Dachówka ceramiczna czy cementowa? Jakie zalety mają dachówki, jak je kłaść? Odpowiadamy na najczęstsze pytania o dachówki

Wybór materiałów pokryciowych na dach jest bardzo duży. Spośród tych tradycyjnych, od lat najpopularniejsze są dachówki ceramiczne i cementowe. Jeśli chcesz mieć trwały i piękny dach, warto je wybrać. Jakie mają zalety i co trzeba wiedzieć przed ich zakupem? Wyjaśniamy.

Wybór dachówki: od czego zależy?

Wybór dachówki czy innego materiału na dach to jedna z kluczowych decyzji, które trzeba podjąć przy planowaniu budowy domu. Najpierw ustala się architekturę budynku, a potem dobiera do niej materiał na dach i elewację, stolarkę i inne elementy, wpływające na jego wygląd. Styl budynku oraz kształt i liczba połaci dachu w dużym stopniu determinują to, jakich materiałów będzie można użyć. Nie na każdy dach nadaje się bowiem każde pokrycie. Na prostą konstrukcję można zastosować wielko- jak i drobnoformatowe, a na bardziej skomplikowany kształt dachu lepiej wybrać mniejsze elementy, np. dachówki, które łatwiej dopasować do połaci, a podczas prac dekarskich z ich użyciem powstaje mniej odpadów, co przekłada się na mniejszy koszt dachu. Ważny jest też kąt nachylenia połaci. Im jest on mniejszy, tym pokrycie musi być bardziej szczelne. Z mniej stromego dachu woda spływa wolniej i dłużej zalega na nim śnieg. Specyfikacja techniczna każdego pokrycia dachowego zawiera dopuszczalny przez producenta kąt nachylenia połaci. Zdecydowanie najważniejsza jest jednak wytrzymałość konstrukcji dachu. W projektach gotowych, jest ona zaplanowana pod konkretny materiał, np. lekką blachodachówkę. W przypadku zmiany  wyboru na dachówkę, która jest znacznie cięższa - konieczne jest przeliczenie wytrzymałości więźby dachowej i dopasowanie konstrukcji pod większą masę dachu. Obliczenia takie wykonuje konstruktor, który oprócz wagi pokrycia uwzględnia obciążenie śniegiem, parciem wiatru, ciężarem poruszającego się po dachu człowieka. Zastosowanie zbyt ciężkiego pokrycia dachowego może skutkować ugięciem i uszkodzeniem konstrukcji dachu.
Bez konsultacji z konstruktorem nie wolno wprowadzać żadnych zmian dotyczących dachu. Na wybór pokrycia wpływ mają też zapisy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Mogą bowiem one precyzować dozwolony kąt nachylenia dachu, rodzaj pokrycia, a nawet jego kolor. 

Ile waży dachówka ceramiczna i cementowa?

Materiały dachowe różnią się od siebie wagą, od której zależy to, czy dany materiał będzie można ułożyć na konkretnej konstrukcji dachu. Dachówka ceramiczna zaliczana jest do ciężkiego pokrycia dachowego. Metr kwadratowy dachówki ceramicznej waży od 40 do nawet 90 kg.  Czyli 1 m2 pokrycia z dachówki waży średnio ok. 50 kg. Waga dachówki cementowej wynosi od 40 do 60 kg/m2. 

Pokrycia ciężkie, np. dachówki, można układać tylko na odpowiednio wytrzymałych konstrukcjach (fot. CREATON POLSKA)

Dachówki ceramiczne można stosować tylko na odpowiednio wytrzymałych konstrukcjach. Szczególnie zalecane są do zastosowania w budynkach zlokalizowanych na terenach, na których występują silne wiatry. Dzięki swojemu ciężarowi dachówki ułożone na dachu są bardziej odporne na silne podmuchy, a w razie uszkodzenia - można wymienić tylko pojedyncze elementy.

Zastosowanie dachówek: na jaki dach?

Mimo że zalecany kąt nachylenia połaci w przypadku zastosowania dachówek wynosi 22–60°, to można je też układać na dachach o mniejszym kącie nachylenia - min. 15°. W takim przypadku trzeba jednak przygotować sztywne poszycie z desek lub płyt drewnopochodnych z papą lub folią. Na bardzo stromych połaciach (powyżej 65°), dachówki też można zamontować, ale każdą należy przytwierdzić klamrami. 

Dachówki na elewacji

Obecnie modne staje się układanie dachówek na elewacji, jako przedłużenie dachu. Najczęściej na takie rozwiązanie decydują się inwestorzy budujący domy o prostej minimalistycznej bryle, np. w kształcie stodoły. Do tego zastosowania dachówek przekonuje inwestorów trwałość dachówek ceramicznych oraz możliwość wyróżnienia budynku oryginalnym wykończeniem. Elementem konstrukcyjnym jest ruszt (drewniany, stalowy bądź aluminiowy), przytwierdzony do ściany za pomocą konsol. Całość uzupełnia wełna mineralna oraz membrana. Dachówki układa się luźno, ale konieczne jest mechaniczne przymocowanie każdej.

