Remont podłogi na gruncie

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak ocenić zakres robót podczas remontu podłogi?
• Kiedy konieczne jest cyklinowanie posadzki?
• Czy zawsze możemy układać nową posadzkę na starej?
• Czy układanie nowych płytek ceramicznych na starych jest trudne?
• Kiedy konieczna jest wymiana konstrukcji podłogi na gruncie?
• Kiedy konieczna jest wymiana konstrukcji podłogi na stropie?
• Na co zwrócić uwagę, wybierając nową posadzkę?

Większość ludzi określeń podłoga i posadzka używa zamiennie. Tymczasem posadzka, którą mogą być panele, parkiet, płytki, to sam wierzch podłogi, jej wykończenie. Pod nią mamy jeszcze kilka innych warstw, umieszczonych na gruncie lub stropie. To przede wszystkim elementy konstrukcyjne, odmienne przy różnych typach podłóg. Stanowią je np. drewniane legary (belki), na które nabito deski, podkład betonowy (jastrych), w zależności od potrzeb także izolacja przeciwwilgociowa (z folii budowlanej lub papy), termiczna (wełna mineralna lub styropian) czy akustyczna (wełna, styropian bądź pianka poliuretanowa).

Oceniamy, jakie prace będą potrzebne przy remoncie podłogi

Roboty poprzedza ocena stanu technicznego posadzki. W przypadku drewnianych parkietów sprawdzamy, czy deszczułki dobrze przylegają do podłoża, nie odstają i nie wypadają. Jeśli posadzka jest stabilna i w miarę równa, wystarczy ją wycyklinować i nałożyć np. lakier.

Jeśli się wyraźnie odkształciła, jest mocno zużyta albo zagrzybiona, trzeba ją zerwać. Choć są i tacy inwestorzy, którzy decydują się na zrywanie parkietu, bo szpary między deszczułkami są zbyt duże, albo posadzka skrzypi. Po jej usunięciu można ocenić, czy konieczne są drobne naprawy podłoża czy gruntowny remont. Ten jest nieodzowny, jeśli w drewnianych elementach konstrukcji podłogi pojawił się grzyb.

Z płytkami z ceramiki i kamienia jest podobnie - jeśli dobrze trzymają się podłoża, mogą zostać, a nową posadzkę wykonuje się jako kolejną warstwę. Jeśli są odspojone (podczas opukiwania słychać głuchy odgłos), bez skucia się nie obędzie.

Trzeba zauważyć, że ułożenie posadzki na poprzedniej podnosi poziom podłogi. Co bywa problemem np. w takich łazienkach, w których podłogi zrobiono nieco niżej, żeby w razie awarii i zalania woda nie wylewała się od razu dalej. Podniesienie poziomu posadzki przeważnie oznacza także konieczność podcięcia skrzydeł drzwi.

Cyklinowanie posadzki

Wykonuje się wyłącznie w przypadku posadzek drewnianych - tradycyjnego parkietu, desek, mozaiki, niektórych typów paneli. Zabieg polega na mechanicznym usunięciu (zeszlifowaniu) starych powłok lakierniczych lub malarskich oraz cienkiej, zniszczonej warstwy drewna. Przeważnie parkiety cyklinuje się co jakieś 10 lat i można to robić czterokrotnie.

Zaczyna się od szlifowania grubym papierem ściernym - tym grubszym, im większe są nierówności posadzki. Potem stosuje się papier o coraz drobniejszym ziarnie. Szlifowanie można przeprowadzić samemu (cykliniarkę się wypożycza), jednak lepiej zatrudnić parkieciarza, bo po niewprawnym wykonaniu tej roboty w podłodze będą dziury i zarysowania. Po cyklinowaniu specjalną szpachlą uzupełnia się drobne ubytki i poleruje drewno. Na koniec całość należy dokładnie odkurzyć, pomalować lakierem, pokryć woskiem lub zaolejować.

