Okna
W przypadku stolarki okiennej kluczowa jest termoizolacyjność. To dlatego, że przez okna ucieka z budynku znacznie ciepła niż przez ściany. O tym, ile dokładnie, informuje współczynnik U. Im niższa jest jego wartość, tym izolacyjność cieplna jest lepsza. Od końca 2020 r. U nie może przekraczać 0,9 W/(m²·K). Wielu producentów oferuje produkty nawet o dużo niższym współczynniku U (np. 0,6), ale kosztują one znacznie więcej. Dlatego warto sprawdzić, czy inwestycja się opłaci.
Wpływ na to ma oczywiście cena, jaką płacimy za energię. Podczas zakupów okien trzeba się upewnić, czy sprzedawca nie podaje wartości U dla samego oszklenia, a nie całego okna. To mylące, ponieważ U całego okna ma zawsze wyższą wartość niż tylko szyb. Powierzchnia, jaką zajmują profile oraz ich rodzaj ma tu bardzo duży wpływ.
Kolejny ważny parametr to Rw – określa zdolność okien do tłumienia hałasów dobiegających z zewnątrz budynku. Jest podawany w decybelach (dB) – im wyższa jego wartość, tym lepiej okna tłumią dźwięki. Parametr ten nie ma dużego znaczenia dla inwestora, którego dom położony jest w cichej, spokojnej okolicy. W takiej sytuacji wystarczą okna o Rw od 30 do 32 dB.
Właściciele budynków zlokalizowanych w miejscach, gdzie hałas daje się we znaki (ruchliwa ulica, warsztat samochodowy, boisko szkolne), powinni rozważyć zakup okien o wskaźniku Rw wyższym niż 35 dB. Trzeba jednak pamiętać, że mogą być one droższe od standardowych nawet o 30%. W takiej sytuacji należy też pamiętać o zakupie nawiewników o poprawionej izolacyjności akustycznej. Zwykłe zepsułyby efekt, stając się tzw. mostkami akustycznymi, przez które przenika hałas.
Okna to miejsca, przez które włamywacze najczęściej dostają się do domu. W związku z tym ich producenci stosują rozmaite zabezpieczenia poprawiające bezpieczeństwo. Należą do nich wzmocnione profile, klamki z zamkiem, szyby laminowane folią, a także specjalne okucia. W modelach antywłamaniowych zaczepy mają kształt grzybka, co utrudnia wyważenie okna. Im więcej tych elementów, tym bezpieczniej możemy się czuć, choć trzeba sobie zdawać sprawę, że dla włamywacza nie ma bariery nie do pokonania.
Odporność okien na włamanie (klasyfikacja dotyczy też drzwi, bram garażowych, rolet i krat), określa sześć klas – im wyższa, tym trudniejszy dostęp i dłuższy czas, jaki rabuś będzie potrzebował na sforsowanie przeszkody. Produkty klasy 1 można pokonać bez użycia narzędzi, wykorzystując siłę mięśni. Wyroby klasy 2 można sforsować przy użyciu prostych narzędzi, np. wkrętaka, w 3 minuty. W przypadku klasy 3 i dodatkowego użycia łomu intruz będzie potrzebował 5 minut, aby dokonać włamania.
Produkty klasy 4 (podobnie jak te klasy 5 i 6 oferowane są sporadycznie) można sforsować używając piły, młotka, siekiery, dłuta i narzędzi zasilanych z akumulatora, np. wiertarki, w 10 minut. Wyroby klasy 5 muszą stawiać opór przez 15 minut przy próbie włamania z użyciem wymienionych wyżej narzędzi oraz dodatkowo bardziej zaawansowanych urządzeń elektrycznych, np. wyrzynarki czołowej i szlifierki kątowej z dyskiem o maksymalnej średnicy 125 mm. Produkty najwyższej, 6 klasy, muszą wytrzymać przez 20 minut próbę sforsowania przy użyciu wyżej wymienionych narzędzi i dodatkowo urządzeń elektrycznych dużej mocy, np. szlifierki kątowej z dyskiem o średnicy maksimum 230 mm.
Sposób otwierania okien, łatwość, w pewnym stopniu także szczelność – zależy od okuć. Obecnie standardem są okucia obwodowe, w których mechanizm ryglujący i zawiasy – rozmieszczone na całym obwodzie skrzydła – są ze sobą połączone i wprawiane w ruch obrotem klamki.
Ze względu na sposób otwierania, wyróżnia się następujące rodzaje okien:
- rozwierane (oznaczane są symbolem R) – są wyposażone w zawiasy umieszczone z boku ramy i otwierają się na jedną ze stron. To obecnie najpopularniejsze rozwiązanie;
- uchylne (U) – otwierają się wzdłuż osi poziomej, co umożliwia łatwe wietrzenie pomieszczenia;
- rozwierano-uchylne (RU) – to połączenie obu powyższych sposobów otwierania;
- przesuwne (HS/HST/HKS/PSK) – przesuwają się po szynach dolnych i górnych. Taki wariant stosuje się przede wszystkim przy większych powierzchniach przeszkleń, np. w modelach tarasowych, ale również tam, gdzie nie ma miejsca na ruch skrzydła (np. w kuchni nad blatem);
- nieotwierane (FIX) – ich zaletą jest niższa od standardowych cena (brak okuć). Sprawdzą się w miejscach, do których jest dostęp z zewnątrz (np. w celu umycia) i nie ma konieczności ich otwierania. Często stosuje się je w zestawie – z jednym skrzydłem stałym, a drugim otwieranym.
