Profesjonalne narzędzia dla amatorów ogrodnictwa: poradnik wyboru

Narzędzia do ogrodu

W małym ogrodzie używa się najczęściej narzędzi ręcznych. Podstawowym narzędziem stosowanym w ogrodzie jest szpadel. Szpadle służą do przekopywania i wzruszania ziemi przed posadzeniem roślin.

Widły szerokozębne (płaskozębne, amerykańskie) służą do przekopywania gleby (wymagają mniejszej siły niż szpadel), wykopywania warzyw, przerzucania kompostu.

Pazurki służą do płytkiego spulchniania gleby i wyrywania chwastów.

Łopatki wykorzystywane są do wykopywania chwastów, sadzenia i przesadza­nia roślin. Są wykonane w całości z tego samego materiału (np. metalowe lub plastikowe) albo mają inny trzonek (drewniany lub z tworzywa).

Grabie służą do zgarniania trawy i liści. Różnią się szerokością, długością, liczbą i kształtem zębów (zagięte lub proste). Powinny być hartowane, a szersze modele - wzmocnione odciągami. Oprócz grabi zwykłych można też kupić miotłograbie prostokątne lub wachlarzowe, wykonane z metalowej taśmy lub drutu albo z tworzywa sztucznego. Niektóre modele mają regulowany rozstaw prętów. Do głębokiego spulchniania gleby, wycinania chwastów, kopania dołków przeznaczone są motyki. Różnią się wymiarami, kształtem (np. w kształcie serca, trójzębne) i sposobem oprawy.

Pikowniki, czyli kołki do sadzenia stosuje się do sadzenia (pikowania) najmniejszych roślin. Mają różną długość i średnicę.

Konewki mogą być metalowe (ocynkowane lub pokryte emalią) albo plastikowe. Są wyposażone w uchwyt i sitko, nakładane lub przymocowane na stałe. Różnią się pojemnością, długością wylewki, kształtem uchwytu, wielkością otworów sitka.

Wiadra są metalowe (ocynkowane lub pokryte emalią) lub plastikowe. Wiadra plastikowe są lżejsze, ale mniej trwałe. Mają różną pojemność i różne kolory.

Opryskiwacze służą do opryski­wania roślin środkami ochronnymi, zraszania oraz nawożenia. Opryskiwacze ogrodowe dzielą się na ręczne, plecakowe i naramienne. Ciśnienie potrzebne do pracy uzyskuje się przy pomocy pompy, która zależnie od modelu pracuje przez cały czas lub tylko w przerwach między kolejnymi etapami opryskiwania.

Opryskiwacze wykonane są z tworzywa sztucznego, najczęściej przezroczystego, co umożliwia określenie poziomu płynu w środku. Mają różną pojemność, którą dobiera się w zależności od wielkości ogrodu (w ogrodach przydomowych zwykle 5-6 litrów). Niektóre modele są wyposażone w przedłużacz lub osłonę przed nadmiernym rozpryskiwaniem cieczy.

Taczki ogrodowe służą do przewożenia kompostu, ściółki i innych materiałów. Mogą być jedno- lub dwukołowe. Mają pompowane koła, pojemniki (miski) z blachy lub z blachy ocynkowanej o różnej pojemności (najczęściej 60 lub 120 litrów).

Kosiarki

Kosiarki to różnego rodzaju urządzenia przeznaczone do podcinania trawy. Mają różną szerokość i wysokość cięcia. Szerokość cięcia zależy od szerokości roboczej kosiarki.

 

Kosiarki rotacyjne są najczęściej używane w ogrodach. W kosiarkach z bocznym wyrzutem trawa po ścięciu jest wyrzucana na bok i wymaga późniejszego grabienia, które często jest bardziej pracochłonne od koszenia. Ponadto zalegająca na trawniku skoszona trawa utrudnia dostęp powietrza i światła do roślin. W kosiarkach z koszem skoszona trawa (a także leżące na trawniku liście, drobne gałązki, mech) są wciągane do pojemnika. Wadą jest konieczność częstego opróżniania kosza, co wymaga przerywania pracy kosiarki.

Kosiarki samomielące (typu multiclip, bioclip) wyposażone są w odpowiednio wyprofilowaną obudowę i nóż, dzięki czemu ścięta trawa zostaje dodatkowo pocięta na drobne części. Nadają się do koszenia niskiej trawy, która następnie jest wyrzucana z powrotem na trawnik, gdzie tworzy naturalny nawóz. Niektóre z kosiarek samomielących są wyposażone w kosz; mogą wtedy pracować zamiennie w jednym z dwóch systemów.

