| Jedną z podstawowych wygód w domu jest dostęp do ciepłej wody. O każdej porze dnia i nocy, w ilościach nieograniczonych. Mieszkańcy domów jednorodzinnych wiedzą, że nie jest prosto zapewnić takie możliwości. A już na pewno nie jest tanio... A może jednak jest inaczej? Czy można kupić dobry, niedrogi podgrzewacz? Na co zwracać uwagę przy zakupie, żeby spełnił oczekiwania użytkowników? Czy lepsze jest urządzenie gazowe, czy elektryczne? A co z bezpieczeństwem ich użytkowania? Od czego zacząć? Najpierw warto zastanowić się, czym będziemy podgrzewać wodę – prądem czy gazem. Są również podgrzewacze wykorzystujące paliwa stałe 1 i olej opałowy, ale nie cieszą się one popularnością. Wybór paliwa zależy zazwyczaj od dostępu do sieci gazowej, sposobu ogrzewania domu oraz rozmieszczenia wszystkich punktów poboru wody (zlewozmywaków, umywalek i toalet) względem siebie i względem podgrzewacza. Urządzenie to bywa niezbędne np. w sytuacji, gdy przybory sanitarne w łazience i toalecie podłączone są do zasobnika c.w.u. współpracującego z kotłem centralnego ogrzewania, a kuchnia jest usytuowana daleko od kotłowni. Nie warto doprowadzać do niej długich przewodów, bo woda szybko w nich stygnie. Prostszym rozwiązaniem jest montaż niezależnego podgrzewacza. Gdy w domu nie ma kotła, a wszystkie pomieszczenia ogrzewane są indywidualnie – prądem, wtedy na pewno niezbędny będzie podgrzewacz elektryczny. Można także zamontować takie urządzenie, mimo że w domu mamy centralne ogrzewanie z nowoczesnym kotłem. Oznacza to większe koszty inwestycyjne niż wtedy, gdy ciepłą wodę użytkową wytwarza kocioł, jednak każde z tych urządzeń będzie dobrane na swoją miarę i będzie pracowało z dużo większą sprawnością, niż np. dwufunkcyjny kocioł gazowy o dużej mocy, uruchamiający się latem przy każdym odkręceniu kurka ciepłej wody. Podgrzewacze mogą być zasilane bezpośrednio, np. energią elektryczną lub gazem, albo pośrednio – przy wykorzystaniu gorącej wody z kotła jako czynnika grzewczego w kotłach dwufunkcyjnych i kotłach jednofunkcyjnych z zasobnikiem. Niezależnie od paliwa, warto zastanowić się, jakie urządzenie chcemy mieć w domu – podgrzewające wodę w sposób przepływowy czy pojemnościowy? Każdy ma bowiem zalety i wady. Podgrzewacze przepływowe Mechanizm podgrzewający wodę uruchamia się, gdy odkręcimy kurek i woda zacznie przepływać przez urządzenie. Po zakręceniu kranu podgrzewanie jest automatycznie wyłączane. Jakie są zalety podgrzewaczy przepływowych?
W podgrzewaczach przepływowych temperaturę reguluje się na dwa sposoby, a sposób regulacji decyduje o komforcie korzystania z urządzenia. Urządzenia z hydrauliczną regulacją temperatury wody mają jednostopniową lub skokową regulację mocy, np. dwu- lub trójstopniową. Przy regulacji dwustopniowej, gdy przepływ wody jest mały, podgrzewacz wykorzystuje połowę mocy, gdy jest duży – włącza się cała moc. Takie urządzenia są dość tanie, ale należy pamiętać, że komfort korzystania z nich nie jest zbyt duży – temperatura wypływającej wody zależy od wielkości strumienia i od mocy urządzenia, a mała moc to słabsze nagrzanie wody. Można kupić urządzenie o większej mocy, a przy podgrzewaczu zamontować baterię termostatyczną – zabezpieczy ona przed oparzeniem, gdy niespodziewanie popłynie z kranu zbyt gorąca woda. Przy podgrzewaczach z hydrauliczną regulacją temperatury, obsługujących kilka punktów poboru, maksymalną wydajność i ciśnienie można uzyskać tylko wtedy, gdy z ciepłej wody korzysta jedna osoba. W przeciwnym razie, woda będzie płynąć chłodniejsza i mniejszym strumieniem. Alternatywą są podgrzewacze z elektroniczną regulacją temperatury. Chociaż są droższe, można w nich zaprogramować temperaturę wypływającej wody, niezależnie od mocy urządzenia. Używanie takiego podgrzewacza to z jednej strony oszczędność nawet 20% kosztów ogrzewania c.w.u., z drugiej – wyższy komfort korzystania z ciepłej wody. Charakterystyka podgrzewaczy dla obydwóch rodzajów paliw: Przepływowe podgrzewacze elektryczne Stosuje się w nich nieosłonięte lub osłonięte elementy