Wanny, kabiny, brodziki i odpływy prysznicowe - to musisz wiedzieć

• żeliwne, do niedawna bardzo popularne, obecnie rzadko spotykane; są ciężkie, ale ich zaletą jest duża bezwładność cieplna - woda w wannie żeliwnej pozostaje długo ciepła,
• z emaliowanej blachy stalowej, najczęściej białe prostokątne; są stosunkowo tanie, ale woda stygnie w nich szybciej niż w wannach żeliwnych,
• z akrylu wzmocnionego włóknem szklanym: są lekkie, łatwe w montażu, dobrze trzymają ciepło, mają różne kształty i są dostępne w bardzo wielu kolorach (są barwione w masie, dzięki czemu kolory są trwałe); ich wadą jest podatność na zarysowania (nie wolno myć ich proszkiem).

• ze względu na kształt miski na: lejowe, z półką.
• ze względu na rozwiązanie odpływu do kanalizacji na: z odpływem pionowym (tzw. warszawskie), rura odpływowa jest umieszczona w podłodze; z odpływem poziomym (tzw. poznańskie), pozioma rura odpływowa jest umieszczona z tyłu sedesu,
• ze względu na sposób ustawienia na: stojące, które przykręca się do podłogi; wiszące, montowane do specjalnych stelaży instalacyjnych, do zabudowy lekkiej lub ciężkiej, zawieszonych na ścianach lub zakotwionych w podłodze i stropie pomieszczenia (zwykle obudowanych ścianką działową).

Kabiny prysznicowe

Odpływ prysznicowy

fot. Viega

Aby montaż łazienkowego odpływu liniowego był możliwy, strop musi mieć odpowiednią grubość. Między innymi z tego powodu taki odpływ jest najczęściej stosowany w domach nowych, w których jego wykonanie można uwzględnić już na etapie powstawania projektu.

W budynkach remontowanych wprawdzie też bywa to możliwe, ale zwykle oznacza skomplikowanie prac. Zdecydowanie nie zaleca się podnoszenia poziomu podłogi w łazience po to, by zmieścić w niej odpływ liniowy. Zastąpienie brodzika posadzką z odpływem jest obecnie bardzo modne, bo daje sporo możliwości.

Po pierwsze, można go zaplanować w każdej łazience - niezależnie od jej wielkości i kształtu, np. w niedużej wnęce, narożniku, gdzie trudno byłoby wkomponować brodzik o standardowej wielkości.

Po drugie, posadzkę pod natryskiem można wykończyć dowolnym rodzajem płytek, odpowiednio zaimpregnowaną kolorową żywicą lub betonem.

Ponadto natrysk można oddzielić od reszty pomieszczenia szklaną przegrodą dopasowaną do jego kształtu i wysokości ścian.

Poza względami estetycznymi natrysk bez brodzika znacznie ułatwia korzystanie z niego, szczególnie osobom starszym. Nie trzeba bowiem pokonywać żadnego progu. Pod taki prysznic można też swobodnie wjechać wózkiem inwalidzkim, czy ustawić w nim krzesełko rehabilitacyjne, ułatwiające toaletę osobom, którym trudno utrzymać równowagę lub samodzielnie się przemieszczać.

Z jakich elementów składa się zestaw do odpływu liniowego?

Kompletny zestaw do liniowego odprowadzania wody z prysznica zawiera kilka elementów. Najważniejsze z nich to wbudowane w podłogę korytko (rynienka), zbierająca wodę, oraz syfon, do którego ona trafia. Rynienkę przykrywa dekoracyjna maskownica (ruszt) albo wykańcza się ją płytkami, takimi samymi jak w pozostałej części natrysku. Ponadto niezbędne są: kołnierz uszczelniający, wsporniki mocujące i nóżki poziomujące. Dzięki poprawnemu wyprofilowaniu posadzki, woda łatwo trafia do korytka, a stamtąd poprzez syfon i odpowiednie przyłącze kierowana jest do kanalizacji.

Elementy odpływu liniowego

Kiedy zdecydować o montażu?