Kosiarki ręczne wymagają popychania. Najczęściej są bębnowe, zwykle wyposażone w kółka. Ich używanie wymaga pewnej wprawy i siły, ale są ciche i nie zanieczyszczają środowiska. Nadają się przede wszystkim do koszenia niewielkich trawników.

Kosiarki akumulatorowe są niezależne od źródła prądu i dlatego są szczególnie przydatne na oddalonych od miasta działkach. Są bardzo ciche, ale ich wadą jest krótki czas pracy (20-40 minut). Trwałość baterii wynosi kilka lat.

Kosiarki elektryczne wymagają podłączenia do sieci elektrycznej. Są stosunkowo tanie, lekkie i ciche, można kosić nimi trawę na zboczach. Nie wytwarzają spalin. Mają niewielką wydajność, zależną od mocy silnika. Kosiarki z silni­kiem o dużej mocy są dużo cięższe do prowadzenia. Dla małych ogrodów przydomowych najlepsza jest kosiarka o mocy silnika 900-1000W. Konieczność zajmowania się kablem podczas koszenia powoduje, że kosiarki elektryczne są niepraktyczne w dużych ogrodach i na trawnikach o skomplikowanym kształcie.

Kosiarki spalinowe są wyposażone w silnik spalinowy dwu- lub (najczęściej) czterosuwowy. Są znacznie droższe od kosiarek elektrycznych, cięższe i bardziej hałaśliwe, a ich naprawa, konserwacja i eksploatacja jest bardziej kłopotliwa. Mają jednak większą wydajność i dodatkowe funkcje, takie jak: regulacja prędkości silnika (ręczna lub automatyczna), napęd kół, regulacja biegów. Do koszenia na zboczach o dużym pochyleniu nadają się tylko kosiarki z silnikiem dwusuwowym.

Kosiarki zasilane energią słoneczną są drogie i przydatne tylko w słoneczne dni.

 

Kosiarki mają obudowy z tworzywa sztucznego, stali lub aluminium. Spotyka się kosiarki ozdobne, np. mające wierzch w kształcie biedronki. Kosiarki są najczęściej wyposażone w koła (z tworzywa lub aluminiowe). W kosiarkach samojezdnych koła mają własny napęd. Takie kosiarki nadają się przede wszystkim do koszenia dużych powierzchni (powyżej 2000 m²). Regulacja wysokości cięcia może być centralna lub oddzielna dla każdego koła. Kosiarki na poduszce powietrznej nadają się do pracy na terenie płaskim, przy dobrze utrzymanych trawnikach. Nie nadają się do pracy na podłożu piaszczystym. Podczas pracy rozdmuchują ścinaną trawę i liście.

Podkaszarki (podcinarki) i kosy

Podkaszarki żyłkowe mogą być wyposażone w napęd (elektryczne, akumulatorowe lub spalinowe). Mają różną moc. Nadają się przede wszystkim do koszenia niewielkich powierzchni, szczególnie w miejscach trudno dostępnych dla kosiarek tradycyjnych np. pod drzewami, przy ścianach i murkach. Kosy spalinowe mają metalowy nóż tnący umocowany na sztyw­nym wale.

Nożyce i sekatory

Sekatory służą do cięcia pojedynczych gałęzi, kwiatów, a nożyce do przycinania żywopłotów, niekiedy również trawy. Mogą być ręczne lub z napędem: elektryczne, akumulatorowe, spalinowe. Nożyce z napędem elektrycznym lub spalinowym wyposażone są w wieloostrzową listwę tnącą wykonującą ruch posuwisto-zwrotny. Ścinanie następuje między rucho­mym ostrzem a nieruchomym przeciwostrzem.

Nożyce elektryczne są zasilane silnikiem i włączane przyciskami. Są wyposażone w bezpieczny wyłącznik. Wadą nożyc akumulatorowych jest krótki czas pracy (30-60 minut) i długi okres ładowania (zależnie od zasilacza 3-24 godziny).

Nożyce spalinowe są zasilane silnikiem spalinowym dwu­suwowym (paliwem jest mieszanka benzyny z olejem). Ich wady to znaczny ciężar (ponad 5 kg), głośna praca i wibracje. Są przydatne przede wszystkim w sytuacji braku dostępu do źródła prądu. Nożyce i sekatory są wyposażone w uchwyty drewniane, plastikowe lub gumowe. Poszczególne modele różnią się między sobą rodzajem i kształtem ostrzy (stałe lub obracane, proste, nacinane, faliste, o górnej krawędzi wyostrzonej, a dolnej tępej).

