|
Woda jak z górskiego potoku, to nierealne marzenie. Jednak powinniśmy zadbać o to, aby była zdrowa i jak najczystsza. Wiele substancji znajdujących się w wodzie pitnej może powodować różnorodne reakcje alergiczne. Zdrową i czystą wodę uzyskamy, stosując odpowiednie filtry i inne urządzenia uzdatniające. Najpierw jednak musimy ustalić jej jakość. Może się bowiem okazać, że wskazane jest uzdatnianie wody już na wejściu instalacji do domu.
Która lepsza?
Powszechnie uważa się, że woda z własnego ujęcia jest bardziej czysta od wodociągowej. Ale prawdę o jakości wody powiedzą dopiero odpowiednie badania. Woda wodociągowa spełnia zazwyczaj wymagania higieniczno-zdrowotne, ale jej smak i – przede wszystkim – zapach pozostawiają wiele do życzenia. Woda ta może jednak zawierać, mimo uzdatniania, substancje szkodliwe dla zdrowia, w tym również rakotwórcze. Są to niektóre związki chloropochodne, powstające w wyniku połączenia chloru ze związkami zawartymi w uzdatnianej wodzie. Ponadto, z powodu częstych remontów sieci przesyłowych, woda wodociągowa może zawierać zanieczyszczenia mechaniczne, takie jak piasek czy resztki materiałów uszczelniających.
Natomiast w wodzie z własnej studni może się znaleźć bardziej bogaty asortyment zanieczyszczeń, a wśród nich – oprócz piasku – m.in. muł, żelazo, azotany, mangan oraz jony wapnia i magnezu (odpowiadające za twardość wody). Te zanieczyszczenia należy usunąć w pierwszej kolejności. Zwłaszcza, że mogą być one przyczyną alergii zarówno pokarmowych, jak i skórnych.
Sprawdźmy jakość naszej wody
Zanim zamieszkamy w naszym nowym domu, powinniśmy wykonać badanie wody. Lepiej mieć pewność, że zawarte w niej zanieczyszczenia nie przekraczają wartości maksymalnych, podanych w rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie warunków organoleptycznych i fizykochemicznych, jakie powinna spełniać woda pitna. Badanie takie można wykonać w stacji sanitarno-epidemiologicznej lub w prywatnych laboratoriach. Cena badania wody z własnego ujęcia wynosi 100-500 zł. Koszt badania wody wodociągowej jest wyższy, gdyż dodatkowo przeprowadza się badanie na zawartość w wodzie chloru.
Źródłem zanieczyszczenia może być także własna instalacja wodna. Dlatego wodę do analizy należy pobierać z kranu w mieszkaniu.
Strzeż się złej wody
Jeśli w używanej przez nas wodzie znajdują się zanieczyszczenia, powinniśmy szybko zainstalować odpowiednie urządzenia do jej uzdatniania. Długotrwałe spożywanie zanieczyszczonej niektórymi pierwiastkami i związkami chemicznymi wody, może mieć skutki nieodwracalne.
Azotany – zbyt duże ich stężenie jest niekorzystne zwłaszcza dla małych dzieci. Może powodować choroby niedokrwienne i nowotworowe.
Chlor nadaje wodzie specyficzny zapach i smak. Jego związki mogą być rakotwórcze.
Mangan odkłada się w wątrobie, trzustce, nerkach i jelitach. W zbyt dużym stężeniu może działać drażniąco na spojówki, górne drogi oddechowe i skórę. Powoduje też tworzenie się brunatnych plam na przyborach sanitarnych i praniu.
Żelazo – długotrwałe picie wody o podwyższonej zawartości tego pierwiastka powoduje przebarwienia skóry, uszkodzenie trzustki, marskość wątroby, sprzyja powstawaniu nadciśnienia krwi i nowotworów. Obecność żelaza nadaje wodzie metaliczny posmak, powoduje zabrudzenie białego prania i rdzawy osad przy gotowaniu wody.
Woda twarda jest zdrowsza dla człowieka i smaczniejsza niż miękka. Za to miękka jest korzystniejsza dla urządzeń grzewczych, można też zmywać w niej tłuste naczynia bez użycia detergentów, zaś zaparzona herbata będzie mocniejsza.
Wybór filtra
Rodzaj filtra zależy od jego przyszłego zastosowania. W domu jednorodzinnym z własnym ujęciem zazwyczaj uzdatnia się całą doprowadzaną wodę, więc urządzenia oczyszczające umieszcza się na początku instalacji. W zależności od rodzaju filtra i jego wydajności stosuje się urządzenia narurowe lub stojące.
