| Wentylacja pomieszczeń – zwłaszcza takich, w których przebywają ludzie – musi zapewniać dopływ świeżego powietrza z zewnątrz, usuwanie nadmiaru wilgoci, dwutlenku węgla, nieprzyjemnych zapachów oraz innych niekorzystnych dla człowieka zanieczyszczeń powietrza. W normalnych warunkach użytkowania domu trzeba nawet jednokrotnej w ciągu godziny wymiany objętości powietrza w pomieszczeniu. A w pomieszczeniach, w których wzmożona jest „produkcja” wilgoci (np. kuchnie podczas gotowania, łazienki, pomieszczenie z sauną) należy zapewnić znacznie intensywniejszą wentylację – w granicach 5-9-krotnej objętości powietrza. Sprawna wentylacja niezbędna jest nie tylko do zapewnienia mieszkańcom komfortu świeżego powietrza. Jej zadaniem jest również doprowadzenie tlenu niezbędnego do prawidłowego spalania paliwa w kominkach, podgrzewaczach wody czy kotłach c.o. W domach wyposażonych w instalację gazową zapewnia też bezpieczeństwo, umożliwiając usunięcie gazu w razie nieszczelności instalacji. System wentylacji domu powinien być dostosowany do liczby mieszkańców i ich przyzwyczajeń, musi uwzględniać układ pomieszczeń, intensywność gotowania, prania, a także szczelność stolarki okiennej i drzwiowej. Za niezbędne minimum należy przyjąć wykonanie przynajmniej grawitacyjnych kanałów wentylacyjnych w kuchni, łazience, toalecie, pralni oraz we wszystkich pomieszczeniach, gdzie używane są urządzenia gazowe i otwarte paleniska (kominki, kotły, podgrzewacze wody). Standardem jest również zamontowanie nad kuchenką okapu, który na bieżąco, za pomocą wbudowanego wentylatora, będzie usuwał parę powstającą podczas gotowania. Wentylacja kanałowa grawitacyjna Wymianę powietrza w pomieszczeniach może zapewnić naturalne zjawisko wytwarzania ciągu wentylacyjnego w kanałach. Wymiana zaistnieje, gdy wloty i wyloty powietrza znajdą się na różnych wysokościach, a temperatura powietrza na wlocie będzie wyższa niż na wylocie. Siła ciągu, a więc i ilość przepływającego kanałem wentylacyjnym powietrza, zależą od wysokości kanału oraz różnicy temperatur na jego końcach. W efekcie, intensywność wentylacji jest związana z warunkami pogodowymi, a dodatkowo, system reaguje też na siłę i kierunek wiatru. Jednak mimo tych wad, wentylacja grawitacyjna jest nadal powszechnie stosowana ze względu na prostotę działania. Unowocześnia się jednak elementy składowe systemu. Kanały wentylacyjne wyprowadzane ponad dach, budowane tradycyjnie z cegieł, coraz częściej zastępowane są przez gotowe kształtki wentylacyjne z ceramiki, silikatów lub betonu. Popularność zdobywają też zespolone, prefabrykowane elementy, z których można postawić wielootworowy komin przyścienny lub wolno stojący. Grawitacyjne kanały wentylacyjne budowane są z reguły przy ścianach wewnętrznych, nie wymagają więc dodatkowego ocieplenia. Niemniej, przy przejściach przez wysokie i nieogrzewane poddasze, warto osłonić je izolacją termiczną, co zapewni lepszy ciąg wentylacyjny. Możliwości regulacji wentylacji grawitacyjnej są dość ograniczone i najczęściej sprowadzają się do przymykania przysłon w kratkach wentylacyjnych. Wentylacja wywiewna Zamontowanie wentylatorów wyciągowych zapewnia skuteczniejszą oraz równomierną wymianę powietrza, niezależnie od różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń oraz zmiennych warunków atmosferycznych. W najprostszych rozwiązaniach, na wlotach do kanałów wentylacji grawitacyjnej instalowane są wentylatory osiowe sterowane ręcznie lub automatycznie (np. zależnie od wilgotności powietrza w pomieszczeniu). Przy zachowaniu odpowiednich odległości od najbliższych okien i ścian sąsiednich budynków wyloty z wentylacji wywiewnej można również przeprowadzić przez ścianę, co eliminuje konieczność wyprowadzania kanałów ponad dach 1. Jednak ze względu na hałas wytwarzany przez wentylator, taki system wentylacji instalowany jest najczęściej jedynie w kuchniach i łazienkach, czyli tam, gdzie wspomaga wentylację grawitacyjną w czasie intensywnego użytkowania tych pomieszczeń . Wentylacja wywiewna może również tworzyć rozbudowany system, którego podstawą jest