Kleje budowlane: kompendium wiedzy dla majsterkowiczów

Artykuł na: 4-5 minut

Wykańczanie i urządzanie

Wybór odpowiedniego kleju jest kluczowym elementem każdego projektu naprawczego, budowlanego czy majsterkowania. Od rodzaju i jakości użytego kleju zależy trwałość i wytrzymałość połączenia, dlatego istotne jest, aby dobrze zrozumieć różnorodność dostępnych opcji. Artykuł ten oferuje kompleksowy przegląd różnych typów klejów - od kazeinowych, przez nitrocelulozowe, po nowoczesne kleje epoksydowe i akrylowe. Przedstawia również praktyczne wskazówki dotyczące wyboru najodpowiedniejszego kleju w zależności od materiałów, które mają być połączone, oraz warunków, w jakich spoina będzie eksploatowana. Ponadto, artykuł zawiera cenne informacje na temat właściwości poszczególnych rodzajów klejów, ich zastosowań, a także wskazówki dotyczące bezpiecznego i efektywnego ich stosowania.

Klej jest to substancja organiczna lub nieorganiczna, która po nałożeniu cienkiej warstwy na dwa elementy łączy je ze sobą trwałą spoiną. Podstawowym składnikiem kleju jest lepiszcze pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Kleje zawierają także: rozcieńczalniki, utwardzacze, zmiękczacze, wypełniacze oraz inne dodatki (np. grzybobójcze).

Klejenie następuje w wyniku wyparowywania (czasami połączonego z reakcją chemiczną) rozcieńczalnika lub krzepnięcia masy wskutek ochłodzenia. Kleje dzielimy na jedno- i dwuskładnikowe. Mają postać płynu, żelu lub masy, spotyka się też kleje w aerozolu. Wybór kleju zależy od materiału klejonych powierzchni i przewidywanych warunków pracy spoiny (temperatura, wilgotność, narażenie na odkształcenia).

Kleje kazeinowe stanowią roztwory kazeiny (wytrąconej z mleka) z dodatkiem substancji alkalicznych. Są odporne na wilgoć. Stosuje się je do klejenia drewna i papieru.

Kleje kostne (glutenowe) powstają w wyniku hydrolizy kolagenu kostnego. Są stosowane przede wszystkim do klejenia drewna.

Kleje nitrocelulozowe stanowią roztwory nitrocelulozy z dodatkiem substancji zmiękczających w rozpuszczalnikach organicznych. Są odporne na działanie wilgoci i zmiany temperatury. Stosuje się je do klejenia drewna, metali, szkła, papieru, tworzyw sztucznych, przyklejania tapet papierowych i winylowych. Często skleja się nimi drobne przedmioty: podeszwy butów, zabawki. Przykładem kleju nitrocelulozowego jest Kropelka.

Kleje skrobiowe (klajstry) otrzymuje się przez hydrolizę lub utlenianie skrobi (najczęściej ziemniaczanej). Stosuje się je do klejenia papieru i sklejki, przyklejania tapet papierowych i winylowych.

Kleje kauczukowe (kontaktowe) stanowią dyspersje kauczuku naturalnego lub syntetycznego w rozpuszczalnikach organicznych. Są szybkoschnące: spoina klejowa szybko wysycha i twardnieje (10-20 minut). Kleje kauczukowe stosuje się do klejenia gumy, skóry, tworzyw sztucznych, papieru i tkanin, a także do przyklejania posadzek drewnianych, drewnopochodnych (np. paneli) i ceramicznych do podłoży betonowych. Przykładem kleju kauczukowego jest popularny Butapren.

Kleje epoksydowe produkuje się na bazie żywicy epoksydowej z dodatkiem rozcieńczalników i zmiękczaczy. Są często dwuskładnikowe - sprzedawane w dwóch tubkach, z których jedna zawiera żywicę, a druga - utwardzacz. Dają bardzo mocne spoiny. Ich czas wiązania zależy od temperatury otoczenia i waha się od kilku minut do kilkunastu godzin. Są stosowane do klejenia metali, szkła, tworzyw sztucznych. Przykładem kleju epoksydowego dwuskładnikowego jest Distal.

Kleje poliuretanowe zawierają jako główny składnik żywicę poliuretanową. Często są dwuskładnikowe, złożone z żywicy i utwardzacza. Dają mocne spoiny (odporne na obciążenia) i charakteryzują się dużą twardością; spoiny mogą być szlifowane i wygładzane papierem ściernym. Nadają się do klejenia drewna, metali, papieru, tworzyw sztucznych. Stosuje się je często do klejenia mebli drewnianych oraz do przyklejania posadzek z drewna.

Kleje silikonowe są produkowane na bazie żywicy silikonowej. Szybko wysychają i są trwałe. Stosuje się je do klejenia drewna, metali i tworzyw sztucznych.

Kleje winylowe zawierają jako podstawowy składnik żywice poliwinylowe z dodatkiem zmiękczaczy i wypełniaczy. Stosuje się je do klejenia drewna i materiałów drewnopochodnych (np. płyt wiórowych), papieru oraz do przyklejania drewna i tworzyw sztucznych (np. parkietu, wykładzin z PVC) do podłoży betonowych, drewnianych i tynkowanych.

Kleje akrylowe produkuje się na bazie żywic akrylowych z dodatkiem zmiękczaczy i wypełniaczy. Ponieważ rozcieńczalnikiem jest w nich woda, są mało szkodliwe dla zdrowia. Stosuje się je do klejenia drewna, tworzyw sztucznych, przyklejania posadzek drewnianych i wykładzin do podłoży betonowych.

Kleje cyjanoakrylowe (tzw. kleje superglue) służą do sklejania drobnych przedmiotów z tworzyw sztucznych, szkła, kamienia i drewna. Ich cechą charakterystyczną jest bardzo krótki czas schnięcia (zależnie od rodzaju powierzchni od kilku sekund do kilku minut). Są sprzedawane tylko w bardzo małych opakowaniach.

fot. otwierająca: wygenerowana przez AI

Zobacz inne tematy z Vademecum

Stan surowy zamknięty