Wodę wodociągową oczyszcza się zazwyczaj punktowo (np. w kuchni), a filtry mogą być instalowane na wylewce. Możemy wówczas pobierać wodę filtrowaną lub nieuzdatnioną, co reguluje się przełącznikiem w filtrze. Można też zamontować na zlewozmywaku filtry z własną wylewką. Urządzenia o większej wydajności oraz filtry odwróconej osmozy podłącza się do instalacji w pobliżu punktu poboru wody (najczęściej w szafce kuchennej pod zlewozmywakiem).
Przy wyborze filtra trzeba też ocenić jego maksymalną temperaturę roboczą, gdyż większość z nich jest przeznaczona do uzdatniania wody zimnej. Ale są też i takie modele, które oczyszczają wodę o temperaturze nawet 90°C. |
|
Rodzaje filtrówFiltry mechanicznePrzeznaczone są do wstępnego oczyszczania wody z własnych ujęć, jak i z sieci wodociągowych. Oddzielają z wody cząstki zanieczyszczeń o wymiarach powyżej mikronów, takich jak: muł, piasek, blaszki rdzy i włókna. Ponadto chronią przed zanieczyszczeniami i uszkodzeniami mechanicznymi armaturę oraz podgrzewacze wody. Popularne są filtry nakranowe i narurowe z wymiennymi wkładami (np. z włókniny polipropylenowej) oraz filtry siatkowe wyposażone w mechanizm pozwalający na płukanie wsteczne. Inną grupę stanowią filtry z wypełnieniem w postaci specjalnego materiału filtracyjnego, płukane okresowo automatycznie lub ręcznie 2. Materiał filtracyjny musi mieć właściwe uziarnienie, porowatość, gęstość, wytrzymałość mechaniczną oraz odpowiedni skład chemiczny. Może to być piasek kwarcowy, materiały spiekane (keramzyt), materiały kruszone (granit) oraz włókniny z tworzyw sztucznych. Filtry włókninowe znajdują się w plastikowych obudowach. Filtry mechaniczne mogą być montowane na rurze, na wlocie do budynku za wodomierzem lub mogą być podłączone do baterii. Ich zdolność filtracyjna wynosi 90-10 mikrometrów. Płukanie ręczne wkładów lub ich wymianę (w przypadku zestawu wymienia się wszystkie wkłady jednocześnie) należy przeprowadzać wtedy, gdy w wyniku wzrastającego zanieczyszczenia elementu filtracyjnego spada ciśnienie wody, nie rzadziej jednak niż co 1 miesiąc. Zaleca się wymianę wkładów co 2-6 miesięcy, w zależności od jakości wody. Również dłuższa przerwa w użytkowaniu, np. 2-3-tygodniowa, oznacza konieczność wymiany wkładów. Filtry z węglem aktywnym Tego rodzaju filtry stosuje się w celu poprawienia cech tzw. organoleptycznych wody, takich jak smak, zapach, barwa. Węgiel aktywny ma bowiem właściwości silnie adsorpcyjne w stosunku do chloru, substancji organicznych, a także herbicydów i pestycydów. Medium filtracyjnym jest w nich specjalnie spreparowany węgiel aktywny, który może występować w postaci pylistej lub granulowanej o dużej porowatości. Im mniejsze pory i większa powierzchnia wkładu, tym większa jest skuteczność filtracji. W przypadku tych filtrów ważne jest, aby nie dopuścić do dłuższych zastojów wody wewnątrz filtra, które mogą być przyczyną rozwoju mikroorganizmów. Ponadto, filtry z węglem aktywnym wymagają okresowego płukania wstecznego w celu oczyszczenia złoża z nagromadzonych zanieczyszczeń. Mogą być montowane na kranie, pod zlewozmywakiem lub na rurze. Na rynku dostępne są również dzbankowe filtry z węglem aktywnym. Zmiękczacze Stosowane są przede wszystkim do uzdatniania wody z własnego ujęcia. Zmiękczanie wody polega na zamianie jonów wapniowych i magnezowych, odpowiedzialnych za twardość wody, na jony sodu. Proces ten zachodzi podczas przepływu uzdatnionej wody przez złoże jonowymienne. Wymiana jonowa jest procesem odwracalnym. Wymieniacz jonowy po nasyceniu jonami wapnia i magnezu można zregenerować solą kuchenną – jony wapnia i magnezu zostają wypłukane do odpływu, a na złożu pozostają jony sodowe. Częstotliwość regeneracji zmiękczaczy jest uzależniona od twardości uzdatnianej wody oraz jej ilości. Zmiękczacze wody są najczęściej montowane na wejściu wody do budynku za wodomierzem i filtrem mechanicznym. Do domów jednorodzinnych na ogół wystarcza urządzenie o wydajności 1-2 m3/h 4. Odżelaziacze i odmanganiacze