Cyklinowanie to najprostszy sposób odnowienia posadzki z litego drewna. (fot. J. Werner)

Nowa posadzka na starej

W przypadku remontu podłogi bez usuwania posadzki, nowy parkiet można ułożyć na starych klepkach, oczywiście o ile są solidnie związane z podłożem, a strata 2-3 cm z wysokości pomieszczenia nie ma znaczenia. Przyklejenie drewna do płytek to zadanie trudniejsze, ale również wykonalne - trzeba zastosować klej, który zapewnia przyczepność do szkliwionej powierzchni. Ewentualnie zmatowić kafelki szlifierką do kamienia i po odpyleniu powierzchni ułożyć parkiet.

Operacja odwrotna, czyli układanie płytek na posadzkach drewnianych, jest niewskazana. Drewno pracuje bowiem przy zmianach wilgotności. Jeśli stanowi podkład pod kafelki, może dojść do ich odspojenia. Na podkład z desek czy płyt OSB nie wolno kłaść także wykładzin z PVC ani innych materiałów nieprzepuszczających pary wodnej, bo może to prowadzić do zagrzybienia konstrukcji podłogi.

Panele i deski warstwowe montuje się na każdym rodzaju podkładu czy starej posadzki. Wystarczy, że jest równo. Te produkty świetnie sprawdzą się właśnie przy remoncie. Są dość cienkie (mają kilka-kilkanaście mm grubości), układa się zwykle bez klejenia, więc łatwo i szybko, a z taką pracą poradzi sobie nawet amator.

Prawie wszystkie panele montuje się jako tzw. posadzkę pływającą, bez przyklejania do podłoża. Poszczególne elementy są łączone na pióro i wpust albo na zatrzask (klik) i układane na podkładzie z pianki poliuretanowej lub korkowych mat, który izoluje cieplnie i akustycznie.

Jako podłoże pod nową okładzinę panele pozostawiane są bardzo rzadko, bo łatwo je zdemontować.

Może cię zainteresować

Jak i czym przeprowadzić prace rozbiórkowe przy remontach i modernizacji domu? Czy aluminium można kleić? Jaka farba na zacieki po zalaniu? Profesjonalny system renowacyjny do usuwania wilgoci i pleśni z Twojego domu Jak nie stresować się w czasie budowy? Wymiana okien za grosze. Tak uzyskasz dofinansowanie Zabudowa z płyt gipsowo-kartonowych. Praktyczne porady Jakie płyty, profile i akcesoria będą potrzebne do zabudowy poddasza? Wnętrza w duchu glamour z farbami Tikkurila Jak urządzić sypialnię na poddaszu? Jak urządzić wnętrza w stylu loftowym?

Zobacz więcej Zwiń

Panele przeważnie montuje się jako posadzkę pływającą, bez klejenia. (fot. HARO)

Układanie płytek

Płytki na starych płytkach układa się bez większego problemu. Niezbędne jest jedynie zagruntowanie podłoża preparatem z dodatkiem np. piasku kwarcowego, aby było szorstkie. Albo, podobnie jak przy klejeniu parkietu, lekkie ponacinanie go i zmatowienie szlifierką. Przed przystąpieniem do klejenia trzeba je rozplanować - ustalić, od której strony będą układane, gdzie cięte, itp. Niektórzy doradzają rozłożenie okładziny na sucho i sprawdzenie, czy wszystko pasuje. Równe ułożenie płytek ułatwia stosowanie specjalnych systemów poziomowania - klipsów i klinów.

Równe ułożenie płytek ułatwia stosowanie systemu poziomowania, który tworzą klipsy i kliny. (fot. AS Krzyżyki)

Istotną sprawą jest wybór kleju. Okładziny ceramiczne układa się przeważnie na elastycznych zaprawach klejowych. Te dobiera się do rodzaju i wielkości płytek. Do gresu i płytek wielkoformatowych potrzebny jest klej o większej przyczepności, na podłodze z ogrzewaniem podłogowym używa się klejów odkształcalnych, niwelujących naprężenia wynikające z oddziaływania temperatury. Do płyt z jasnego kamienia czy szklanej mozaiki nada się klej na bazie białego cementu, który nie będzie prześwitywał i nie zmieni koloru okładziny. W przypadku płyt wielkoformatowych zaleca się klej rozpływny.

