14 błędów popełnianych podczas budowy komina

Nowe domy coraz częściej wyposaża się w wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną, która nie wymaga stawiania kominów - obieg powietrza w niej wymuszają wentylatory. Chociaż nowoczesne urządzenia grzewcze nie wymagają klasycznego systemu kominowego (bo nawiew i wywiew można wykonać za pomocą przejścia przez ścianę), to jednak pomieszczenia, w których są instalowane już tak. Gazowy kocioł kondensacyjny może np. wydajnie działać bez komina. Jego funkcję pełni wówczas przewód powietrzno-spalinowy typu rura w rurze, wyprowadzony przez ścianę.

W większości budynków działa jednak wentylacja grawitacyjna, do której sprawnego funkcjonowania niezbędne są kominy z przewodami wentylacyjnymi. Komin też jest potrzebny w każdej instalacji z kominkiem i kotłem na paliwa stałe.

Wytyczne, jakie muszą spełniać kominy w domach jednorodzinnych zawarte są przede wszystkim w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - rozdział 5. Przewody kominowe. § 140÷146.

W przypadku komina, ważny jest właściwy nadzór (przez kierownika budowy) na wszystkich etapach jego budowy. Ponadto przed zakończeniem prac kominiarz lub osoba do tego uprawniona powinna skontrolować komin i potwierdzić to protokołem, który jest jednym z dokumentów niezbędnych do zakończenia budowy.

Montaż komina powinien być nadzorowany przez kierownika budowy na każdym etapie jego stawiania. Takie niestaranne ułożenie wełny mineralnej, izolującej komin termicznie, to oznaka braku profesjonalizmu.

1) Źle dobrany rodzaj i średnica komina

Kominy przede wszystkim powinny prawidłowo działać, być trwałe oraz zapewniać bezpieczeństwo mieszkańcom domu. Aby tak było, muszą być dopasowane do warunków, w których będą pracować, czyli w przypadku przewodu spalinowego lub dymowego do urządzenia (kotła, pieca, kominka), które będzie do nich podłączone.

Ważne przy tym jest dobranie średnicy komina oraz jego typu do temperatury spalin. W przypadku kominka, średnica przewodu spalinowego nie może być mniejsza od średnicy króćca wychodzącego z wkładu. Ponadto jeśli przewód dymowy obsługuje kominek lub piec węglowy, to w razie zapalenia się w nim sadzy, ocieplenie wkładu kominkowego zabezpiecza przed przeniesieniem się wysokiej temperatury na obudowę komina oraz inne elementy budynku.

Zdarza się, że wykonawcy podłączają kominek do przewodu wentylacyjnego, co jest niezgodne z przepisami i zagraża życiu domowników.

2) Zbyt mała wysokość komina

O sprawności komina decyduje nie tylko przekrój przewodów wentylacyjnych i spalinowych. Istotna jest także jego wysokość w odniesieniu do dachu i otoczenia, w którym budynek jest usytuowany. Wysokość komina względem dachu powinna spełniać wymagania ujęte w Polskiej Normie PN-B-10425:1989, dotyczącej kominów murowanych. Projektując wysokość komina, trzeba też wziąć pod uwagę wpływ otoczenia na zaburzenie ciągu kominowego - obecność wysokich drzew i innych budynków w najbliższym otoczeniu.

Kominy powinny mieć odpowiednią wysokość ponad dach.

3) Zbyt duża odległość od obsługiwanych pomieszczeń

Komin stawia się w pobliżu pomieszczeń, które wymagają wentylacji lub odprowadzenie spalin. Najlepiej byłoby, gdyby były usytuowane w łazience, kuchni i kotłowni. Żeby zmniejszyć liczbę kominów inwestorzy decydują się na budowę jednego albo dwóch, obsługujących pomieszczenia od nich oddalone. Trzeba jednak wiedzieć, że podłączenie przewodu wentylacyjnego do komina poziomą rurą spowoduje zaburzenie wentylacji grawitacyjnej - nie będzie działać prawidłowo. Aby temu zaradzić, należy zmienić system na mechaniczny wyciągowy. Takie rozwiązanie stosuje się też podłączając okap kuchenny.