Zalecane są przy instalacjach własnego ujęcia wody, gdyż w wodach podziemnych występuje podwyższona zawartość tych pierwiastków. Wysokie stężenie związków tych metali powoduje mętność oraz zmianę barwy wody. Odżelazienie polega na wstępnym utlenieniu żelaza, a następnie jego usunięciu na złożu filtrującym lub w drodze wymiany jonowej (w filtrach żwirowych z napowietrzeniem). Jeśli w wodzie znajduje się również mangan, należy ją przepuścić przez złoże katalityczne, na przykład kwarcowo-dolomitowe. Płukanie odżelaziaczy, w celu usunięcia nagromadzonych w złożu zanieczyszczeń, odbywa się przeciwprądowo (w kierunku odwrotnym do strumienia wody) – automatycznie lub w zależności od rodzaju głowicy sterującej zaworami. Filtry odżelaziająco-odmanganiające montuje się za filtrami mechanicznymi, ale zawsze przed urządzeniami zmiękczającymi. Odwrócona osmoza Bardzo skuteczna metoda usuwania zanieczyszczeń z wody – skuteczność nawet do 98% 6. Zastosowanie odwróconej osmozy do oczyszczania wody umożliwia uzyskanie jej wyjątkowej czystości, gdyż usuwane są nawet zanieczyszczenia o wymiarach od 0,1 do 0,001 mikrometra i są to jony rozpuszczonych soli, azotany, metale ciężkie, pierwiastki promieniotwórcze, a także bakterie i wirusy. Osmoza jest naturalnym procesem zachodzącym bez przerwy we wszystkich żywych organizmach. Polega ona na przenikaniu cząsteczek wody przez półprzepuszczalną błonę (membranę) – z roztworu o mniejszym stężeniu do roztworu o większym stężeniu, aż do osiągnięcia równowagi osmotycznej. Oczywiście, zjawisko to odbywa się, gdy oba roztwory są pod tym samym ciśnieniem. Jeśli zaś roztwór o większym stężeniu będzie znajdował się pod wyższym ciśnieniem niż drugi, to ciecz będzie przepływała w kierunku odwrotnym do naturalnie osmotycznego. Wykorzystano to zjawisko do uzdatniania wody. Ciśnienie z instalacji wodociągowej powoduje, że jedynie cząsteczki wody zostają „przeciśnięte” przez półprzepuszczalną błonę pozostawiając wszystkie zanieczyszczenia po jej drugiej stronie. Następnie są one odprowadzane w postaci koncentratu do kanalizacji. Membrany mogą być wytwarzane z materiałów naturalnych lub syntetycznych – zależnie od ich przeznaczenia. Muszą charakteryzować się odpornością na działanie czynników chemicznych, mechanicznych i termicznych oraz dobrymi właściwościami separacyjnymi. Porowatość membran używanych w systemach odwróconej osmozy wynosi około 1 nanometra (0,001 mikrometra). Dla porównania bakterie mają wielkość od 0,02 mikrometra, a wirusy – od 0,02 do 0,4 mikrometra. Wynika z tego, że membrana jest filtrem usuwającym w 100% mikroflorę. Żywotność membrany zależy od czasu jej efektywnej pracy i wynosi 3-5 lat, w zależności od rodzaju błony. Dla ochrony membran, w zestawach filtrowych z odwróconą osmozą znajdują się też filtry mechaniczne oraz filtry węglowe. Woda poddana odwróconej osmozie zostaje pozbawiona nie tylko szkodliwych zanieczyszczeń, ale również substancji niezbędnych dla zdrowia (nie zawiera żadnych soli mineralnych), dlatego należy zwiększyć jej twardość w dodatkowym mineralizatorze, który dostarczy wodzie niezbędnych dla nas składników. Na naszym rynku dostępne są zestawy, w których uzdatniona woda jest gromadzona w specjalnym zbiorniku ciśnieniowym lub jest oczyszczana w chwili poboru. Domowe filtry z odwróconą osmozą są najczęściej montowane w szafce pod zlewozmywakiem. Dezynfekcja wody Powoduje usunięcie z wody przede wszystkim wirusów i bakterii. Można ją przeprowadzać za pomocą lamp z promieniowaniem UV 7. Jest to proces całkowicie bezpieczny, naturalny, odbywa się bez używania chemikaliów. Unika się w ten sposób problemów związanych z dostarczeniem i przygotowaniem roztworów do dozowania. Woda przepływa wokół kwarcowej rury z umieszczonym w niej promiennikiem UV. Proces dezynfekcji odbywa się w sposób ciągły, a więc nie ma potrzeby jej magazynowania. Można dezynfekcję przeprowadzić również za pomocą ozonatorów lub filtra z żywicą bakteriobójczą. opracowanie: Iwona Małkowska |