Jakie są zalety dachówek ceramicznych?

Zapytaliśmy eksperta, Dariusz Smolis z BRAAS BMI Polska, jakie zalety mają dachówki. Po pierwsze dachówki produkowane są z wysokiej jakości surowców oraz przy użyciu najnowszych technologii produkcji. Główne zalety dachówki to: 

• duża wytrzymałość oraz odporność na uszkodzenia - dachówki są odporne na trudne warunki pogodowe, m.in. niską i wysoką temperaturę, porywisty wiatr, uderzenia gradu.
• mrozoodporność - dachówki są wysoce mrozoodporne,
• dobra izolacja akustyczna.

Dachówki, dzięki swojej wadze, bardzo dobrze przylegają do konstrukcji dachu. Dlatego poderwanie któregokolwiek fragmentu, czy też całej połaci, np. wskutek porywistego wiatru, jest bardzo trudne. Dachówki poddawane są dokładnej kontroli i laboratoryjnym badaniom jakości na każdym etapie produkcji. Tylko wtedy inwestor ma pewność, że na jego dach trafi a produkt, który będzie nie tylko pięknie wyglądał, ale też pełnił
swoje funkcje przez kolejne dziesiątki lat. Wybranie dachówki umożliwia korzystania z wytrzymałego oraz bezawaryjnego dachu, zapewniając użytkownikom jakość i bezpieczeństwo na lata. Warto sięgnąć po niezawodne i bardzo trwałe dachówki ceramiczne i betonowe.

Jakie są kolory i wymiary dachówek?

Dachówki ceramiczne produkuje się z gliny z domieszką kwarcu bądź mączki ceglanej. Jest to materiał całkowicie naturalny. Dachówki ceramiczne oferowane są w szerszej niż cementowe gamie kolorystycznej i większy jest też wybór ich rozmiarów.

Jakie są kolory dachówek? Dachówki wyrabia się je w wielu kolorach, uzyskiwanych dzięki barwieniu w masie lub zastosowaniu kolorowych powłok. Tradycyjna kolorystyka dachówek ceramicznych to odcienie czerwonego. Modne są też kolory dachówek takie jak: brązowe, grafitowe, czy czarne. Przy wyborze koloru dachówki, ważne jest dopasowanie go do elewacji domu. Dobrze wyglądają stonowane barwy, które harmonijne komponują się z architekturą domu zarówno w tradycyjnym, jak i nowoczesnym stylu. Najtańsze są dachówki o naturalnym, ceglastym kolorze.

Jakie są wymiary dachówki? Elementy mają niewielkie rozmiary. Na 1 m2 dachu potrzeba ok. 13 sztuk dachówki, dlatego układa się je nieco wolniej niż cementowe (większe).

Jaka jest trwałość dachówek ceramicznych? Dachówki ceramiczne to bardzo trwałe pokrycie, odporne na warunki atmosferyczne. Są niezwykle wytrzymałe i mogą przetrwać na dachu ponad 100 lat! 

Czym są dachówki ceramiczne angobowane? Co to są dachówki glazurowane?

Wszystkie rodzaje dachówek ceramicznych są bardzo trwałe. Różnica dotyczy zaś odporności na porastanie przez mchy bądź glony i na zabrudzenia. Najbardziej odporne na te czynniki są dachówki glazurowane. Zalecane są na tereny zalesione oraz nadmorskie (o zwiększonej wilgotności).

Dachówki naturalne mają barwę ceglastą o rozmaitych odcieniach, zależnych od złoża, z którego wydobyto surowiec. Nawet produkty z jednej partii mogą się nieznacznie różnić odcieniem. Jeżeli na dachu zalegają szyszki, igły albo liście, różnice te z czasem mogą się pogłębiać. Wyroby naturalne są najmniej odporne na mech.

Dachówki angobowane pokrywa się rozcieńczoną gliną, zawierającą barwniki, a potem wypala. Aby ich powierzchnia była błyszcząca, używa się angoby kwarcowej lub szlachetnej. W mniejszym stopniu porasta je mech. 

Dachówki szkliwione (glazurowane) po wypaleniu pokrywa się szkliwem (kolorowym albo bezbarwnym), żeby uzyskać powłokę zabezpieczającą przed osiadaniem zanieczyszczeń oraz porastaniem przez mech i glony.

