Rodzaje fundamentów i ich izolacja: jak wykonać ocieplenie i izolację przeciwwilgociową?
Rodzaje fundamentów i ich izolacja: jak wykonać ocieplenie i izolację przeciwwilgociową?
Rodzaj fundamentów i sposób ich izolacji mają kluczowe znaczenie podczas budowy domu. Wybór między tradycyjną ławą fundamentową a nowoczesną płytą to dopiero początek. Bardzo ważna jest skuteczna izolacja przeciwwilgociowa i cieplna, która chroni konstrukcję przed wilgocią, pleśnią i stratami ciepła. W naszym poradniku wyjaśniamy, czym różnią się najpopularniejsze typy fundamentów, jak je zabezpieczyć oraz jakie dobrać materiały izolacyjne, by dom służył przez długie lata.
Podczas planowania fundamentów trzeba zdecydować jaki rodzaj wybierzemy - czy będą one miały postać żelbetowej ławy czy płyty. Fundamenty trzeba koniecznie zabezpieczyć przed wilgocią, która jest bardzo groźna dla konstrukcji budynku oraz dobrze ocieplić.
Ława fundamentowa - najpopularniejszy rodzaj fundamentów
Najczęściej stosowanym rodzajem fundamentu w naszym kraju jest wykonanie ławy fundamentowej i spoczywającej na niej ściany fundamentowej. Ława to pozioma belka, która wykonana jest ze zbrojonego betonu. Dzięki takiemu wzmocnieniu jest ona odporna nie tylko na ściskanie, ale też na rozciąganie.
Ten rodzaj fundamentu projektuje się indywidualnie - jego wymiary, rodzaj betonu i stali, a także głębokość posadowienia dobiera konstruktor, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak liczba kondygnacji w budynku, strefa klimatyczna, w której się on znajduje, nośność gruntu, a także poziom wody gruntowej.
Jak zrobić ławę fundamentową?
Ławę fundamentową wykonuje się najczęściej z betonu towarowego C12/15 lub C16/20 i zbroi 4 stalowymi prętami średnicy 12 mm, powiązanymi strzemionami średnicy 6 mm, które rozmieszczone są w odstępach co 30 cm.
Ławy fundamentowe to poziome belki z żelbetu, które wykonuje się pod ścianami nośnymi budynku, fot. Janusz Werner
Zazwyczaj ława fundamentowa ma przekrój prostokąta o wysokości 30-50 cm i szerokości 40-100 cm. Ławy umieszcza się tam, gdzie planowane są ściany nośne budynku, czyli zewnętrzne i niektóre wewnętrzne, np. stanowiące oparcie belek stropowych.
Drugim niezbędnym elementem są wspomniane ściany fundamentowe, które stawia się na ławach. Są one oparciem dla ścian nadziemia. Można je wykonać na kilka sposobów. Jednym z nich jest użycie bloczków betonowych, które są bardzo wytrzymałe na ściskanie i odporne na nasiąkanie.
Nie zapewniają jednak właściwej izolacyjności termicznej. Pod tym względem lepsze do budowy ścian fundamentowych są bloczki keramzybetonowe, ale i one nie są idealne, ponieważ cechują się mniejszą wytrzymałością i większą wrażliwością na działanie wody. Nie sprawdzą się więc na działce z wysokim poziomem wód gruntowych.
Bardzo skutecznie przed przenikaniem wody zabezpieczają ściany z betonu wylewanego (po dodaniu specjalnych dodatków uszczelniających można je wykonywać także w budynkach podpiwniczonych). Ich zaletą jest też duża wytrzymałość. Wadą - konieczność wykonania deskowania, co wydłuża czas budowy domu. Rzadziej stosowane są ściany z pustaków zasypowych i kształtek styropianowych, które stanowią szalunek tracony dla mieszanki betonowej.
Nowoczesny rodzaj fundamentów: czym jest płyta fundamentowa i jak ją zrobić?