O zastosowaniu takiego odpływu najlepiej pomyśleć już na etapie projektowania domu, ponieważ podłogę w łazience trzeba do tego odpowiednio przygotować. Kluczowa bowiem jest tu wysokość całej instalacji (głębokość zabudowy), którą ukrywa się w warstwie podłogi. Między innymi dlatego należy przewidzieć taką jej grubość, aby zmieściło się w niej korytko z syfonem oraz podejście kanalizacyjne, ułożone ze spadkiem w kierunku pionu.

Ponieważ standardowo wszystkie elementy przyłączeniowe mają około 15 cm wysokości, strop powinien mieć co najmniej 20 cm grubości. Producenci oferują jednak również odpływy liniowe w wersji slim - o dużo niższej wysokości syfonu, która w większości determinuje końcową wysokość odpływu. Najmniejsza wysokość zabudowy wynosi ok. 5 cm. Oprócz tego kanał zbierający wodę w odpływie slim może być znacznie węższy, niż w standardowych.

Na parterze domu niepodpiwniczonego, rurę kanalizacyjną o średnicy minimum 50 mm (im jest dłuższa, tym jej średnica musi być większa) i podejście kanalizacyjne montuje się przed wylaniem płyty podłogi, a wszystkie niezbędne elementy odpływu liniowego umieszcza się w warstwach ocieplenia i betonu.

Co wpływa na efektywność odprowadzania wody?

Szybkość odprowadzania wody to konsekwencja długości rynienki oraz, przede wszystkim, przepustowości syfonu. W zależności od modelu i sposobu montażu, wynosi ona od 0,3 do 1,5 l/s. Wyroby najwyższej jakości odprowadzają wodę szybciej, niż produkty standardowe.

Najlepiej wybrać syfon wyposażony w sitko, które zatrzymuje włosy i pozostałości mydła, zabezpieczając jego wnętrze przed gromadzeniem się zanieczyszczeń i zapchaniem. Takie sitko łatwo wyjąć i umyć. Ponadto zastosowanie niektórych wersji syfonów zapewnia pełny dostęp do rury kanalizacyjnej i umożliwia jej czyszczenie.

Szybkość odprowadzania wody z posadzki pod natryskiem zależy od wydajności syfonu. (fot. Wirex (Dallmer))

Jakie rodzaje rynienek można kupić?

Rodzaj rynienki zależy od usytuowania kanału odpływu. Najczęściej planuje się go przy jednej ze ścian w linii prostej lub prowadzi po łuku (wzdłuż półokrągłej ściany). Można też ulokować go na środku, przy dwóch narożnikach natrysku w kształcie litery L, albo przy trzech w kształcie litery U. Do kanału dopasowuje się rynienkę.

Odpływ w formie łuku (fot. z lewej: ACO) i w kształcie litery L zamontowany wzdłuż dwóch ścian narożnika (fot. z prawej: Kessel).

Producenci oferują wersje proste, łukowe oraz narożne - o przeróżnej szerokości i długości. Można zamówić wykonanie rynienki na wymiar, przyciąć samodzielnie do potrzebnej długości, bądź połączyć dwa komplety. Odpływy liniowe najczęściej mają regulowaną długość od 30 cm do nawet 280 cm. Wytwarzane są w kilku kolorach wykończenia - matowej i błyszczącej stali nierdzewnej, bieli, czerni, złota, miedzi.

Zaleca się, żeby urządzenie to było krótsze o 10-20 cm od odcinka ściany, przy której zostanie zainstalowane. Na przykład do przestrzeni o rozmiarach 90 × 90 cm najodpowiedniejszy będzie odpływ liniowy o długości 70-80 cm. Jeżeli chodzi o lokalizację, to najczęściej umieszcza się go blisko ściany z baterią prysznicową, w odległości 2-3 cm od niej.

W jaki sposób zamontować odpływ liniowy?

Najpierw wykonuje się podejście kanalizacyjne - z rur ze spadkiem min. 1,5% w kierunku pionu kanalizacyjnego. Osadzenie rynienki odpływu polega na ustawieniu jej poziomo na nóżkach o regulowanej wysokości w taki sposób, żeby górna powierzchnia maskownicy znalazła się ok. 2 mm poniżej poziomu płytek. Potem łączy się elementy odpływu z podejściem kanalizacyjnym i wykonuje próbę szczelności i efektywności odprowadzania wody.

