- Jaki tynk na elewację?
- Czym jest boniowanie elewacji?
- Jak wykonać tynk tradycyjny na nowych murach?
Tynki elewacyjne w różnych formach
Wyprawa tynkarska na ścianach zewnętrznych należy do najczęściej stosowanych sposobów wykończenia elewacji i choć ze względu na powszechną technologię ocieplenia stosowane są pokrycia cienkowarstwowe, to jednak tradycyjne tynki grubowarstwowe wykorzystywane są nadal przy pracach renowacyjnych zabytkowych obiektów, remoncie zniszczonej elewacji lub na ciepłochronnych ścianach jedno- bądź trójwarstwowych.
Podstawowym zadaniem tynków zewnętrznych jest ochrona ścian zewnętrznych przed niekorzystnym wpływem warunków atmosferycznych, ograniczając m.in. wchłanianie wody opadowej i nadając obiektowi pożądanego wyglądu. Powłoki tynkarskie powinny charakteryzować się dużą wytrzymałością mechaniczną, wodoodpornością i mrozoodpornością, a także szeregiem własności zapewniających prawidłowe funkcjonowanie przegrody zewnętrznej, np. paroprzepuszczalnością i walorami użytkowymi - odpornością na zabrudzenia czy trwałością kolorów.
Wymagania te spełniają popularne tynki cementowo-wapienne, które pożądane cechy uzyskują poprzez dodanie szeregu składników modyfikujących ich własności. Dlatego do prac tynkarskich wykorzystuje się z reguły fabrycznie przygotowane zaprawy tynkarskie o ustabilizowanym składzie i właściwościach. Na podłoże murowe nakładana jest tzw. obrzutka zapewniająca dobrą przyczepność kolejnej warstwy narzutu, który tworzy zasadnicze pokrycie elewacji przeznaczone do dekoracyjnego wykończenia. Standardowo na jego wstępnie utwardzoną powierzchnię nanoszona jest powłoka nakrapiana, tworząca szorstką fakturę lub zacierana na gładko. Technika nakrapiania polega na równomiernym narzucaniu cienkiej warstwy rzadkiej zaprawy o odpowiednio dobranej granulacji kruszywa przy użyciu agregatu tynkarskiego lub tradycyjnie: ręczną maszynką - narzutnicą, z miotełki, szczotki lub z użyciem sita.
Surowy tynk grubowarstwowy stanowi też podłoże do tworzenia szlachetnych pokryć elewacyjnych w postaci zdobienia powierzchni dodatkowym narzutem z użyciem formujących szablonów albo poprzez obróbkę powierzchni metodami kamieniarskimi. Elewację tynkarską domu można dodatkowo ozdobić poprzez utworzenie boni, gzymsów, faset czy pilastrów. Elementy te wykonuje się w tradycyjny sposób lub z użyciem gotowych wyrobów dekoracyjnych w różnych formach, które przykleja się na elewacji. Są to profile wykonane z twardego styropianu pokrytego warstwą utwardzającą powierzchnię i gotowe do malowania.
Czym jest boniowanie elewacji?
Popularne bonie - wgłębienia na elewacji - dzielą jej powierzchnie na mniejsze pola, co urozmaica architekturę budynku i łatwo mogą być utworzone na elewacjach z tynkiem tradycyjnym i pokrywającym ocieplenie. Proste bonie można wykonać, kształtując rowek w tynku lub odpowiednio rozsuwając styropianowe płyty ociepleniowe. Tworzone zdobienia wklęsłe lub wypukłe i wystające poza lico reszty elewacji - powstają w wyniku ułożenia płyt styropianowych o różnej grubości i szerokości przyklejonych do ściany. Tak ukształtowane ocieplenie pokrywa się zaprawą klejową z wtopioną siatką i nakłada tynk cienkowarstwowy.