Dach pokryty dachówką ceramiczną w modnym kolorze grafitowym - angobowaną (fot. WIENERBERGER)

Wersje dachówki barwione w masie wytwarza się z gliny, do której dodaje się pigmenty przed wypaleniem. Mogą być szkliwione lub angobowane. Ewentualne zarysowania i uszkodzenia elementów, nie są tak widoczne, jak na dachówkach barwionych powierzchniowo.

Jaki podkład pod dachówki?

Pod dachówki najczęściej wykonuje się ołacenie. Do krokwi dachowych przybija się ruszt z drewnianych listew - łat i kontrłat. Kontrłaty nabija się równolegle do krokwi, a łaty prostopadle do nich. Na ogół wykorzystuje się łaty o wysokości 4-5 cm i szerokości 4-6 cm, mocowane w odstępie co 30-40 cm. Przekrój łat i ich rozstaw zależy od ciężaru i sztywności pokrycia dachowego, kąta nachylenia połaci, rozstawu krokwi.
Pod dachówki można też wykonać pełne deskowanie, czyli równy i gładki podkład (usztywniający też konstrukcję dachu). Wykonuje się go z desek, sklejki lub płyt drewnopochodnych (OSB, mpf). Na deskowaniu układa się papę albo membranę wstępnego krycia, pełniące funkcję hydroizolacji.

Jak układać dachówkę?

Dachówki kupuje się na sztuki. Producenci często podają liczbę elementów potrzebnych do ułożenia 1 m2.

Jak kłaść dachówki? Układa się je w rzędach poziomych, a kolejne rzędy - z odpowiednim zakładem, zależnym od kąta nachylenia dachu. Na dachach o mniejszym nachyleniu, zakład powinien być szerszy. Wówczas liczba elementów na metr kwadratowy pokrycia będzie inna, niż standardowo podaje producent. Szerokość połaci dachowej powinna być wielokrotnością szerokości wybranej dachówki, aby nie trzeba było ich ciąć.
Przed wniesieniem dachówki na dach, należy pomieszać wyroby (zwłaszcza ceramiczne) z kilku palet dachówek. W ten sposób uzyska się bardziej jednolite kolorystycznie pokrycie z dachówki.

Dachówki można też układać na deskowaniu z membraną (fot. WIENERBERGER)

Dachówki układa się na łatach przybitych do kontrłat. Poniżej kontrłat rozściela się membranę dachową lub wykonuje pełne deskowanie (z desek lub płyt drewnopochodnych) z papą lub folią wstępnego krycia. Prowadzi się je w rzędach, zaczynając od okapu. Przytwierdza się je przeważnie spinkami dekarskimi. Zawsze należy przestrzegać zaleceń producenta pokrycia (informacja o liczbie elementów, które trzeba zamocować mechanicznie, znajduje się w karcie technicznej oraz instrukcji układania dachówki).

Dachówki utrzymują się głównie pod własnym ciężarem, więc nie trzeba mocować wszystkich. Zwykle przyczepia się co trzecią dachówkę w każdym rzędzie, z przesunięciem mocowania w lewo albo prawo w kolejnych. Zamocować należy wszystkie dachówki na krawędziach dachu, przy kominach, oknach połaciowych i lukarnach, a także dachówki wzdłuż koszy i naroży. Każdą z dachówek przytwierdza się na połaciach o kącie nachylenia powyżej 65° i na terenach zagrożonych silnymi podmuchami wiatru.

W miarę możliwości, zaleca się unikania cięcia dachówek. Do wykończenia przeznaczone są gotowe elementy połówkowe, 3/4 lub 5/4. W miejscach, gdzie potrzebne są dachówki o innych wymiarach (w koszach, narożach, wokół okien połaciowych, wyłazów i kominów itp.), cięcie może być konieczne. Ważne by nie robić tego na dachu, bo iskry powstające podczas pracy szlifierki kątowej mogą uszkodzić membranę dachową.

Czym są i jakie mają zalety dachówki cementowe?

Dachówki cementowe produkuje się z mieszaniny piasku, cementu oraz pigmentów i wody. Podobnie jak wersje ceramiczne, dachówki cementowe cechuje:

• wysoka trwałość
• duża odporność na czynniki atmosferyczne.

Dachówki cementowe są większe od ceramicznych, ale nieco od nich lżejsze. Waga 1 m2 dachówki cementowej wynosi ok. 45 kg. 

Jakie mają kolory dachówki cementowe? Kolor nadaje się im przez barwienie w masie (aby osiągnąć jego wysoką trwałość) oraz przez dwukrotne malowanie już po uformowaniu (zabezpiecza to chropowatą powierzchnię przed zabrudzeniem). Dostępne są w kolorach m.in. czerwony, brązowy, szary, czy czarny. Trwałość koloru dachówek cementowych zapewnia odporność na promieniowanie ultrafioletowe, a spływanie z nich wody - właściwości hydrofobowe takich powłok. Aby nadać dachówkom połysk, maluje się je farbami akrylowo-polimerowymi. Efekt mokrego dachu natomiast uzyskuje się dzięki zastosowaniu farb z nabłyszczaczem.