Następnie układa się warstwę jastrychu o grubości ok. 5 cm, formując spadek (co najmniej 2,5%) w kierunku rynienki. Nachylenie może być jednostronne albo dwustronne (szybciej odprowadza wodę).

Rynienkę opiera się na nóżkach, za pomocą których można ustawić ją na odpowiedniej wysokości i wypoziomować. (fot. Kessel)

Po wyschnięciu jastrychu, rynienkę się uszczelnia. Wokół fabrycznie wklejonego kołnierza układa się specjalną taśmę (membranę wodoszczelną).

Na posadzce oraz na ścianach, do wysokości przynajmniej 1,5 m, pędzlem lub wałkiem nanosi się dwa lub trzy razy hydroizolację podpłytkową z płynnej folii. W narożnikach używa się taśmy uszczelniającej, a w szczelinach przy odwodnieniu - silikonu.

Na posadzce przykleja się płytki, a szczeliny między nimi wypełnia wodoodporną masą do spoinowania (fugowania). Ich układanie rozpoczyna się od strony odpływu, stosując elastyczną zaprawę. Dobrze jest też użyć fugi epoksydowej, która jest bardziej wodoodporna od cementowej. Płytki pod natryskiem powinny być antypoślizgowe i gładkie (bez wypukłych dekorów).

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia usterek (które po zainstalowaniu odwodnienia trudno naprawić), warto zainwestować w materiały wysokiej jakości, a montaż powierzyć doświadczonemu fachowcowi.

Niektóre wersje odpływów można przyciąć do wymaganej długości. (fot. Tece)

Jakie maskownice oferują producenci?

Najpopularniejsze są maskownice (ruszty) ze stali nierdzewnej polerowanej lub szczotkowanej. Wytwarzane są także wersje aluminiowe oraz wykończone ceramiką, szkłem, drewnem egzotycznym albo pomalowane na kolor czarny, złoty, miedziany. Niektóre takie elementy wyposażone są w oświetlenie LED, które włącza się przy kontakcie z wodą.

Do wyboru są modele perforowane - z otworami w rozmaitym kształcie (geometryczne, faliste, kwiatowe) i pełne (woda odpływa wąską szczeliną okalającą maskownicę). Odmianą pełną są produkty przeznaczone do wklejenia w nie okładziny podłogowej (płytek ceramicznych, kamienia) - dzięki czemu system odwodnienia jest prawie niewidoczny.

Maskownica pełna (po lewej) i z dekoracyjnymi otworami. (fot. Tece)

Do czego służy syfon?

Jak już wspomniano, element ten odpowiada za przepustowość urządzenia, czyli szybkość odprowadzania wody z posadzki do kanalizacji. Im więcej litrów na sekundę, tym lepiej. W tanich wersjach wynosi ona zaledwie 0,3 l/s, natomiast w tych z górnej półki - nawet 1,5 l/s. Do natrysku wyposażonego w deszczownicę lub panel z hydromasażem, powinno się zamontować model o większym przepływie.

Poza odprowadzaniem wody, urządzenie zabezpiecza łazienkę przed wydobywaniem się z kanalizacji nieprzyjemnego zapachu. W przypadku wyschnięcia syfonu wodnego, należy go zalać wodą. Tzw. suchy syfon ma zapadkę, która blokuje przykry zapach z kanalizacji także wtedy, gdy zabraknie w nim wody. Taki wariant warto zaprojektować w łazience z ogrzewaniem podłogowym.

W remontowanych pomieszczeniach, czasami stosuje się niski syfon, który nadaje się do podłóg o wysokości 6-8 cm (standardowy z rynienką może mieć nawet 15 cm).

Suchy syfon. (fot. Kessel)

Zasada działania suchego syfonu. Podczas napływu wody, klapa tego urządzenia otwiera się i to pozwala na swobodne jej odprowadzenie (a), następnie klapa wraca do pozycji wyjściowej, blokując wydostawanie się nieprzyjemnych zapachów (b). (rys. Kessel)

Czy odpływ liniowy można zamontować tylko w nowym budynku?

