Większość instalatorów bez większego zastanowienia wymieni te urządzenia, na których mogą najwięcej zarobić. Oczywiste więc jest, że inwestorzy dość często są w trudnej sytuacji. Nie znając zagadnienia, skazani są na nie zawsze korzystne dla nich rozwiązania zaproponowane przez projektantów bądź wykonawców, preferujących urządzenia jednego producenta. A przecież od wyboru kotła zależy komfort użytkowania domu oraz koszty eksploatacyjne ponoszone przez wiele lat.
(fot. Bosch Junkers)
W każdym domu jednorodzinnym potrzebne są urządzenia zapewniające ogrzewanie w okresie zimowym, a przez cały rok ciepłą wodę użytkową. Mogą to być odrębne lub połączone instalacje zasilane jednym lub kilkoma urządzeniami grzewczymi.
Oczywiście najważniejszym elementem każdej instalacji grzewczej jest kocioł. Może być mały np. wielkości wiszącej szafki lub duży na pół piwnicy. To zależy od jego mocy, konstrukcji i stosowanego paliwa. Dla wielu inwestorów istotny jest też wygląd kotła. Na szczęście wszyscy producenci dbają o estetykę wyrobów i nawet siermiężnie wyglądające dotąd kotły na paliwa stałe produkowane są obecnie w atrakcyjnej formie.
Dostępne medium, czyli nośnik energii
Podstawową informacją dla każdego inwestora i projektanta jest rodzaj paliwa, z jakiego mogą skorzystać. W miastach zwykle jest to gaz z sieci, ale już na terenach podmiejskich częściej paliwa stałe lub płynne, a na terenach wiejskich lub leśnych najbardziej opłacalne mogą się okazać rośliny energetyczne, a nawet energia elektryczna. Od dostępności i możliwego wyboru medium zależą koszty ogrzewania, które dochodzą nawet do 70% wydatków związanych z utrzymaniem domu. Wstępnie można przyjąć, że roczne zużycie energii na ogrzewanie wynosi:
70–120 kWh/m2rok – dla budynku referencyjnego, czyli wybudowanego zgodnie z obowiązującymi przepisami;
30–60 kWh/m2rok – dla domu energooszczędnego.
Znając cenę dostępnego nośnika energii, powierzchnię oraz standard energetyczny budynku, można oszacować koszty jego ogrzewania.
Gaz ziemny z sieci – to najwygodniejsze w eksploatacji źródło energii do ogrzewania domu. Niestety tam, gdzie budowane są domy jednorodzinne, często nie ma jeszcze sieci gazowej.
Gaz płynny – przechowywany w zbiornikach dzierżawionych od lokalnego dystrybutora i stawianych na terenie działki. Trzeba pamiętać o pozostawieniu miejsca na dojazd cysterny do zbiornika. Ten rodzaj gazu nie jest tani, a jego rynkowa cena bywa zmieniana przez lokalnego dostawcę.
Olej opałowy – również przechowywany jest w zbiornikach. W porównaniu do gazu płynnego jest substancją o mniejszym zagrożeniu wybuchowym, a więc bardziej bezpieczną do przechowywania. Zbiorniki oleju można sytuować w budynkach po spełnieniu odpowiednich warunków dotyczących głównie wentylacji.
Energia elektryczna – to najbardziej dostępne źródło energii, jednak rzadko wybierane z powodu wysokiej ceny. Należy jednak pamiętać o jego zaletach: nie musi być magazynowane, nie wymaga budowy kominów, koszty inwestycyjne elektrycznej instalacji grzewczej są niewielkie. Jednocześnie w dobrze ocieplonym domu i przy korzystaniu z drugiej taryfy – szczególnie jeśli dom nie jest użytkowany ciągle – jest to rozwiązanie warte uwagi.. Ogrzewanie prądem elektrycznym uznawane jest za ekologiczne (nie ma spalin zanieczyszczających powietrze). W naszym kraju nie jest to do końca zgodne z prawdą, ponieważ energia elektryczna w Polsce nadal wytwarzana jest z węgla (w ponad 92%), a sprawność elektrowni węglowych nie przekracza 60%.
Węgiel – pod względem ekonomicznym żaden opał nie jest w stanie konkurować z węglem, szczególnie na Śląsku, gdzie jest tani. Wiele osób nadal korzysta z tego opału, chociaż jest z nim dużo problemów w użytkowaniu – transport, składowanie, usuwanie popiołu, a przede wszystkim nadzór nad procesem spalania.
Groszek – to rodzaj węgla kamiennego o określonym sortymencie (wielkości bryłek). Do jego spalania stosuje się kotły wyposażone w podajnik. Groszek charakteryzuje się niską zawartością siarki, małą ilością wody i substancji niepalnych.
Drewno – najczęściej stosowane jest w kominkach oraz w kotłach na tzw. holzgaz (gaz drzewny). Kotły tego typu wymagają wysuszonego drewna, które powinno być składowane przynajmniej 18–24 miesięce w miejscu przewiewnym i zabezpieczonym przed opadami atmosferycznymi.
Pelety – to opał produkowany z odpadów drewna, słomy zbóż lub specjalnie uprawianych roślin energetycznych. Pod wpływem wysokiego ciśnienia rozdrobniony materiał jest prasowany. W procesie tym wydziela się lignina, która działa jak naturalny klej, wiążąc drobne części roślinne. Wartość opałowa peletu jest porównywalna z miałem węglowym. Za to w wyniku jego spalania powstaje od 10 do 30 razy mniej popiołu. Ma to duże znaczenie dla częstości opróżniania popielnika oraz możliwości wykorzystania tego ekologicznego popiołu jako nawozu w przydomowym ogródku. Poza tym pelet to jedno z najbardziej ekologicznych i co ważne, odnawialnych rodzajów paliw.
