Przestrzeń światłem malowana

Klosze mogą być dużą ozdobą (fot. OBI) (fot. Falko) Do salonu warto kupić dwufunkcyjną lampę podłogową, która delikatnie oświetla pomieszczenie, a dodatkowo służy do oświetlenia kącika do czytania (fot. IKEA) Do oświetlenia blatu w kuchni można wykorzystać paski diodowe (fot. Spotline) Do oświetlenia wnętrza szafy przydadzą się świetlówki mocowane u góry (fot. Estima) Lampy stojące zapewniają w sypialni...

Klosze mogą być dużą ozdobą (fot. OBI)

(fot. Falko)

Do salonu warto kupić dwufunkcyjną lampę podłogową, która delikatnie oświetla pomieszczenie, a dodatkowo służy do oświetlenia kącika do czytania (fot. IKEA)

Do oświetlenia blatu w kuchni można wykorzystać paski diodowe (fot. Spotline)

Do oświetlenia wnętrza szafy przydadzą się świetlówki mocowane u góry (fot. Estima)

Lampy stojące zapewniają w sypialni przyjazne, rozproszone światło, a małe reflektorki służą do czytania (fot. Markslojd)

Dobre oświetlenie lustra nie jest zadaniem prostym (fot. Spotline)

„Ciemność, widzę ciemność” – panikował jeden z bohaterów kultowej polskiej komedii. Zatem światło to postrzeganie przestrzeni wokół nas. Ale można światłem osiągnąć znacznie więcej. Niewinna manipulacja może bowiem zbudować odpowiedni nastrój lub zmienić niepozorne pomieszczenie w fascynujące wnętrze.

Światło umożliwia postrzeganie kolorów i kształtów, ale nie tylko. Ma również ogromny wpływ na nasze samopoczucie – brak odpowiedniej ilości światła powoduje przygnębienie i brak energii do działania. Dlatego tak ważne jest właściwe oświetlenie mieszkania.

Sztuczne światło daje większe możliwości kreowania atmosfery i przestrzeni niż dzienne. Odpowiednio dobrane oświetlenie może optycznie powiększać pomieszczenie, rozjaśniać je lub tylko wyodrębniać jego fragment. Ostatnio modne jest tworzenie otwartych i wielofunkcyjnych przestrzeni. Właściwie dobrane światło pomoże wydzielić w takich wnętrzach strefy funkcjonalne. Może podkreślać linie podziału na ścianach lub podłodze, naprowadzać na ciekawe elementy i ukrywać te mniej interesujące. W przestronnym wnętrzu istotne jest, by poszczególne źródła oświetlenia „działały” niezależnie, dając możliwość iluminacji wybranych fragmentów przestrzeni.

Jakie światło

Przy planowaniu oświetlenia w domu warto wziąć pod uwagę trzy jego rodzaje: ogólne, miejscowe i dekoracyjne. Każde pełni inną funkcję, ale wzajemnie się uzupełniają i razem pomagają tworzyć w mieszkaniu odpowiedni klimat.

Oświetlenie ogólne powinno delikatnie rozjaśniać całe wnętrze w taki sposób, by być tłem dla oświetlenia miejscowego. Ma służyć przede wszystkim orientacji w pomieszczeniu, dlatego włącznik powinien znajdować się przy drzwiach. Do oświetlenia ogólnego stosuje się lampy wiszące lub wpuszczane w sufit oraz kinkiety. Nie muszą być umieszczone w centralnym punkcie pokoju, natomiast ważne jest, żeby dawały światło rozproszone lub odbite od sufitu. Do tego rodzaju lamp warto wybierać energooszczędne źródła światła, ponieważ bywają one najbardziej eksploatowane.

Oświetlenie miejscowe, nazywane też kierunkowym, powinno być mocniejsze od ogólnego, ponieważ ma dać odpowiednie światło w miejscach, w których wykonujemy konkretne czynności – czytamy, gotujemy, jemy posiłki czy pracujemy. Lampy do oświetlenia miejscowego mają dawać światło skupione, a oprawy powinny umożliwiać ustawianie kierunku jego padania.