Najlepiej gdy pomieszczenia wymagające przewodów wentylacyjnych są zgrupowane, co ogranicza liczbę pojedynczych kominów. (fot. Schiedel)

4) Niewłaściwe usytuowanie komina

Kominy przechodzą przez całą wysokość budynku - od fundamentu aż ponad dach. Powinny być tak zaplanowane, aby nie kolidowały z innymi elementami budynku i nie wpływały na funkcjonalność pomieszczeń w domu. Jeśli architekt dobrze nie przemyśli tej kwestii, może się okazać, że komin będzie usytuowany np. na środku pokoju albo będzie przeszkadzał w wygodnym ustawieniu sprzętów w łazience.

Często zdarza się, że kominy kolidują z elementami konstrukcji więźby dachowej, która wymaga wówczas poważnych przeróbek. Niekiedy, w skrajnych przypadkach, wykonawca decyduje się przeciąć komin lub element konstrukcyjny więźby. Oba rozwiązania są niedopuszczalne.

Kolizja komina z konstrukcją więźby dachowej - krokiew narożna przechodzi przez kanał wentylacyjny.

5) Posadowienie bez wzmocnienia podstawy

Kominy mają niedużą powierzchnię przekroju, ale są wysokie i smukłe. Ze względu na wymiary są szczególnie narażone na niekorzystne oddziaływanie wszelkiego rodzaju niestabilności podłoża i odchylenia od pionu. Aby ich konstrukcja była stabilna, wymagają solidnego posadowienia, gwarantującego zachowanie pionów. W trakcie użytkowania komin nie może się też odkształcać pod wpływem własnego ciężaru. Popularnym rozwiązaniem jest wzmocnienie miejsca, w którym stanie komin, dodatkowym zbrojeniem zatopionym w betonie (chudziaku).

Wzmocnienie miejsca, w którym stanie komin, przez ułożenie dodatkowego zbrojenia w warstwie podłogi poziomu 0.

6) Brak usztywnienia

Ze względu na swoją smukłość, elementy te powinny być właściwie zabezpieczone, by miały odpowiednią sztywność. Dotyczy to zwłaszcza kominów wolno stojących, które są bardziej narażone na niestabilne posadowienie oraz na odchylenia od pionu, niż te wmurowane w ścianie. Nawet niewielkie odchylenia takiego komina mogą być niebezpieczne.

Aby im zapobiec, w niektórych miejscach komin trzeba usztywnić. Wykonuje się to za pomocą prętów, zatopionych w specjalnych otworach montażowych pustaków kominowych. Można też osiągnąć ten efekt, łącząc komin z elementami konstrukcji budynku zbrojeniem lub opaskami.

Komin nie został zamocowany do ściany i odchylił się od pionu.

7) Brak wzmocnienia nad dachem

Fragment komina wystający nad dach często obudowuje się cegłami klinkierowymi, które tworzą bardzo trwałą osłonę. Jest to rozwiązanie słuszne, ale bardziej skomplikowane niż ocieplenie komina i otynkowanie go. Obudowa z cegieł klinkierowych jest dużym obciążeniem komina. Wymaga więc specjalnego wzmocnienia przez zastosowanie tzw. konsoli lub obudowy z bloczków z betonu komórkowego - są one odporne na wysoką temperaturę i skutecznie przeniosą obciążenie klinkierem.

Obudowa z klinkieru jest ciężka, więc powinna mieć stabilne podparcie. Może to być konsola lub podmurówka wykonana np. z bloczków z betonu komórkowego.

8) Wpływ na inne elementy budynku

Przy ulokowaniu komina w przekroju ściany zawsze ujawniają się pewne problemy. Po pierwsze, stanowią one mostki akustyczne. Po drugie, ze względu na różną pracę komina i ściany, powstają zarysowania pomiędzy nimi. Nawet otynkowanie obu powierzchni na warstwie zbrojnej siatką nie zapobiega pęknięciom.

Po otynkowaniu, między kominem a ścianą powstała rysa. Siatka tynkarska okazała się niewystarczającym zabezpieczeniem.