Inny sposób to wycięcie rowków w płytach styropianowych i wstawienie specjalnych listew z siatką brzegową przyklejaną wzdłuż utworzonej boni. Proste i długie zdobienia w formie gzymsu czy pilastru często wykonuje się nadał w sposób tradycyjny, np. metodą ciągnioną z użyciem szablonu, co wymaga utworzenia odpowiedniej konstrukcji pozwalającej na przesuwanie wzornika po prowadnicach.
Tynk tradycyjny na nowych murach
Do nakładania tynków grubowarstwowych przeznaczone są ściany zewnętrzne stawiane jako jednowarstwowe głównie z bloczków betonu komórkowego lub ciepłochronnej ceramiki poryzowanej. Niekiedy stosowane są również na ścianach trójwarstwowych, gdy elewację postawiono z pospolitych materiałów ściennych (silikatów, pustaków ceramicznych), a nie np. z ozdobnej cegły klinkierowej.
Zależnie od przewidywanego sposobu wykończenia ich powierzchni, dobiera się odpowiedni materiał na utworzenie bazowej warstwy tynkarskiej, która również może stanowić ostateczne wykończenie elewacji pokrytej jedynie malarską powłoką dekoracyjną. Z użyciem gotowych zapraw tynkarskich tynki zewnętrzne mogą być wykonywane jako jedno-, dwu- lub trójwarstwowe, a w przypadku nakładania ich maszynowo dominują tynki jednowarstwowe, zapewniające uzyskanie gładkiej powierzchni gotowej do malowania.
Przygotowanie podłoża nowej ściany stawianej z bloczków betonu komórkowego, ceramiki, silikatów, betonu czy keramzytobetonu ogranicza się usunięcia powierzchniowych zanieczyszczeń, np. poprzez spłukanie, wypełnienie większych zagłębień masą szpachlową do stosowania na zewnątrz, a także usunięcia środków antyadhezyjnych używanych do zabezpieczenia deskowań elementów betonowych.
W przypadku występowania na powierzchni ściany materiałów niejednorodnych, np. styropianowych wstawek termoizolacyjnych nadproży czy wieńca, miejsca te wymagają utworzenia powierzchniowej warstwy nośnej. Wykonuje się ją z siatki z włókna szklanego wtopionej w zaprawie klejowej, wykorzystywanej w systemie ociepleniowym BSO. Siatka powinna zachodzić ok. 20 cm na warstwę murową z każdej strony, niemniej takie miejsca są potencjalnie zagrożone wystąpieniem spękań tynku na skutek różnicy naprężeń w podłożu.
Przy tynkowaniu ręcznym, jako warstwę zapewniającą dobrą przyczepność do podłoża, nakłada się tzw. obrzutkę z przeznaczonej do tego gotowej rzadkiej zaprawy, cienką warstwą 3-4 mm, przy czym podłoża chłonne, np. z betonu komórkowego i silikatów należy najpierw zwilżyć. Wykonanie obrzutki można pominąć, jeśli podłoże zostanie zagruntowane odpowiednim preparatem wskazanym przez producenta zaprawy tynkarskiej. Zasadniczą warstwę tynku grubości 1,5-2 cm tworzy narzut nakładany najczęściej za pomocą agregatu tynkarskiego.
Zależnie od rodzaju użytej zaprawy, warstwę narzutu zaciera się na gładko lub przeznacza do dalszej obróbki, np. naciągniecie gładzi czy utworzenie ozdobnego tynku nakrapianego, czesanego itp. Często praktykowanym sposobem na wykończenie tradycyjnego tynku po jego stwardnieniu jest nałożenie wyprawy cienkowarstwowej - wykorzystywanej w systemie ociepleniowym BSO - która nada elewacji fakturę oraz barwę, eliminując konieczność malowania. Przy wykańczaniu ścian jednowarstwowych wskazane jest zastosowanie tynku cienkowarstwowego charakteryzującego się wysoką paroprzepuszczalnością, co zapobiegnie ewentualnemu zawilgoceniu ścian zewnętrznych w warunkach niewłaściwej eksploatacji pomieszczeń.
Autor: Redakcja BudujemyDom
Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa
fot. otwierająca: Lilianna Jampolska
Dodaj komentarz