grzejne. Nieosłonięty element grzejny to drut oporowy, który nagrzewa się pod wpływem płynącego prądu i oddaje ciepło do wody. Zaletą grzałki nieosłoniętej jest jej kurczenie się i wydłużanie pod wpływem temperatury, dzięki czemu nie odkłada się na niej kamień. Podgrzewacze tego typu polecane są zwłaszcza w domach, gdzie woda jest twarda. Element grzejny osłonięty to po prostu grzałka w osłonie (szklanej, porcelanowej lub innej), która zabezpiecza ją przed bezpośrednim kontaktem z wodą. Jednak na grzałce w trakcie eksploatacji powstaje osad, który zmniejsza moc grzewczą urządzenia. W zależności od mocy, podgrzewacze przepływowe mogą być jedno- lub wielopunktowe. Urządzenia o małej mocy, czyli jednopunktowe, mają małą wydajność – mogą ogrzać tylko niewielką ilość przepływającej przez nie wody. Montuje się je w pobliżu kranu, do którego dostarczają ciepłą wodę. Często są to bardzo małe urządzenia, które można zamontować bezpośrednio nad lub pod umywalką lub zlewozmywakiem. Można kupić również urządzenia fabrycznie wyposażone we własną baterię, również prysznicową. Podgrzewacz taki może być np. idealnym rozwiązaniem w toalecie, która jest daleko od pozostałych urządzeń sanitarnych. Podgrzewacze wielopunktowe mają moc dużo wyższą niż podgrzewacze jednopunktowe. Mogą podgrzewać wodę, która będzie jednocześnie pobierana w różnych miejscach. Ile kranów obsłużą i jaki będzie komfort korzystania z nich, zależy przede wszystkim od mocy urządzenia i sposobu regulacji temperatury – czy jest ona hydrauliczna, czy elektroniczna. |
| Przepływowe podgrzewacze gazowe Mogą być zasilane gazem ziemnym lub płynnym. Oferowane są w wersjach z otwartą lub zamkniętą komorą spalania. Te drugie, chociaż droższe, są dużo bezpieczniejsze w użyciu i nie wymagają podłączenia do komina. Można je montować w dowolnym miejscu, gdyż powietrze niezbędne do procesu spalania pobierają przez przewód powietrzno-spalinowy i same też usuwają spaliny. Na czym polega zasada działania urządzenia z zamkniętą komorą spalania wyjaśniliśmy w artykule o kotłach gazowych i olejowych. Komfort korzystania z podgrzewacza gazowego zależy od sposobu zapalania palnika głównego (czyli tego, który ogrzewa wodę). W przeszłości dostępne były jedynie podgrzewacze z tzw. palnikiem dyżurnym, czyli małym płomykiem, od którego zapalał się palnik główny. Ich wadą była nieekonomiczna praca – płomień dyżurny palił się przez cały czas i podwyższał koszty eksploatacyjne. Rocznie mogło to być nawet 60 m3 gazu więcej, niż przy stosowanych obecnie, nowoczesnych rozwiązaniach. Zamiast podgrzewacza z palnikiem dyżurnym, można kupić urządzenie, które ma zapłon elektroniczny (patrz fot. 2). Zapalnik główny uruchamiany jest przez zasilanie bateryjne, sieciowe lub tzw. hydrogenerator (małą turbinkę, którą wprawia w ruch płynąca woda, a która z kolei umożliwia wytworzenie iskry i uruchomienie podgrzewacza). Sterowanie mocą może odbywać się ręcznie lub automatycznie. Ręcznie zmieniamy wielkość płomienia. W automatycznym wielkość płomienia dopasowuje się do ilości przepływającej wody, dzięki czemu uzyskujemy temperaturę taką, jaką chcemy. Tak samo, jak w przypadku podgrzewaczy elektrycznych, od mocy urządzenia zależy wydajność i komfort korzystania z urządzenia – małej mocy urządzenie najlepiej podłączyć tylko do jednego punktu poboru wody, a kupując urządzenie większe, warto pamiętać, że jednoczesne korzystanie z wody przez kilka osób to niższa temperatura wody i słabszy jej strumień. Podgrzewacze pojemnościowe Są to zbiorniki -, w których zgromadzona woda ogrzewana jest w niedługim czasie do wymaganej temperatury, potem magazynowana i utrzymywana w określonej temperaturze. Dzięki temu można ją wykorzystać jednocześnie, np. do zmywania i kąpieli, bez obawy, że z kranów poleci zbyt mały strumień zbyt chłodnej wody. Można wyposażyć dom w takiej wielkości podgrzewacz, że wystarczy na wieczorną kąpiel nawet dla trzech osób bez konieczności czekania na jej dogrzanie. Jednak i te urządzenia mają wady. W przechowywanej w zbiorniku