Mogą być jednoręczne i dwuręczne (z dwoma uchwytami). Niektóre modele wyposażone są w przekładnię, dzięki czemu ich użycie wymaga mniejszej siły. Nowością są elektryczne nożyce teleskopowe (z wysięgnikiem), w których część tnącą (brzeszczot) można ustawić pod dowolnym kątem, co umożliwia przycinanie niskich żywopłotów bez schylania się, a wysokich - bez użycia drabiny.

Kompostowniki

Są to pojemniki, w których odpadki organiczne są przerabiane na kompost. Odpadki wrzuca się do kompostownika i ewentualnie zgniata ubijakiem. Odpadki są rozkładane przez mikroorganizmy i dżdżownice, a następnie mogą być wykorzystane w ogrodzie jako naturalny nawóz.

Drabiny

Drabiny wykonuje się z drewna, stali lub aluminium. Drabiny dzielą się na: przystawne, wolno stojące, wielopozycyjne.

 

Drabiny przystawne są jedno- lub dwuelementowe (z dodatkową częścią wysuwaną). Drabiny wolno stojące są dwu- lub trzyelementowe. Drabiny dwuelementowe mogą być rozsuwane - pomiędzy dwa pionowe elementy można wówczas wstawić poziomy pomost. W drabinach trzyelementowych trzecia część jest wysuwana do góry lub może tworzyć poziomy podest. Drabiny wielopozycyjne mogą być ustawiane w różnych pozycjach. Przenośne pomosty robocze na kółkach umożliwiają przejeżdżanie z materiałami i narzędziami bez konieczności schodzenia na dół.

Elektronarzędzia

Wiertarki i wiertarki udarowe są to narzędzia przeznaczone do wiercenia otworów w stali i drewnie. Modele wyposażone w funkcję udaru nadają się także do wiercenia otworów w betonie. Wiertarki mogą być elektryczne (podłączane do gniazdka) lub akumulatorowe.

Dostępne na rynku wiertarki do użytku domowego mają moc 500-1200 W i do 3000 obrotów na minutę (w wielu modelach możliwe są obroty w prawo lub w lewo). Niektóre wiertarki mają możliwość wkręcania i wykręcania wkrętów. W skład wyposażenia wchodzi często uchwyt lub walizka. Na rynku dostępne są także wiertarko-wkrętarki wyposażone w regulowane sprzęgło przeciążeniowe.

 

Opalarki są to dmuchawy gorącego powietrza. Służą do suszenia, klejenia, usuwania starych powłok malarskich, rozgrzewania elementów (np. podczas lutowania). Mają moc 1600-2000 W. Temperaturę i strumień przepływu powietrza można zwykle regulować w zakresie 50-600°C (najniższa temperatura służy do chłodzenia roz­grzanych elementów).

Mają one moc 600-2300 W. Zależnie od mo­delu są przeznaczone do pracy z tarczami o średnicach 115-230 mm. Im większa średnica tarczy, tym większa jest wymagana moc silnika. Do szlifierek kątowych do­kupuje się tarcze do cięcia oraz szlifowania kamienia lub stali. W szli­fierkach taśmowych elementem szlifującym jest przesuwająca się taśma o różnej prędkości przesuwu.

W szlifierkach mimośrodowych powierzchnia jest szlifowana przez talerz (o średnicy 125-150 mm), który wy­konuje dwa rodzaje ruchów: obrót i oscylacje (mimośród wynosi 2-2,5 mm). Do bardzo dokładnego szlifowa­nia drewna lub tworzyw sztucznych przeznaczone są szlifierki oscylacyjne z płytą szlifierską, do której przy­mocowuje się szlifowany element rzepami lub na zaciski.

Pilarki łańcuchowe są przeznaczone do prac ogrodowych (np. ścinania drzew), cięcia drewna i domowych prac konstrukcyjnych. Mogą być elektryczne lub spalinowe. Różnią się mocą silnika i długością prowadnicy łańcucha.

Pilarki tarczowe służą do cięcia (wzdłuż linii prostej) drewna oraz materiałów drewnopochodnych. Niektóre modele mają możliwość regulacji obrotów i wtedy mogą być stosowane także do cięcia metali i tworzyw sztucznych.

Podstawowym elementem pilarki tarczowej jest tarcza tnąca wyposażona w zęby. Tarcze przeznaczone do cięcia różnych materiałów mają różną liczbę zębów. Niektórzy producenci oferują też tarcze uniwersalne.

Wyrzynarki umożliwiają krzywoliniowe cięcie różnych materiałów, wycinanie otworów o dużej średnicy. Podstawowym elementem wyrzynarki jest brzeszczot, który podczas pracy wykonuje ruch posuwisto-zwrotny, a w niektórych modelach - dodatkowo ruch oscylacyjny. Częstotliwość skoków jest regulowana elektronicznie, zależnie od rodzaju przecinanego materiału.