Zasadą słonecznej architektury jest optymalne wykorzystanie energii słońca. To zaś oznacza nie tylko dogrzewanie domu zimą, gdy cenny jest każdy promień, ale też ochronę przed nadmiarem ciepła i światła podczas upałów.
(fot. Fakro)
Nadmiar słońca w pomieszczeniach prowadzi do przegrzewania się pomieszczeń, a ze względu na silne natężenie światła i ostre kontrasty powoduje dyskomfort dla oczu. Niekorzystnym efektom nasłonecznienia można na szczęście zapobiec, jeśli zastosuje się wewnętrzne lub zewnętrzne rolety, żaluzje albo markizy. Dzięki specjalnym mechanizmom można nimi przysłaniać okno na każdej jego wysokości.
Rolety wewnętrzne
Są to maty zasłonowe lub pasy tkaniny, których zadaniem jest przefiltrowywanie światła. Jeśli są nawinięte na rolkę, mamy do czynienia z roletą zwijaną. Ruch tak skonstruowanej przesłony możliwy jest dzięki układowi linek i bloczków przytwierdzonych do dolnej i górnej części rolety; sterując linkami, zwijamy osłonę. Do opuszczania i podnoszenia rolet może też służyć obrotowy drążek – wówczas są one wyposażone w mechanizm łańcuszkowy lub sprężynowy samoblokujący.
Zwój rolety może być widoczny lub ukryty w listwie przy górnej krawędzi okna. Kasety z rolką mocuje się do skrzydła okiennego, ościeżnicy okna bądź do ściany powyżej ościeża. Warto dodać, że do zamontowania rolet nie jest konieczne wiercenie otworów w ramiaku okiennym – można je przymocować za pomocą specjalnego uchwytu-imadełka lub przykleić do ramy okna wzmocnioną taśmą piankową.
Nie wszystkie rolety wyposażone są w mechanizm zwijany, są też rolety podnoszone na różne sposoby. Dużą popularnością wśród tych osłon cieszą się rolety rzymskie, do których podszewki przymocowane są poziomo w regularnych odstępach listewki bądź pręty metalowe. Do tych elementów przyczepione są kółka, przez które wzdłuż rolety biegną linki. Zebrane po jednej stronie rolety, linki te zabezpieczone są końcówką. Roleta rzymska może działać także w systemie łańcuszkowym.
Wówczas w materiał nie wszywa się listewek, a sznurki podczepione są na dole do rurki obciążającej. Na rurze nawojowej zamontowane są szpulki nawojowe do sznurków. Materiał przyczepiony jest (np. rzepami) do górnej osłony rolki nawojowej. Ruch rolki podciąga rurkę obciążającą i nawija sznurki zasłony – w ten sposób materiał zaczyna się marszczyć i tym samym podnosić.
Roleta podnoszona może być także rozpostarta na hakach – ona również ma metalowe pręty bądź drewniane listewki wszyte w tkaninę – te jednak wystają poza powierzchnię osłony, tak aby można było zaczepić je na hakach, przymocowanych do ściany po obu stronach okna.
Rolety podnoszone można utrzymać na odpowiedniej wysokości również przez podwiązywanie zebranej tkaniny długimi trokami do pręta górnego.
Tradycyjną roletę można zastąpić:
roletozasłoną, która przylega do okna dzięki bocznym prowadnicom, lub
przesuwnymi panelami z prowadnicami – górną i dolną – ta druga może być ukryta w podłodze, aby nie przeszkadzała w chodzeniu. Panele wykonuje się ze szkła – matowego lub piaskowanego, sklejki drewnianej, płyt fornirowanych, a także zwykłych tkanin naciągniętych na specjalną ramę.
Podstawowym zadaniem rolet wewnętrznych jest przefiltrowywanie światła.
Rolety zewnętrzne
Są to osłony, których głównym zadaniem jest zabezpieczenie okien przed włamaniem. Główny element rolety zewnętrznej – zwany pancerzem lub płaszczem, zbudowany jest z poziomych listew (profili). Listwy rolet zewnętrznych połączone są na krawędziach ruchomymi zaczepami – dzięki czemu możliwe jest nawinięcie rolety na wał schowany w kasecie (zwanej też skrzynką). Listwy pancerza wytwarza się z blachy aluminiowej, stalowej lub z PVC; mogą być jedno- bądź dwuwarstwowe – i te wypełniane są pianką poliuretanową.
Płaszcz rolety porusza się po aluminiowych prowadnicach bocznych przymocowanych do ościeża okiennego. Prowadnice wyposażone są w uszczelki gumowe, które tłumią hałas powstający podczas poruszania roletą.
Roleta może być nawijana na wał ręcznie za pomocą linki, paska lub korby albo mechanicznie – przez silnik elektryczny. Pierwsze dwa sposoby nadają się do niewielkich rolet z aluminium w wersji lekkiej lub PVC. Korba jest niezbędna do większych rolet – o powierzchni przekraczającej 3 m2.
Dzięki roletom dwuwarstwowym, które mają izolacyjność cieplną i akustyczną proporcjonalną do grubości wypełnienia piankowego, w sezonie grzewczym można liczyć na znaczne (do 25%) ograniczenie zużycia energii potrzebnej do ogrzania pomieszczenia z osłonami. Latem rolety zewnętrzne mogą przyczyniać się do obniżenia temperatury w pomieszczeniu nawet o 8°C.
Najmocniejsze z rolet, zaprojektowane do ochrony przeciwłamaniowej, wyposażone są w specjalne zabezpieczenia – takie jak wzmocnienie dolnej listwy, maskownice prowadnicy, zamek montowany w dolnej lub środkowej części pancerza oraz rygiel ręczny. Warto wiedzieć, że najtrudniej sforsować rolety zewnętrzne montowane w świetle okna.
Ciekawą propozycją są rolety zintegrowane ze zwijaną siatką przeciw owadom. Mają one dwa wały i prowadnice o podwójnych szynach: zewnętrznej, do prowadzenia rolety, i drugiej, bliżej okna, do prowadzenia siatki, dzięki czemu siatkę można opuszczać niezależnie.