centralny wentylator wyciągowy, umieszczony np. na dachu. Zasysa on powietrze z kanałów wentylacyjnych z poszczególnych pomieszczeń. Takie rozwiązanie eliminuje uciążliwości związane z głośną pracą wentylatora, a odpowiednio dobrane przekroje kanałów oraz możliwość regulacji przepływu powietrza, pozwalają na jego równomierną wymianę niezależnie od kondygnacji. Oczywiście, wentylacja wywiewna będzie działać prawidłowo, jeśli zapewni się dostateczny dopływ powietrza zewnętrznego przez nieszczelności w stolarce okiennej i drzwiowej lub przez nawiewniki. Ten system wentylacji nie może być jednak instalowany w pomieszczeniach, w których eksploatowane są urządzenia grzewcze z otwartą komorą spalania i z odprowadzeniem spalin poprzez oddzielny kanał. Działanie wentylacji wywiewnej może bowiem odwrócić naturalny ciąg kominowy i wtedy spaliny będą rozchodziły się po pomieszczeniu, stwarzając zagrożenie dla ludzi. Warto też zwróć uwagę na dość częste podłączanie wyciągów kuchennych do kanałów wentylacyjnych. Choć formalnie kanały takie powinny być traktowane jako spalinowe, to z reguły pełnią one podwójną funkcję – wentylacyjną – gdy wyciąg nie pracuje i odprowadzenia spalin – gdy zostanie on włączony. Takie rozwiązanie jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy kanał spełnia wymagania dla przewodów spalinowych i nie łączy się z innymi wlotami wentylacyjnymi. |
| Wentylacja nawiewno- -wywiewna Pełną kontrolę nad ilością doprowadzanego i odprowadzanego powietrza zapewnia dopiero system wentylacji nawiewno-wywiewnej. Zalecany jest do budynków ze szczelną stolarką, nieotwieralnymi oknami i wszędzie tam, gdzie konieczne jest zapewnienie dużej czystości powietrza . Wentylacja ta może pracować jako zrównoważona – gdy ilość dopływającego powietrza odpowiada ilości powietrza usuwanego lub jako nadciśnieniowa – gdy wentylator nawiewny wytwarza pewne nadciśnienie w stosunku do panującego na zewnątrz. Niekiedy ten system wentylacji łączy się z ogrzewaniem powietrznym. W takim układzie, do powietrza cyrkulującego w systemie grzewczym, doprowadza się pewną ilość powietrza świeżego, a wentylator wywiewny usuwa taką samą ilość powietrza zużytego. Wentylacja nawiewno-wywiewna wymaga rozprowadzenia w domu rur wentylacyjnych o stosunkowo dużych średnicach, zaprojektowania oddzielnych szybów instalacyjnych i kanałów lub ukrycia przewodów w przestrzeni pod sufitami podwieszanymi. Bardzo istotne jest właściwe izolowanie rur pod względem akustycznym i cieplnym, gdyż w przeciwnym razie mogą przenosić hałasy, będzie się też w nich wykraplała para wodna lub nadmierne wychładzało przepływające powietrze. Izolacje takie wykonuje się głównie z otulin z wełny mineralnej zabezpieczonych na zewnątrz powłoką z folii aluminiowej lub siatki. W małych instalacjach wentylacyjnych wykorzystuje się najczęściej rury elastyczne, aluminiowe, które bez konieczności używania kolanek można poprowadzić w dowolny sposób. Regulację intensywności wentylacji umożliwiają anemostaty umieszczane na wlotach i wylotach przewodów wentylacyjnych. Zespół wentylacyjny, do którego doprowadzone są wszystkie przewody, może tworzyć jedno urządzenie z wentylatorem nawiewnym i wywiewnym lub też oddzielnie instalowana jest część wywiewna i nawiewna. Do wentylatora nawiewnego powietrze atmosferyczne doprowadzane jest z tzw. czerpni, której wlot powinien być tak umieszczony, by nie był zasysany kurz, zapachy i inne zanieczyszczenia atmosferyczne. Często po stronie nawiewnej instalowane są filtry oczyszczające doprowadzane powietrze. Natomiast powietrze zużyte usuwane jest do atmosfery przez wyrzutnię wentylacyjną umieszczoną na wylocie wentylatora wywiewnego. Wentylacja nawiewno-wywiewna umożliwia też, w wymienniku nazywanym rekuperatorem, odzyskiwanie ciepła z usuwanego powietrza. Przy takim rozwiązaniu ciepło z odprowadzonego powietrza przekazywane jest w wymienniku krzyżowym lub rurowym do powietrza doprowadzanego do pomieszczeń 4. Dzięki temu, do wnętrza może powrócić 50-70% energii cieplnej, a powietrze wlotowe zostaje wstępnie podgrzane. Redakcja BudujemyDom |