Oświetlenie dekoracyjne, zwane akcentującym, pozwala tworzyć nastrój, wydobywać detale, dzielić wnętrze na poszczególne fragmenty. Dzięki niemu można wydobywać faktury materiałów lub podkreślać ich barwy. Stosuje się je do podświetlania wnęk, obrazów, rzeźb, roślin itp. Odmienne efekty uzyska się przy kloszach o ciepłych lub chłodnych barwach . Można też eksperymentować z kolorowymi źródłami światła.

Sztuczki specjalne

Tworzenie indywidualnej atmosfery mieszkania ułatwiają umiejętnie zaplanowane niestandardowe punkty świetlne do podświetlenia wnęki, detali architektonicznych lub oryginalnych pamiątek.

Ciekawe efekty daje światło odbite w lustrach czy szklanych taflach półek. Także kolory przesłaniających źródła światła ścianek, gzymsów czy sufitów wpływają na odbiór przestrzeni. Biel dodaje wnętrzu lekkości, a ściany i sufity w ciepłym kolorze sprawią, że również światło będzie odbierane jako ciepłe.

Punkty świetlne mogą optycznie skorygować wnętrze – wystarczy je tylko odpowiednio rozmieścić. Zbyt wysokie pomieszczenie obniżymy, jeśli oddalimy światło od sufitu. W tym przypadku oświetlenie ścienne powinno być zamontowane możliwie nisko, lampa sufitowa musi wisieć na długim sznurze, a światło lamp stojących powinno być skierowane w dół. Natomiast jeśli światło skierujemy w górę, pomoże nam to optycznie podwyższyć pokój. Podobny efekt uzyskamy dzięki sufitowi podwieszanemu, za którym instaluje się źródła światła. Takie wnętrze jest odbierane jako wyższe i również bardziej przestronne.

Z kolei operując umieszczonym w różnych miejscach światłem padającym na poszczególne elementy wystroju, sprawimy, że niewielki pokój będzie robił wrażenie o wiele większego.

Salonowe klimaty

W salonie ważne jest oświetlenie ogólne, jednak równie istotne jest akcentowanie poszczególnych stref.

Miejsce przy kanapie i fotelach warto podkreślić bocznym światłem rozproszonym, które delikatnie i łagodnie nastroi siedzące tam osoby, podkreśli klimat sprzyjający rozmowom czy słuchaniu muzyki. Plafony i kinkiety powinny być tak rozmieszczone, by nie służyły wyłącznie do oświetlania głów siedzących. Obok foteli i kanap dobrze sprawdzi się stojąca lampa podłogowa z dodatkową lampką do czytania.

Oświetlenie kominka nie może być zbyt silne, aby nie konkurowało z ogniem. Niech będzie jedynie jego oprawą, dającą światło uspokajające i nastrojowe.

Obrazy oświetla się specjalnymi lampami na wysięgnikach, które zapewniają naturalną, bezcieniową poświatę. Można też użyć reflektorków halogenowych, które należy umieścić w pewnej odległości od ściany (im większy obraz, tym dalej), najlepiej na suficie i nakierować światło przynajmniej z dwóch stron, tak aby powierzchnia obrazu była równomiernie oświetlona.

Światło instaluje się także wewnątrz witryn, kredensów i szaf bibliotecznych. Do takiego oświetlenia używa się opraw z żaróweczkami halogenowymi, bo ich światło nie nagrzewa wnętrza mebla.

Do stołu!

Planując oświetlenie jadalni warto zachować umiar – przestrzeń dookoła stołu nie powinna być ani zbyt jaskrawa, ani za ciemna. Oświetlenie ogólne w jadalni w roli podkładu dla lamp oświetlających stół oraz inne elementy wnętrza – powinno być równomiernie rozproszone i stonowane. Natomiast nad stołem najlepiej sprawdzą się lampy o regulowanej długości zawieszenia. Stoły okrągłe dobrze prezentują się oświetlone lampą zawieszoną centralnie nad środkiem blatu, z jednym lub wieloma źródłami światła. Podłużne stoły można oświetlić kilkoma niewielkimi, bliźniaczymi oprawami, umieszczonymi w rzędzie obok siebie.

Wybierając do oświetlenia stołu barwne klosze, należy zachować dużą ostrożność, ponieważ mogą nienaturalnie zmieniać wygląd potraw i osób siedzących przy stole. Z tego również względu nie należy stosować kolorowych źródeł światła. W jadalni najlepsze będą żarówki dające ciepłe światło.