Najlepszy podkład pod płytki ceramiczne to betonowy jastrych. (fot. AS Krzyżyki)

Wymiana konstrukcji podłogi na gruncie

W domach bez podpiwniczenia, podłogi parteru mają spełniać nie tylko wymagania wytrzymałościowe, ale również chronić przed przenikaniem wilgoci z ziemi i ucieczką ciepła. Brak odpowiednich izolacji to wyraźna wskazówka, że remont jest niezbędny.

Poprawienie izolacyjności termicznej podłogi na gruncie wiąże się ze zwiększeniem jej grubości o 10-20 cm, konieczne jest zatem usunięcie dotychczasowej konstrukcji. Jeśli stanowią ją legary, oparte na murowanych lub betonowych słupkach, nie będzie z tym kłopotu, a uzyskana przestrzeń wystarczy na ułożenie nowych warstw.

Jeśli podkładem jest beton, trzeba go skuć i pogłębić pomieszczenie o jakieś 20-25 cm. Podłoże gruntowe wyrównuje się, następnie utwardza przynajmniej 5 cm chudego betonu, zatartego na gładko. Na chudziaku układa się izolację przeciwwilgociową z grubszej folii budowlanej lub papy podkładowej, którą należy wywinąć aż do izolacji poziomej na ścianach fundamentowych. Na to idzie ocieplenie grubości 10-15 cm, ze styropianu odmiany dach/podłoga lub polistyrenu ekstrudowanego XPS. Izolację termiczną warto układać w dwóch warstwach o mniejszych grubościach, na tzw. mijankę. Na ociepleniu układa się folię budowlaną, co zapobiega wnikaniu wylewki betonowej w szczeliny między płytami.

Na tak przygotowane podłoże wylewa się jastrych cementowy o grubości co najmniej 5 cm, oddylatowany od ścian taśmą brzegową bądź cienkimi paskami styropianu. Wylewkę dobrze jest zazbroić siatką przeciwprężną lub zbrojeniem rozproszonym z włókien polipropylenowych. Jastrych powinien wysychać przynajmniej miesiąc, aż jego wilgotność spadnie poniżej 3%. Jest to szczególnie ważne, jeśli planujemy posadzki z drewna lub materiałów drewnopochodnych.

Układ warstw podłogi z wylewką betonową na gruncie

Wymiana konstrukcji podłogi na stropie

W domach budowanych przed laty, posadzki i warstwy podkładowe wykonywano inaczej niż dziś. Warstwę wierzchnią stanowiły najczęściej deski, przybijane do legarów, albo parkiet, przyklejany lepikiem bądź przybijany do deskowania. Dopiero z czasem legary zaczęto zastępować betonowym jastrychem.

Podłogi na legarach wykonywano na różnych rodzajach stropów - przeważnie z belek stalowych, ale i na monolitycznych stropach żelbetowych. O ich złym stanie świadczy uginanie się, skrzypienie, wyraźnie widoczne nierówności.

W stropach na belkach stalowych dwuteowych, w rozstawieniu 90-120 cm, legary układano poprzecznie, a przestrzeń między nimi wypełniano gruzem bądź sieczką zmieszaną z wapnem. Na żelbetowych stropach monolitycznych legary (przeważnie o mniejszym przekroju) kładziono bezpośrednio na płycie stropowej i poziomowano drewnianymi klinami.

Dziś, w stropach nad nieogrzewaną piwnicą, między belkami układa się izolację termiczną z wełny mineralnej lub styropianu. Jeśli strop oddziela od siebie dwie kondygnacje mieszkalne, izolacja cieplna nie jest konieczna, ale warto pomyśleć o izolacji akustycznej z płyt z twardej wełny, pianki poliuretanowej albo styropianu elastycznego o grubości 30-50 mm.

Remont podłóg na legarach może polegać na odtworzeniu pierwotnej konstrukcji, z wymianą zniszczonych elementów, lub - co robi się najczęściej - na ich wymianie na stabilny podkład betonowy, na którym można układać dowolną posadzkę.

Taka wylewka ma mieć przynajmniej 4 cm grubości. Powinna zostać wylana na warstwie izolacji akustycznej ze specjalnych odmian styropianu lub wełny mineralnej i na folii. Musi być oddylatowana od ścian i słupów piankową taśmą albo paskami styropianu o grubości 1-2 cm. W ten sposób powstaje tzw. podkład pływający.

