|
Okna to ważny element architektury budynku, który odpowiada m.in. za ilość światła w domu oraz wentylację pomieszczeń. Wbudowane w ścianę, stają się jej fragmentem i chronią wraz z nią wnętrze przed zimnem, deszczem i hałasem. Wybierając kształty, wielkość, podziały i kolory okien, trzeba również uwzględniać ich parametry techniczne: izolacyjność termiczną i akustyczną oraz współczynnik infiltracji powietrza. Obecnie najbardziej popularne są okna z drewna oraz PVC. Oba rodzaje spełniają wszystkie wymagania, stawiane w tym zakresie stolarce otworowej.
Profile
O ile pozostałe elementy okna, czyli szyby, uszczelnienia, okucia są takie same dla wszystkich rodzajów nowoczesnych okien, o tyle profile z różnych materiałów różnią się między sobą.
Okna drewniane
Z drewna wytwarza się obecnie przede wszystkim okna jednoramowe. Niegdyś popularne okna zespolone i skrzynkowe są stosowane głównie podczas remontów starych domów lub obiektów zabytkowych. Produkowane są także drewniane drzwi balkonowe.
Ramy wykonuje się z drewna klejonego warstwowo, dobrze wysuszonego, pozbawionego sęków i pęcherzy żywicznych. Trzy warstwy drewna są sklejane tak, że usłojenie przebiega w różnych kierunkach rys. 1.
Dzięki temu profil jest stabilny wymiarowo, nie wypacza się, jest szczelny i dobrze izoluje przed hałasem. Impregnacja ciśnieniowa drewna chroni je przed grzybami i wodą.
Większość okien drewnianych jest wytwarzana z sosny lub świerku, rzadziej z drzew liściastych. Ale coraz większą popularnością cieszą się okna mahoniowe. Te wykonane z oryginalnego mahoniu są jednak dwu-, trzykrotnie droższe od sosnowych. Produkowane z udającego mahoń drewna meranti oferowane są w cenie sosnowych.
Drewniane ramy okienne wykańczane są farbami lub lakierami akrylowymi, elastycznymi i przepuszczającymi parę wodną. Stosuje się powłoki kryjące i transparentne, przez które widać rysunek słojów drewna. Kilkuwarstwowy lakier nadaje głębszy i równy kolor, chroni materiał przed promieniami UV i czyni go odpornym na warunki atmosferyczne.
Okna drewniane trzeba co jakiś czas odnawiać, usuwając zniszczoną powłokę. Unikniemy tej konieczności kupując okna z aluminiowymi nakładkami.
Okna aluminiowo-drewniane zyskują coraz silniejszą pozycję w stolarce okiennej. W Polsce ta technologia zaczyna się dopiero upowszechniać, ale np. w Niemczech i Włoszech jest znana i ceniona od wielu lat a w Szwecji okna aluminiowo-drewniane prawie wyparły już zwykłe okna drewniane.