Płyta fundamentowa składa się z kilku warstw. Pierwszą od spodu jest podbudowa z zagęszczonego mechanicznie żwiru lub tłucznia, następnie pospółka bądź piasek grubości 15-30 cm, które usypuje się na podbudowie z zagęszczonego mechanicznie żwiru. Kolejna to izolacja termiczna płyty fundamentowej, wykonana ze styropianu lub XPS (polistyrenu ekstrudowanego) o grubości 15-30 cm. Dopiero na niej wykonuje się żelbetową płytę nośną, której grubość wynosi z reguły 12–20 cm. Jest to wartość szacunkowa, ponieważ podobnie jak w przypadku ław fundamentowych, dokładne parametry konstrukcji i rozmieszczenie zbrojenia określa projektant. W razie potrzeby ostatnią warstwę tworzy samopoziomująca wylewka wyrównawcza, która jest oparciem dla posadzki.
Płytę fundamentową buduje się kilkukrotnie szybciej nią ławy i ściany fundamentowe. Prace ziemne prowadzi się bowiem w ograniczonym zakresie, gdyż posadowienie jest bardzo płytkie, fot. MULTICOMFORT (SAINT-GOBAIN)
Płyta fundamentowa jest bardziej uniwersalna od ław fundamentowych. Te drugie sprawdzają się bowiem tylko wtedy, gdy grunt na działce jest stabilny i nośny (zwarte skały, żwir, piasek itd.). W przypadku niesprzyjających warunków gruntowych zdecydowanie lepiej zaplanować płytę fundamentową, bo w tym wariancie obciążenia rozkładają się na większą powierzchnię równomiernie, a nie liniowo, jak ma to miejsce przy tradycyjnych fundamentach.
Zaletą tego rodzaju fundamentu jest też znacznie krótszy czas budowy - płytę buduje się z reguły przez 4 lub 5 dni, natomiast wykonanie ław i ścian fundamentowych zajmuje ok. 4 tygodni. Prace ziemne prowadzi się bowiem w ograniczonym zakresie, gdyż posadowienie jest bardzo płytkie, a ściany fundamentowe są niepotrzebne. I choć nakłady na płytę są nieco wyższe, to wydatki praktycznie się równoważą, gdy weźmiemy pod uwagę niższe koszty robocizny.
Kolejnym atutem płyty fundamentowej jest możliwość wykonania w tej technologii płytowego fundamentu grzewczego, który będzie wykorzystywany do ogrzewania najniższej kondygnacji budynku. Polega to na zatopieniu w betonowej konstrukcji kanałów powietrznych, które będą zasilane z jednostki grzewczej, a cyrkulację powietrza zapewni wentylator. W żelbetowej płycie można również ułożyć rury zasilane ciepłą wodą z kotła, jak w typowym ogrzewaniu podłogowym.
Jak wykonać izolację przeciwwilgociową fundamentów?
Podczas budowy fundamentów nie można zapomnieć o zastosowaniu izolacji przeciwwilgociowej i cieplnej. Ta pierwsza składa się z dwóch elementów - izolacji poziomej i pionowej.
Fundamenty trzeba koniecznie prawidłowo zabezpieczyć przed wilgocią, która jest bardzo groźna dla konstrukcji budynku, fot. WEBER (SAINT-GOBAIN)
Izolacja pozioma fundamentów
Izolację poziomą, oddzielającą ścianę nadziemia od mającej kontakt z gruntem ściany fundamentowej, wykonuje się z dwóch warstw papy na lepiku bądź folii fundamentowej.
Przeciwwilgociowa izolacja pozioma powinna skutecznie chronić ściany nadziemia przed podciąganiem wilgoci z gruntu, fot. GRILTEX
Izolacja pionowa fundamentów
Z kolei izolacja pionowa fundamentów zabezpiecza przed przenikaniem wilgoci przez ścianę fundamentową. W tym celu pokrywa się ją jedną lub dwiema (w zależności od poziomu wód gruntowych) warstwami masy bitumicznej albo odpowiedniej folii hydroizolacyjnej.
Izolacja przeciwwilgociowa fundamentów w domu podpiwniczonym
Taki sposób izolacji przeciwwilgociowej fundamentów jest niewystarczający w sytuacji, gdy dom jest podpiwniczony, albo na działce są trudne warunki gruntowe. Wówczas niezbędne jest wykonanie szczelnej izolacji ścian. W tym celu stosuje się izolację z papy bitumicznej o różnej grubości, specjalne masy uszczelniające, ewentualnie też system drenażu opaskowego. To perforowane rury układane wokół fundamentów, których zadaniem jest odprowadzanie nadmiaru wody z pasa gruntu otaczającego piwnicę. W związku z tym, że skuteczne zabezpieczenie przeciwwilgociowe piwnicy jest skomplikowane i kosztowne, obecnie większość inwestorów rezygnuje z tego pomieszczenia.