Na roboczo w kuchni

W kuchni trzeba zaplanować kilka punktów świetlnych – ogólne, dla blatów roboczych oraz miejsca do jedzenia. Powinno się, oczywiście, równomiernie oświetlić całe pomieszczenie, ale nie nazbyt jasno. W oświetleniu miejsca pracy, czyli blatu doskonale sprawdzą się lampy zamontowane pod wiszącymi szafkami. Może to być kilka niewielkich lampek, z których strumień światła będzie padał na blat roboczy, zlewozmywak i kuchenkę. Najlepiej, kiedy światło w poszczególnych strefach jest włączane osobno. Oświetlenie punktów roboczych trzeba kierować tak, by nie raziło w oczy podczas pracy.

Jeśli w kuchni jest również miejsce do jedzenia, to stół (ale nie siedzące przy nim osoby) najlepiej, podobnie jak w jadalni, oświetlić lampą z regulacją wysokości zawieszenia.

Nastrojowo do snu

W sypialni można spokojnie zrezygnować z oświetlenia centralnego, na rzecz szeregu ukrytych lamp, skupiających światło na ścianach. Natomiast niezbędne jest dodatkowe oświetlenie przy łóżku. Można nad wezgłowiem zamontować kinkiety lub lampy ruchome, bądź na przegubach , albo postawić lampki na szafkach nocnych. Dobrze jest zwrócić uwagę na to, by światło lampy używanej przez jedną osobę, nie przeszkadzało partnerowi.

Do oświetlenia toaletki i garderoby najlepiej nadają się żarówki halogenowe, wiernie oddające barwy. Toaletkę powinno się oświetlić lampami umieszczonymi po obu stronach lustra. Światło będzie wtedy równomiernie padało na twarz osoby siedzącej przed toaletką. Natomiast w garderobie praktyczne są źródła światła w sufitach szaf . Lepsze doświetlenie uzyskuje się przez doprowadzenia światła do poszczególnych przegród i półek. Można wtedy przymocować oprawy do bocznej ściany szafy i zamiast kilku opraw punktowych, zainstalować pionowo świetlówkę liniową.

Bezpiecznie w kąpieli

W łazience oświetlenie centralne ma rozjaśniać całe wnętrze. Lampę można zainstalować pod sufitem, ale niekoniecznie na środku. W małych łazienkach wystarczy plafon na jednej ze ścian. W dużych poprawnym zabiegiem jest przesunięcie lampy sufitowej w stronę określonej strefy – wypoczynkowej lub „pracy”.

Strategicznym miejscem w łazience jest lustro nad umywalką . Trzeba je tak oświetlić, by na twarz osoby stojącej przed lustrem nie padały cienie. Najlepsze będą lampki umieszczone po jego obu stronach, na tej samej wysokości. Można też zamontować nad lustrem jedną podłużną lampkę.

Warto pomyśleć także o delikatnym, nastrojowym oświetleniu, które będzie znakomite podczas relaksujących kąpieli. Takie światło przyda się też w nocy – nie będzie raziło zaspanych domowników korzystających z toalety.

W łazience, oprócz użytkowych funkcji oświetlenia, bardzo ważne jest bezpieczeństwo całej instalacji. Oprawy stosowane w tych pomieszczeniach powinny być oznaczone symbolem IP44, świadczącym o tym, że mogą być stosowane w tzw. mokrych pomieszczeniach. Lepiej jednak, bez względu na oznaczenia, nie umieszczać żadnego oświetlenia w bezpośrednim sąsiedztwie wanny lub prysznica.

Dominika Surewicz

Pozostałe artykuły z tego numeru

Instalacje domowe

Gdy mamy już dach nad głową, a od świata dzielą nas ściany i okna to dopiero połowa sukcesu. Teraz dom trzeba „uzbroić” w potrzebne instalacje. Czym kierować się przy wyborze systemu ogrzewania? Wydatki na ogrzewanie domu to 70-80% całkowitych kosztów jego użytkowania. Decydujący wpływ na ich wysokość mają przede wszystkim ciepłochronność samego budynku oraz...