Niestety, to technologia mokra, która wprowadza do domu dużo wilgoci i wydłuża czas trwania prac. Zastąpienie legarów jastrychem powoduje też znaczne dodatkowe obciążenie stropu, dochodzące do 100 kg/m². Dlatego należy je skonsultować z uprawnionym konstruktorem, który powinien sprawdzić nośność stropu. Na jastrych warto się zdecydować, gdy inwestorowi zależy na posadzce z płytek ceramicznych, gresu, kamienia, pod które jest on najlepszym podłożem.

Całkowita odbudowa podłogi może potrwać nawet kilka tygodni (przy wylewaniu betonowego podkładu miesiąc zajmie jego wyschnięcie) i nie da się jej wykonać bez wyłączenia remontowanych pomieszczeń z użytkowania. Można ją za to przeprowadzać o dowolnej porze roku, przy czym zimą dom musi być ogrzewany.

Układ warstw podłogi z wylewką betonową na żelbetowym stropie

Nowa posadzka na remontowanej podłodze

Poza pomieszczeniami mokrymi (kuchnia, łazienka) wciąż najpopularniejsze są posadzki z drewna lub materiałów je imitujących.

Kupując parkiet, należy sprawdzić jego wilgotność - ma wynosić od 7 do 11%. Drewno zbyt suche będzie się paczyć i odklejać, przy zbyt wilgotnym w posadzce pojawią się szpary. Ważne jest, by materiał przez minimum pięć dni był sezonowany w pomieszczeniu, w którym zostanie ułożony.

Parkiet występuje w kilku klasach, pierwsza to materiał najwyższej jakości, pozbawiony sęków, o jednolitej barwie, z prostoliniowym usłojeniem. Produkuje się go z drewna rodzimych gatunków drzew liściastych (dębu, jesionu, buku, brzozy, jawora), zdecydowanie rzadziej iglastych, a także z drzew egzotycznych (iroko, kempas, jatoba).

Klepki można układać w jodełkę, szachownicę, cegiełkę. Da się też tworzyć na podłodze skomplikowane wzory, zestawiając ze sobą różne gatunki i kolory drewna. Deszczułki łączone na wpust i pióro przykleja się do podłoża klejem żywicznym, rozpuszczalnikowym lub proszkowym.

Alternatywą parkietu mogą być panele - drewniane lub laminowane, o warstwowej budowie.

Warstwowa budowa paneli drewnianych (a) i laminowanych (b).

Wierzchnią warstwę paneli drewnianych, o grubości 2-4 mm, wykonuje się z twardego drewna, kilkakrotnie fabrycznie lakieruje lub pokrywa olejem, ewentualnie woskiem. Rdzeń (o grubości kilku mm) stanowią deszczułki z miękkiego drewna drzew iglastych, ułożone prostopadle do górnej warstwy albo twarda płyta drewnopochodna. Od spodu daje się drewno iglaste lub sklejkę. Dzięki prostopadłym warstwom, panele reagują na zmiany wilgotności i temperatury dużo słabiej niż lite drewno. Jeśli górna część jest grubsza, podłogę można odnawiać jak zwykły parkiet. Układa się je na klik, bez użycia kleju.

Panele laminowane mają na górze warstwę dekoracyjną z tworzywa (laminatu) lub papieru, najczęściej imitującego drewno (choć równie dobrze może udawać kamień). Rdzeń jest przeważnie z twardej, drewnopochodnej płyty HDF, rzadziej MDF. Na dole znajduje się spód z laminatu albo kilku warstw wzmocnionego papieru. Taka posadzka dobrze imituje drewnianą, a jest od niej wyraźnie tańsza. Układa się ją szybko i łatwo - nie ma potrzeby zatrudniania fachowców, większość inwestorów poradzi sobie z tym zadaniem. Jest też gotowa do użycia zaraz po ułożeniu - niczego nie trzeba cyklinować, lakierować, czy wykańczać w jakikolwiek sposób.

Posadzka z paneli (fot. Decora (Arbiton))

Redaktor: Janusz Werner
Na zdjęciu otwierającym: Na stropach żelbetowych legary układa się bezpośrednio na płycie stropowej i poziomuje drewnianymi klinami. (fot. J. Werner)