Okna aluminiowo-drewniane to połączenie dwóch materiałów: drewna (od wewnątrz) i aluminium (na zewnątrz). Od środka widać zatem piękne, naturalne drewno a od zewnątrz trwałe i łatwe w pielęgnacji aluminium. Jest to nowatorska konstrukcja o podwyższonych walorach użytkowych i estetycznych. Dotychczas były próby robienia okien aluminiowo-drewnianych na zwykłych profilach DJ 68, natomiast obecnie istnieją specjalne, innowacyjne konstrukcje okien alu-drewnianych. Innowacyjne rozwiązanie znajduje coraz większe uznanie wśród projektantów i użytkowników. |
|
PVC Obecnie produkowane okna z tworzywa sztucznego estetyką nie odbiegają od drewnianych i można je stosować zarówno w nowoczesnych domach, jak i w zabytkowych obiektach rys. 2. Wykonuje się z nich także drzwi balkonowe. Polichlorek winylu jest odporny na duże różnice temperatury i działanie wilgoci (wykonane z niego profile okienne nie paczą się). Jest też trwały i zapewnia oknom dobrą izolacyjność termiczną oraz akustyczną. Ponadto nie ulega korozji biologicznej i chemicznej, nie wymaga też konserwacji. Profile, z których wykonuje się ościeżnice i ramy skrzydeł mają budowę komorową. Komory różnią się kształtem, wymiarami, grubością ścianek wewnętrznych i zewnętrznych. Ich liczba jest także różna – zależnie od systemu. Producenci oferują bowiem profile trzy-, cztero-, pięcio- a ostatnio nawet ośmiokomorowe. Budowa komorowa profili pozwala na uzyskanie lepszych parametrów izolacyjnych. Teoretycznie więc, im więcej komór powietrznych mają profile, tym ich właściwości izolacyjne są lepsze. Takie profile są też bardziej wytrzymałe, mocniejsze i sztywniejsze. Liczba komór wpływa jednak na cenę okna – im więcej komór, tym jest ono droższe. Obecnie optymalny, jeśli chodzi o cenę oraz możliwie dużą liczbę komór w profilu, jest profil pięciokomorowy. Profile z PVC usztywnia się kształtownikami wzmacniającymi z ocynkowanej blachy stalowej, montowanymi w komorach powietrznych. Kształtowniki te są ważnym elementem konstrukcyjnym, gdyż zapewniają sztywność i wytrzymałość gotowego okna, zapobiegając jego odkształceniom. Producenci oferują okna, w których listwy przyszybowe i narożniki ram mają krawędzie ostre lub zaokrąglone. Ten drugi kształt, oprócz walorów estetycznych, ma również znaczenie użytkowe. Zapobiega bowiem gromadzeniu się śniegu, uszkodzeniom mechanicznym i szybciej po takich ramach spływa woda opadowa. Do wyboru są też okna z profilami zlicowanymi i niezlicowanymi oraz tzw. półzlicowanymi. W wersji zlicowanej powierzchnie ramy skrzydła i ościeżnicy tworzą jedną płaszczyznę, a w niezlicowanej powierzchnia ramy skrzydła jest cofnięta w stosunku do powierzchni ościeżnicy. Profile z PVC dostępne są w bogatej palecie kolorystycznej, chociaż największą popularnością cieszą się okna białe. Profile kolorowe mogą być barwione w masie, lakierowane fabrycznie specjalnymi farbami lub pokryte okleiną z jednej lub dwóch stron. Okleinę zgrzewa się fabrycznie z powierzchnią profili. Do wyboru są profile z kolorową okleiną lub imitującą różne gatunki drewna – sosnę, dąb, buk czy mahoń – nawet z fakturą tego materiału. Szyby Od jakości oszklenia zależy w dużej mierze termoizolacyjność całego okna. Rama bowiem zajmuje tylko niewielką część jego powierzchni i dlatego nie odgrywa aż tak istotnej roli. Okna jednoramowe standardowo szklone są zespolonymi szybami podwójnymi. W ramie okiennej osadza się dwie szyby i oddziela je ramką dystansową – odległość między taflami szkła to 12-16 mm – mocuje listwą przyszybową i dokładnie uszczelnia. Dzięki temu przestrzeń międzyszybowa tworzy hermetycznie zamkniętą komorę, którą wypełnia powietrze rys 3. Niektórzy producenci na całym obwodzie wypełniają ramkę dystansową granulatem absorbującym wilgoć, dzięki czemu szyby nie ulegają zaparowaniu. W dostępnych na rynku oknach najniższy współczynnik izolacyjności termicznej (U) standardowego zestawu szyb wynosi 1,1 W/(m2K). Aby uzyskać jeszcze lepszą izolacyjność termiczną a także akustyczną okna, niektórzy producenci zastępują powietrze cięższymi gazami szlachetnymi, zmniejszającymi przewodnictwo cieplne szyby: argonem, ksenonem lub kryptonem. W nowoczesnych oknach standardowo stosuje się gładkie i całkowicie przezroczyste szkło typu float. Na indywidualne zamówienie producenci montują także niskoemisyjne szyby typu termofloat. Jest to szkło z naniesioną w procesie produkcji powłoką z tlenków metali. Odbija ono ciepło z pomieszczenia i tym samym zapobiega wydostawaniu się go na zewnątrz. Szyby zespolone ze szkłem termofloat są przezroczyste i w zasadzie bezbarwne, jednak w porównaniu ze szkłem float przepuszczają światło tylko w ok. 80%. W wersji ponadstandardowej renomowani producenci okien oferują także szyby: antywłamaniowe, o podwyższonej dźwiękochłonności, przeciwsłoneczne (refleksyjne i absorpcyjne w różnych odcieniach kolorystycznych). Pamiętać jednak trzeba, że zastosowanie specjalnego szkła może wymagać zmian w konstrukcji okna ze względu na grubość lub ciężar oszklenia. |
|
Okucia
To one w dużej mierze decydują o długoletnim i bezawaryjnym użytkowaniu okna. Od nich też zależy komfort jego obsługi, płynne otwieranie, uchylanie i zamykanie skrzydła. Dlatego też powinny pochodzić z renomowanych firm, specjalizujących się w produkcji okuć.
