Pompy ciepła jeszcze do niedawna były w Polsce rzadkością. Obecnie stosowane są coraz częściej, co wynika przede wszystkim z rosnących cen energii i zwiększającej się świadomości ekologicznej inwestorów.
Obecnie rynek pomp ciepła to dwie, zasadniczo odmienne, klasy urządzeń: pompy do ogrzewania budynków, przez co muszą mieć znaczną moc. Zwykle służą także do przygotowania c.w.u. Niektóre umożliwiają również chłodzenie domu; pompy wyłącznie do przygotowywania ciepłej wody użytkowej. To urządzenia wykorzystujące powietrze jako źródło dolne, o niewielkiej mocy, najczęściej zblokowane ze zbiornikiem wody.
Nie są to więc rozwiązania konkurencyjne. Pompy z tych grup są za to alternatywą odpowiednio dla kotłów (ogrzewanie budynku) albo kolektorów słonecznych (c.w.u.). Przez ostatnie lata wyraźnie upowszechniły się pompy do c.w.u. i to one ciągną ku górze statystyki sprzedaży. Głównie dlatego, że ich zainstalowanie, nawet w już wykończonym domu, jest łatwe, a cena przystępna. Pompa ogrzewająca budynek może być już fabrycznie wyposażona w zbiornik c.w.u., wówczas poza samym podłączeniem rur wodociągowych nie trzeba robić nic więcej. Jednak przeważnie musimy kupić zbiornik oddzielnie – o dużej pojemności (ok. 200 l dla 4 osób) i z wężownicą o dużej powierzchni. Wszystko dlatego, że pompa będzie funkcjonować najbardziej ekonomicznie, podgrzewając wodę do takiej temperatury, przy której w bateriach nie mieszamy jej już z zimną. Z kolei duża wężownica jest niezbędna ze względu na niską temperaturę pracy pompy, inaczej wymiana ciepła nie będzie efektywna. W niektórych modelach pomp ciepła należy jeszcze dokupić do standardowego zestawu moduł do przygotowania c.w.u. Z tej racji przed zakupem dopytajmy o to sprzedawcę.
Dodatkową funkcją pomp ciepła, cenną dla części użytkowników, jest chłodzenie domu. Pompy, których źródłem dolnym jest powietrze zewnętrzne działają wówczas w sposób analogiczny do klimatyzatora. To tzw. chłodzenie aktywne, pochłaniające sporo prądu. Z kolei w systemach z pompami wykorzystującymi grunt lub wody podziemne, możliwe jest tzw. chłodzenie pasywne, kiedy sama pompa ciepła nie działa, zaś źródłem chłodu jest po prostu grunt albo woda, którego temperatura nawet latem wynosi najwyżej kilkanaście stopni. Jednak nie każdy producent przewiduje pracę w trybie chłodzenia pasywnego. Zastosowanie pomp ciepła do chłodzenia domu omówimy szerzej nieco dalej.
Reasumując, pierwsza najważniejsza decyzja dotyczy tego, czemu ma służyć pompa ciepła.
