Wykonywanie fundamentów - krok po kroku

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak wytyczyć budynek?
• Jak układa się szalunki?
• Dlaczego trzeba usunąć humus z miejsca, gdzie stanie dom?
• Jak ułożyć pręty zbrojeniowe?
• Jak wylać mieszankę betonową?
• Jak pielęgnować beton?
• Jak zabezpieczyć fundament przed wilgocią?
• Jak murować ściany fundamentowe?

Wykonywanie fundamentów - krok 1. Wytyczanie budynku

Przed rozpoczęciem wykopów pod fundamenty, na budowie powinien pojawić się geodeta, który wytyczy osie i inne punkty charakterystyczne budynku. Ważne jest zachowanie zarówno wymiarów w rzucie, jak i właściwych rzędnych. Istotne jest zaznaczenie rzędnych ±0,00, względem których będzie się wykonywać wykopy o zaplanowanej głębokości. Pomiary dokonane przez geodetę powinien skontrolować kierownik budowy, szczególnie jeżeli ściany zaprojektowane są niewspółosiowo.

Zaznaczone sznurkami osie ścian wytyczają miejsce wykopów pod ławy fundamentowe

Wykonywanie fundamentów - krok 2. Układanie szalunków

Pierwszym etapem wykonania fundamentów jest zrobienie wykopów oraz przygotowanie szalunków. W przypadku ław fundamentowych wykonuje się najczęściej szalunki ziemne (gdy grunt jest zwarty i spoisty) lub drewniane (grunt gorszej jakości). Wykonuje się je za pomocą wykopów o szerokości i głębokości ław. Następnie układa się w nich zbrojenie i zalewa mieszanką betonową.

Jeśli nie ma możliwości wykonania szalunków ziemnych, bo np. ziemia się obsypuje, to należy przygotować szalunki drewniane albo z płyt szalunkowych. Jest to jednak rozwiązanie droższe niż w szalunkach ziemnych, ze względu na zużycie materiału na wykonanie szalunków.

W płycie fundamentowej szalunkiem jest zazwyczaj termoizolacja. W tym celu układa się warstwę spodnią płyty oraz rant z elementów z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Można wykorzystać też specjalnie wyprofilowane elementy lub ułożyć płyty termoizolacyjne z obrzeżami wzmocnionymi zastrzałami, by mieszanka betonowa nie rozepchała szalunków.

Odsunięcie humusu i wykonanie wykopu

Ławy fundamentowe z szalunkiem ziemnym i drewnianym

Dlaczego trzeba usunąć humus z miejsca, gdzie stanie dom?

Wykonywanie fundamentów - krok 3. Ułożenie prętów zbrojeniowych

Ze względu na to, że fundamenty są elementami żelbetowymi, należy zastosować się do wszystkich zasad wykonywania tego typu elementów. Ważne jest zatem odpowiednie, zgodne z projektem, przygotowanie zbrojenia. Ławy są elementami długimi, dlatego trzeba zachować odpowiednią długość zakładów prętów zbrojenia głównego. Pręty powinny być ułożone w osi ław, na dystansach zapewniających właściwe otulenie.

Przy wykonywaniu ław nie można zapomnieć o zapewnieniu ciągłości zbrojenia ław w narożnikach i miejscach połączeń ław. Należy dodać pręty zbrojeniowe w miejscu łączenia. Mają mieć one właściwe wymiary oraz być odpowiednio ulokowane.

Ponieważ zbrojenie ulega zakryciu, to ten etap budowy powinien być ściśle nadzorowany i odebrany przez kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego (jeśli jest ustanowiony).

Zbrojenie ław fundamentowych

Prawidłowo dozbrojony narożnik fundamentu zapewnia zachowanie ciągłości ław w narożach

Wykonywanie fundamentów - krok 4. Wylewanie mieszanki betonowej

W trakcie betonowania mieszanka musi zostać odpowietrzona. W tym celu stosuje się wibrator buławowy. Zagłębia się go w betonie. Nie wolno przy tym dotykać stali, ponieważ może to doprowadzić do niewłaściwego otulenia stali mieszanką betonową.

Układanie mieszanki betonowej na płycie fundamentowej z zawibrowaniem

Wykonywanie fundamentów - krok 5. Pielęgnacja betonu

Podczas tężenia i schnięcia fundamentów następuje skurcz betonu, który może spowodować powstanie rys, a gromadząca się w nich wilgoć może dotrzeć do zbrojenia. Fundamenty pielęgnuje się, polewając obficie wodą przez 7 dni. Utrzymywana w ten sposób podwyższona wilgotność zabezpiecza fundament przed intensywnym wysychaniem i powstaniem rys skurczowych.

Wylaną płytę należy polewać wodą przez 7 dni.

Wykonywanie fundamentów - krok 6. Zabezpieczenie przed wilgocią

Ze względu na to, że fundamenty zagłębione są w gruncie, działają na nie niekorzystne czynniki, czyli wilgoć i niska temperatura. Jeśli budynek posadowiony jest na ławach, to zabezpieczenie przed wilgocią wykonuje się w postaci hydroizolacji poziomej. W ten sposób chroni się górne partie domu przed podciąganiem kapilarnym. Realizuje się to przez naniesienie na górną powierzchnię ław fundamentowych emulsji gruntującej, a także wykonanie hydroizolacji ze specjalnej folii albo papy.

W budynkach posadowionych na płycie fundamentowej - w miejscu, gdzie będzie murowana ściana - wykonuje się hydroizolację z emulsji hydroizolacyjnej oraz folii lub papy termozgrzewalnej.

Hydroizolacja i termoizolacja pod płytą fundamentową

Hydroizolacja pozioma na ławach fundamentowych

Układanie hydroizolacji na ociepleniu płyty fundamentowej

Wykonywanie fundamentów - krok 7. Murowanie ścian fundamentowych

Kolejnym etapem budowy jest wznoszenie ścian fundamentowych (jeśli budynek posadowiony jest na ławach fundamentowych) lub postawienie ścian piwnic lub parteru (jeżeli budynek jest podpiwniczony i posadowiony na płycie).

Co prawda fundamenty, jako elementy żelbetowe, osiągną całkowitą nośność dopiero po 28 dniach od wylania, to jednak nie od razu muruje się cały budynek i tym samym nie obciąża się fundamentów siłami, na które został zaprojektowany. Dlatego jeśli beton wystarczająco stwardnieje, wznoszenie ścian fundamentowych można zacząć następnego dnia.

Murowanie ścian fundamentowych

Tekst i zdjęcia: Tomasz Rybarczyk