Izolacja cieplna fundamentów - jak dobrze ocieplić fundament?
Fundamenty wymagają też ocieplenia, a sposób wykonania izolacji cieplnej również zależy od tego, czy dom ma piwnicę.
Do ocieplenia ścian fundamentowych wykorzystuje się z reguły polistyren ekstrudowany, który jest mało nasiąkliwy i wytrzymały na ściskanie, fot. SWISSPOR
Czym ocieplać fundamenty? XPS i inne materiały
W budynkach podpiwniczonych całą ścianę fundamentową osłania się polistyrenem ekstrudowanym (XPS). Materiał ten świetnie się sprawdza w tym miejscu, bo jest mało nasiąkliwy, odporny na przemarzanie i uszkodzenia mechaniczne, a także wytrzymały na ściskanie. Alternatywą dla XPS jest styropian wodoodporny.
Ocieplenie fundamentów w domu niepodpiwniczonym
W domach bez piwnic styropianem wystarczy ocieplić tylko strefę cokołową, czyli ścianę fundamentową nad ziemią i przynajmniej ok. 50 cm poniżej poziomu gruntu.
Uwaga! Izolacja cieplna musi tworzyć ciągłą warstwę na ścianie fundamentowej oraz opartej na niej przegrodzie zewnętrznej. W związku z tym ta pierwsza powinna być zabezpieczona po stronie zewnętrznej, a jej izolacja łączyć się z ociepleniem ściany nadziemia.
Nowoczesne rozwiązanie: szalunki tracone z XPS
Zamiast standardowego ocieplenia fundamentów można zastosować nowoczesne szalunki tracone z XPS, w których wylewa się ławy fundamentowe. Nie tylko skutecznie chronią one przed zimnem (zarówno po bokach, jak i od spodu), ale też pozwalają przyspieszyć prace fundamentowe.
Fot. otwierająca: Ławy fundamentowe cieszą się największą popularnością, dlatego nie ma problemu ze znalezieniem ekipy, która specjalizuje się w tej technologii, fot. Tomasz Rybarczyk
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie są rodzaje fundamentów pod dom jednorodzinny?
Najczęściej stosuje się ławy fundamentowe oraz płyty fundamentowe. Ławy sprawdzają się na gruntach nośnych, natomiast płyta lepiej rozkłada obciążenia i nadaje się do trudniejszych warunków gruntowych.
Co lepsze: ława fundamentowa czy płyta fundamentowa?
To zależy od warunków gruntowych i projektu domu. Płyta fundamentowa jest droższa, ale szybsza w wykonaniu i bardziej uniwersalna. Ława fundamentowa to klasyczne rozwiązanie przy stabilnym gruncie.
Jak wykonać izolację przeciwwilgociową fundamentów?
tosuje się izolację poziomą (np. papa, folia fundamentowa) oraz izolację pionową (masa bitumiczna, folie hydroizolacyjne). W przypadku piwnic konieczna jest też izolacja ciężka i drenaż opaskowy.
Jaką izolację cieplną zastosować na fundamenty?
Do ocieplania fundamentów używa się najczęściej XPS (polistyren ekstrudowany) lub styropianu wodoodpornego. W domach bez piwnic izoluje się tylko strefę cokołową.
Czy warto stosować szalunki tracone z XPS?
Tak, to nowoczesne rozwiązanie łączące funkcję izolacji i szalunku. Ułatwiają one prace budowlane i zapewniają bardzo dobrą izolacyjność cieplną fundamentów.
Czy fundamenty muszą mieć izolację przeciwwilgociową?
Tak. Nawet jeśli działka wydaje się sucha, wilgoć z gruntu może przenikać przez niezabezpieczony beton. Skuteczna izolacja to podstawa trwałości całej konstrukcji.
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
Skomentuj