Drzwi zewnętrzne
To jeden z tych punktów w domu, które wymagają solidnej ochrony antywłamaniowej. Stolarkę drzwiową produkuje się – analogicznie jak okna – w sześciu klasach odporności Rc – od 1 do 6.
Podobnie jak okna, również drzwi zewnętrzne mają określoną w przepisach maksymalną wartość współczynnika przenikania ciepła U. Od końca 2020 r. wynosi on 1,3 W/(m²•K). Termoizolacyjność zależy od konstrukcji i zastosowanych materiałów. Cieplejsze są drzwi grubsze, z większą warstwą materiału izolacyjnego – styropianu, wełny mineralnej lub pianki poliuretanowej.
Aby przegrody dobrze chroniły przed zimnem, muszą być też dobrze dopasowanie do ościeżnicy. Istotne są więc uszczelki na styku skrzydła i ościeżnicy oraz dobrze uszczelniona część progowa.
Im drzwi są cieplejsze i szczelniejsze, tym lepszą izolacyjnością akustyczną się wyróżniają. Inwestorzy, którzy cenią sobie w domu ciszę i komfort powinni dodatkowo zwrócić uwagę przy ich zakupie na współczynnik Rw, który określa właśnie ten parametr. Im jest on wyższy, tym lepsze są własności tłumienia dźwięków. Drzwi dobrze chroniące przed hałasem mają współczynnik Rw od 30 do 35 dB.
Warto jednak pamiętać, że zarówno ciepłochronność, jak i izolacyjność akustyczna, w większości domów nie są aż tak istotna, jak choćby w przypadku okien. Za drzwiami wejściowymi jest bowiem zwykle pomieszczenie buforowe (wiatrołap, sień), w którym z zasady utrzymujemy niższa temperaturę, a ewentualny hałas nie stanowi aż tak dużego problemu. Co innego, gdy tej strefy przejściowej nie ma i drzwi wejściowe prowadza wprost do holu.
Bramy garażowe
Także różnią się pod względem odporności na włamanie. Teoretycznie możemy zdecydować się na model w jednej z sześciu klas odporności RC – od 1 do 6. W praktyce nie ma jednak na rynku produktów o klasie wyższej niż RC 3. Podstawowe zabezpieczenie antywłamaniowe uzyskuje się dzięki wzmocnieniu profili i zainstalowaniu klamki obrotowej z ryglem. W bramach rolowanych dodatkową ochronę przed podważeniem skrzydła zapewnia hamulec elektromagnetyczny siłownika napędzającego bramę, blokujący profil w wale nawijającym.
Brama bezpieczna to nie tylko taka, która chroni przed intruzami. Bardzo istotne są też elementy, dzięki którym wrota do garażu można użytkować bez obaw o własne zdrowie. Przykładowo automatyczny układ odłączający zatrzyma i cofnie skrzydło w sytuacji, gdy podczas zamykania natrafi na jakąś przeszkodę. Innym rozwiązaniem jest zabezpieczenie przed opadnięciem bramy w przypadku zerwania sprężyny. Model z wbudowaną fotokomórką cofnie się po przerwaniu wiązki podczerwieni. Z kolei skrzydło wyposażone w funkcję łagodnego zatrzymania nie uderzy o posadzkę przy zamykaniu.
O tym, ile ciepła ucieka z garażu, w dużej mierze decyduje konstrukcja bramy. Ale nawet modele o podobnej budowie mogą znacznie różnić się parametrami termoizolacyjnymi. O ile nie są one istotne dla właściciele garaży nieogrzewanych, zwrócić na nie uwagę powinni posiadacze miejsc postojowych, które mają ogrzewanie i ulokowane są w bryle budynku.
Kluczowy wpływ na izolacyjność termiczną bramy ma rodzaj ocieplenia i jego grubość. Producenci stosują najczęściej wkładki z pianki poliuretanowej lub styropianu o grubości 2–4 cm, które umieszczają pomiędzy wewnętrznym i zewnętrznym poszyciem bramy. O szczelności skrzydła decydują również łączenia między segmentami, a także między bramą garażową i ościeżnicą. Takie cechy trudno rozpoznać na pierwszy rzut oka (szczególnie jeśli wybieramy bramę po raz pierwszy), dlatego należy zwrócić uwagę na współczynnik przenikania ciepła U. W przypadku bramy garażu ogrzewanego od końca 2020 r. nie może on przekraczać 1,3 W/(m²•K).