Jakie są ceny dachówek?

Dachówki to najdroższy rodzaj pokrycia dachowego. Cena dachówki ceramicznej kształtuje się w przedziale 80-300 zł za m2. Najtańsze są dachówki płaskie, a wyższą cenę będzie miała dachówka karpiówka. Cena dachówki cementowej wynosi od około 50-60 zł za m2. Natomiast cena jednej dachówki ceramicznej wynosi średnio od 4 do 17 zł za sztukę. 

Poniżej wycena dachówki na dach dwuspadowy od firmy Creaton Polska:

Materiał pokryciowy - dachówka ceramiczna SIMPLA czarna matowa angobowana NUANCE. Powierzchnia dachu: połać 10,05 × 5,80 m, powierzchnia wynosi 116,6 m2, kąt nachylenia 37°.

• dachówka podstawowa ceramiczna SIMPLA 1152 szt., cena netto 4,46 zł/szt., w sumie 6312,56 zł;
• dachówka wentylacyjna ceramiczna SIMPLA 6 szt., cena netto 26,74 zł/szt., w sumie 160,44 zł;
• gąsior podstawowy ceramiczny PS z klamrą (2,5 szt./1 m.b.) 66 szt., cena netto 28,14 zł/szt., w sumie 1857,24 zł;
• zaślepka systemowa ceramiczna PS 2 szt., cena netto 83,16 zł/szt., w sumie 166,32 zł;
• dachówki boczne ceramiczne SIMPLA (lewa, prawa) 66 szt., cena netto 26,74 zł/szt., w sumie 1764,84 zł;
• spinka do dachówki ceramicznej SIMPLA podwieszana 250 szt., cena netto 0,64 zł/szt., w sumie 160 zł;
• taśma wykończeniowa CREPFORM PLUS, 1 rolka 214,20 zł;
• taśma kalenicowa CREAROLL 110 cm, 2 rolki, cena netto 32,25 zł/szt., w sumie 64,50 zł.

Cena netto dachówki (plus akcesoriów) wyniosła 9519,70 zł. Producent policzył także robociznę za ułożenie dachówki po 65 zł netto/m2, czyli 7579 zł za cały dach. Sprawdź inne wyceny dachów w artykule: Cena pokrycia dachowego - elementy składowe

Jakie zalety mają dachówki ceramiczne płaskie?

W jaki sposób można połączyć zastosowanie płaskiej dachówki ceramicznej na dachu i na elewacji? Zapytaliśmy o to eksperta, Tomasza Sarbinowskiego - doradcę technicznego z firmy Creaton Polska. 
Obecnie producenci dachówek stawiają na prostotę, estetyczny minimalizm i ergonomię proponowanych rozwiązań. Stąd właśnie rosnąca popularność dachówek ceramicznych płaskich, które idealnie współgrają z nowoczesną architekturą. Projektanci cenią dachówki płaskie głównie za tworzenie efektu jednolitych powierzchni połaci dachu oraz możliwość ułożenia także na elewacji.

Dachówka płaska jako pokrycie dachu szczególnie dobrze prezentuje się na budynkach o prostej bryle. Idealnie sprawdza się zatem na dachach dwuspadowych oraz wielopołaciowych. Wykorzystanie dachówki płaskiej na elewacji pozwala na osiągnięcie prostej, zwartej wizualnie bryły budynku. Taki zabieg pozbawia obiekt elementów wystających, jak rynna - zastosowanie dachówek mansardowych zapewnia płynne przejście pomiędzy połacią dachu a fasadą.

Jak układa się dachówki płaskie?

Podczas układania dachówki płaskiej trzeba pamiętać o kilku kwestiach. Przede wszystkim ważne jest prawidłowe rozmieszczenie łat pod dachówkę. W przypadku dachówki mansardowej (łamanej), zaczyna się od policzenia i rozmierzenia łaty górnej elewacyjnej i dolnej połaciowej. Dopiero po właściwym usytuowaniu dachówki mansardowej - można wykonać ołacenie dalszej części budynku, zgodnie z wytycznymi producenta i wymiarami dostosowanymi do danego modelu dachówki. Najistotniejszym wymogiem jest przykręcenie i klamrowanie każdej dachówki elewacyjnej. Przy montażu połaci z dachówki, należy wziąć pod uwagę to, w jakiej strefie wiatrowej usytuowany jest budynek. Największym ograniczeniem technicznym tego modnego trendu jest brak możliwości odprowadzania wody opadowej. Woda spływająca po połaci dachu, a następnie po elewacji, szczególnie podczas intensywnych opadów, zostaje skierowana pod budynek, dlatego konieczne jest wykonanie odprowadzenia liniowego.