W remontowanych domach, w większości przypadków, taki odpływ też można zastosować, pod warunkiem spełnienia pewnych wymogów. Najważniejszym z nich jest właściwa grubość stropu bądź podłogi, która nie powinna być mniejsza niż 20 cm. Najłatwiej zrobić to, oczywiście, na parterze, tam grubość podłogi jest na ogół wystarczająca i to pozwala na wykorzystanie odpływu liniowego o typowej wysokości zabudowy. W starych domach z monolitycznymi stropami o grubości około 15 cm, podejście kanalizacyjne można poprowadzić pod stropem, maskując je podwieszanym sufitem z płyt g-k, zamocowanych do metalowego rusztu. Nie należy podnosić poziomu podłogi w strefie prysznica. W stropach na piętrze można zastosować odpływ liniowy w wersji slim, który jest znacznie niższy od standardowego (ma ok. 5 cm wysokości).

Czym charakteryzuje się odwodnienie ścienne?

Odwodnienie tego typu często projektuje się w łazienkach z ogrzewaniem podłogowym, ponieważ przy jego montażu nie ingeruje się w strukturę posadzki, oraz w domach z nieodpowiednią grubością podłogi bądź stropu.

Odwodnienie ścienne (rynienkę z syfonem i maskownicą) mocuje się w specjalnym stelażu, wbudowywanym w ścianę. Po wykończeniu jej kafelkami - widoczna jest tylko niewielka szczelina, przy posadzce. Wyroby te można montować w przegrodach murowanych i szkieletowych z poszyciem z płyt gipsowo-kartonowych. Również w tym przypadku producenci oferują maskownice o rozmaitych wymiarach i kolorach, w tym z podświetleniem LED.

Odwodnienie ścienne mocuje się w stelażu wbudowywanym w ścianę. (fot. z lewej: Geberit, fot. z prawej: Viega)

Jak dbać o odpływ liniowy?

Podłogę pod natryskiem wyłożoną płytkami znacznie prościej utrzymać czystą, niż brodzik z tradycyjną kabiną. Brud gromadzi się bowiem najczęściej w zagłębieniach kabiny, przy silikonowych uszczelnieniach oraz wzdłuż uszczelek przy drzwiach prysznicowych.

Sam odpływ liniowy łatwo się czyści. Wystarczy zdjąć ruszt (maskownicę), wyjąć sitko z korytka, na którym zatrzymują się zanieczyszczenia (włosy, kawałki mydła), wyjąć i przepłukać syfon. Listwę maskującą można przetrzeć ściereczką z dodatkiem przeznaczanego do tego detergentu. Takie zabiegi należy powtarzać raz na kilka tygodni, nie tylko wtedy, gdy odpływ liniowy przestaje sprawnie działać.

Rynienkę należy systematycznie czyścić z włosów i resztek mydła (fot. z lewej: Geberit), a maskownicę przecierać miękką szmatką z delikatnym detergentem (fot. z prawej: Tece).

Gdzie montuje się odwodnienie punktowe?

Taki rodzaj odwodnienia planuje się w posadzce najczęściej na środku strefy prysznicowej, rzadziej w narożniku. Przykrywa się go okrągłą, kwadratową lub trójkątną (w odmianie narożnej) maskownicą ze stali nierdzewnej lub mosiądzu.

Punktowe odprowadzanie wody jest mniej efektywne, niż w wersji liniowej. Ponadto uzyskanie nachylenia w kierunku odpływu jest trudniejsze, bo musi to być spadek kopertowy - z czterech stron. Trzeba też przeciąć więcej płytek.

Wykonanie takiego odwodnienia jest pracochłonne i zwłaszcza w przypadku kafli wielkoformatowych nie jest estetyczne. W domach jednorodzinnych, odwodnienie punktowe jest obecnie rzadko stosowane.

Wpust punktowy najczęściej osadza się na środku strefy prysznicowej. (fot. Radaway)