gorącej wodzie mogą rozwijać się chorobotwórcze bakterie Legionella. Poza tym wymagają dodatkowego miejsca w kotłowni – im bardziej komfortowe urządzenie jest w domu, tym ma większą pojemność, czyli także wielkość. Jeżeli będziemy montować jeden podgrzewacz pojemnościowy, z którego ciepła woda będzie dopływała do wszystkich punktów poboru, warto wykonać cyrkulację c.w.u. Zapewni to ruch wody w rurach, likwidując jej zastoje. Takie rozwiązanie jest szczególnie potrzebne, gdy wszystkie łazienki, toalety, kuchnia i podgrzewacz nie znajdują się blisko siebie. Unikniemy wtedy sytuacji, gdy ciepła woda pozostająca w rurach będzie stygła w czasie, gdy z niej nie korzystamy i po ponownym odkręceniu kurka popłynie najpierw woda zimna. Świeżo ogrzana zaś popłynie dopiero po spuszczeniu do końca wody ostudzonej. Rury do c.w.u. należy zaizolować cieplnie. Drugą, mniej popularną, ale godną polecenia metodą zapobiegania stygnięciu wody w rurach jest zamontowanie wokół nich przewodów samoregulujących, które będą podgrzewały znajdującą się wewnątrz wodę. Charakterystyka podgrzewaczy dla obydwóch rodzajów paliw: Pojemnościowe podgrzewacze elektryczne Produkowane są w dwóch wersjach: jako urządzenia bezciśnieniowe (czyli otwarte) i ciśnieniowe. Podgrzewacz pojemnościowy bezciśnieniowy współpracuje tylko z jedną baterią. Montuje się go bezpośrednio nad lub pod umywalką czy zlewozmywakiem. Urządzenie współpracuje ze specjalną armaturą, sprzedawaną w komplecie. Podgrzewacze te warto stosować w miejscach, gdzie zużywamy niewiele wody, ale często z niej korzystamy. Podgrzewacz ciśnieniowy obsługuje zazwyczaj kilka baterii jednocześnie. Od jego wielkości i mocy zależy czas podgrzewania wody, czyli komfort korzystania z niego. Pojemnościowe podgrzewacze gazowe Mogą być w wersji stojącej $ lub wiszącej. W dolnej części zbiornika znajduje się komora spalania z palnikiem gazowym, a w środku zbiornika – pionowy kanał spalinowy, którym przepływają gorące spaliny. Podgrzewacze te muszą być podłączone do komina. Uruchamia się je zapalarką piezoelektryczną. Mogą być przystosowane do podłączenia cyrkulacji c.w.u. Dobieramy moc do potrzeb Wybierając podgrzewacz przepływowy, należy zwrócić uwagę na jego moc, strumień c.w.u., jaki możemy uzyskać przy określonej różnicy temperatury wody zimnej i ogrzanej, wymagane minimalne ciśnienie wody zimnej na dopływie do podgrzewacza oraz minimalny przepływ uruchamiający podgrzewacz. Przykładowo, podgrzewacz o mocy 23 kW dostarczy ciepłą wodę podgrzaną z 10°C do 40°C w ilości 11 l/min. Czy jest to dużo, czy mało, łatwo określić, wiedząc, że np. przy korzystaniu z prysznica maksymalny przepływ wody wynosi 12 l/min. A więc, równoczesne korzystanie z prysznica i zmywanie naczyń spowoduje zmniejszenie dopływu ciepłej wody użytkowej do kabiny natryskowej, wahania jej temperatury, przez co w żadnym z tych punktów nie będzie wystarczającego komfortu korzystania z niej. Czy taki podgrzewacz zapewni komfort korzystania z wanny? Jeżeli strumień wypływu wody wynosi 11 l/min, to wanna o pojemności 140 l będzie się napełniać przez około 13 min. Wanna większa, o pojemności np. 200 l, napełniałaby się w czasie około 18 minut. Jeżeli czas napełniania wynoszący 13 minut jest jeszcze możliwy do zaakceptowania, decyzję o kupnie takiego podgrzewacza do wanny 200-litrowej warto jeszcze raz przemyśleć. Dobierając podgrzewacz pojemnościowy bierze się przede wszystkim pod uwagę, ile wody potrzeba do napełnienia wanny (jeżeli, oczywiście, w domu jest wanna). W wersji minimum zakładamy, że z jednej pojemności podgrzewacza można napełnić jedną wannę, gdy chcemy zapewnić wyższy standard – uwzględniamy dwie następujące po sobie kąpiele. Wanna o pojemności 140 litrów to pojemność podgrzewacza – 90 lub 100 l. Ilość ciepłej wody potrzebnej do 6-ciominutowej kąpieli pod natryskiem wynosi 72 l. Dla rodziny czteroosobowej warto kupić taki podgrzewacz, który zapewni dwie, następujące bezpośrednio po sobie kąpiele w wannie, czyli jego pojemność wyniesie 180-200 litrów. Iwona Małkowska |
