyszcząca. Zapobiega to między innymi porastaniu mchem. Dzięki dodaniu do polewy barwników można uzyskiwać różne kolory dachówek.
Szkliwione, zwane glazurowanymi. Dachówki pokrywane po wypaleniu kolorowym lub bezbarwnym szkliwem, które chroni przed nasiąkaniem wodą.
Barwione w masie. Produkowane z gliny, którą przed wypaleniem miesza się z barwnikami. Zarysowania lub uszkodzenia powierzchni nie są na tych dachówkach tak widoczne jak na barwionych powierzchniowo. Dachówki barwione w masie mogą być jednocześnie szkliwione lub angobowane.
Układanie dachówek
Nie wymagają deskowania – można je układać na łatach z folią FWK (wstępnego krycia). Dachówki ceramiczne najlepiej spisują się na dachach o pochyleniu połaci 35–45°. Na dachach bardzo płaskich problemem jest brak szczelności, a na bardzo stromych – mocowanie. Trzeba wówczas stosować specjalne rozwiązania:
na dachach o niewielkim spadku (poniżej 10°) – dachówki układać na sztywnym podłożu: na pełnym deskowaniu zabezpieczonym papą lub folią;
na bardzo stromych dachach – pojedyncze dachówki mocować do łat drutem lub klamrami – aby nie zostały zerwane przez wiatr. Minimalną liczbę takich zamocowań przypadających na metr kwadratowy pokrycia podają producenci – zależnie od rodzaju dachówek, kąta nachylenia połaci, kształtu dachu oraz typu jego konstrukcji, wysokości kalenicy, a także strefy wiatrowej, w której znajduje się budynek. Oprócz tego trzeba przytwierdzić wszystkie dachówki szczytowe, okapowe, kalenicowe, gąsiory, dachówki przy elementach przecinających połać dachu, np. okna połaciowe, kominy czy kosze, dachówki przeznaczone pod stopnie, ławy kominiarskie i płotki przeciwśniegowe. Jeżeli kąt nachylenia połaci jest większy niż 65°, trzeba zamocować wszystkie dachówki.