Obecnie okna standardowo wyposażane są w okucia obwiedniowe (obwodowe) – zawiasy i mechanizm ryglujący są ze sobą konstrukcyjnie połączone i wprawiane w ruch obrotem klamki. Montuje się je we wrębach na obwodzie skrzydeł. Liczbę zaś punktów blokowania skrzydła w ościeżnicy dostosowuje się do wymiarów skrzydła. Okucia obwiedniowe mogą też spełniać wiele funkcji dodatkowych: regulować intensywność przewietrzania, przytrzymywać skrzydło w wybranym położeniu czy zabezpieczać przed przypadkowym zatrzaśnięciem. Dlatego przed zakupem okien warto zapoznać się z istniejącymi na rynku rozwiązaniami technicznymi. Oto niektóre z nich:
Renomowane firmy oferują również elektroniczne systemy obsługi okien, które można podłączyć do instalacji inteligentnego domu. Pozwalają one na otwieranie i zamykanie okna za pomocą pilota. Są też takie systemy, które sygnalizują drogą radiową o wybiciu szyby czy otworzeniu okna przez włamywaczy. Rozwiązania te są jednak dość drogie.
Uszczelki
Prawidłowo uszczelnione okno chroni wnętrze domu przed utratą ciepła, przedostawaniem się do pomieszczeń wody opadowej i kurzu oraz przed hałasem. Uszczelki osadza się w odpowiednio ukształtowanych wrębach w skrzydłach i ościeżnicach rys. 4. Przy zamkniętym oknie są one niewidoczne. Stosuje się uszczelki z kauczuku syntetycznego (EPDM) lub termoplastycznego elastomeru (TPE). Są to tworzywa elastyczne, wytrzymałe na zmiany temperatury i promienie UV. W oknach drewnianych nadal uszczelnia się także silikonem.
W oknach stosuje się zazwyczaj uszczelki przyszybowe i oporowe. W profilach z PVC z tzw. komorami mokrymi, odprowadzającymi wodę przez specjalne otwory poza okno, montuje się dodatkową uszczelkę środkową.
|
Wyposażenie dodatkowe
Poza standardowym wyposażeniem producenci gotowych okien często oferują również nawiewniki, rolety wewnętrzne i antywłamaniowe rolety zewnętrzne, parapety, siatki przeciw komarom, a nawet okiennice. Można też zamówić w tej samej firmie atrakcyjniejsze klamki i bardziej ozdobne słupki (istotne w budynkach zabytkowych) czy listwy osłaniające brzegi rolet wewnętrznych.
Ponieważ okucia obwiedniowe zazwyczaj proponowane są w podstawowej wersji standardowej, na życzenie klienta i za dodatkową opłatą można także zamontować blokady antywłamaniowe czy inne zabezpieczenia okna, zapewniające bezpieczeństwo i ułatwiające jego użytkowanie. Dotyczy to również oszklenia. Za szyby specjalne (antywłamaniowe, dźwiękochłonne czy przeciwsłoneczne) trzeba dodatkowo zapłacić.
Krystyna Stankiewicz, Anna Grocholska