9) Za mało przewodów wentylacyjnych

Niekiedy zdarza się, że do jednego przewodu wentylacyjnego podłącza się więcej niż jedno pomieszczenie. Nie należy tego robić, ponieważ zaburzy to ciąg kominowy oraz wentylowanie tych wnętrz. Taki układ może też powodować przenoszenie się zapachów pomiędzy podłączonymi pomieszczeniami (kuchnia, łazienka).

10) Niewłaściwe ulokowanie elementów przewodów dymowych

Elementami przewodów dymowych komina są między innymi wyczystka i trójnik do podłączenia czopucha. Istotne jest poprawne ulokowaniu tych elementów. Jeżeli trójnik jest zaplanowany od strony wkładu kominkowego, to wyczystkę trzeba ulokować na innej ścianie komina. Jeśli będą one na jednej ścianie, nie będzie dostępu do wyczystki - tam, skąd powinien być do niej dostęp, będzie wkład kominkowy.

To samo dotyczy wysokości umieszczenia trójnika do podłączenia czopucha. Nie może on być osadzony za nisko. Miejsce na trójnik należy dopasować do wkładu kominkowego i jego obudowy oraz możliwości wykorzystania ciepła znad obudowy kominka do dystrybucji gorącego powietrza.

Za nisko ulokowany trójnik do montażu czopucha kominka może znacznie utrudnić podłączenie wkładu. Na zdjęciu widoczna również kolizja wyczystki z trójnikiem.

11) Brak dylatacji między konstrukcją budynku a kominem

Komin nie może być obciążony elementami konstrukcyjnymi budynku. Oznacza to, że musi być oddylatowany (odseparowany) od stropów oraz od więźby dachowej. Obciążenie komina tymi elementami, ze względu na jego smukłość i delikatną budowę, mogłoby spowodować jego uszkodzenie.

Właściwie wykonana dylatacja komina od stropu.

12) Brak ocieplenia

Kominy przechodzą przez dach, są więc na na styku pomieszczenie - zewnętrze budynku. Wykonane są najczęściej z betonowych pustaków kominowych albo keramzytobetonowych, i dość dobrze przewodzą ciepło od wnętrza na zewnątrz. Należy zatem zadbać o ich właściwe ocieplenie. Musi być ono wykonane na całym jego fragmencie nad poziomem dachu oraz na odcinku nie mniejszym niż 0,5 m poniżej połaci. Komin zaizolowany termicznie w ten sposób nie będzie mostkiem termicznym i nie będzie powodował strat ciepła w tym miejscu.

Ocieplenie komina tylko nad połacią to błąd.

13) Użycie niewłaściwych materiałów izolujących termicznie

Kominy wentylacyjne można ocieplić styropianem. Spalinowe i dymowe, podłączone do kominków i kotłów węglowych izoluje się natomiast tylko wełną mineralną. Urządzenia na paliwa stałe uwalniają bowiem spaliny o wysokiej temperaturze. Do rozkładu styropianu dochodzi przy około 80°C, więc termoizolacja wykonana z tego materiału pod wpływem wysokiej temperatury spalin może ulec uszkodzeniu. Sprawdzi się tu wełna mineralna, która jest odporniejsza na wysoką temperaturę.

Ocieplenie komina odprowadzającego spaliny z kominków i kotłów węglowych wykonuje się z wełny mineralnej. Tak jak widać na zdjęciu, ocieplenie powinno być wykonane na całym fragmencie komina nad poziomem dachu oraz na odcinku nie mniejszym nić 0,5 m poniżej połaci.

14) Niewłaściwe wykończenie komina

Zewnętrzne części komina ponad dachem powinny być trwałe. Dotyczy to powierzchni jego ścian i obróbek blacharskich, czap oraz osadzenia kratek zabezpieczających wyloty kominowe. Złe dobranie materiałów lub niedopilnowanie solidnego wykonania tych prac nie tylko negatywnie wpłynie na estetykę dachu, ale też może skutkować pojawieniem się nieszczelności i przecieków przy przejściu komina przez połać.

Na przykład niewłaściwie przycięta termoizolacja przy wylotach wentylacyjnych może spowodować, że wciskana przez wiatr woda opadowa będzie ściekać pomiędzy warstwą ocieplenia a pustakami kominowymi.

Krzywo przycięta termoizolacja przy wylotach wentylacyjnych i nierówno osadzone kratki, mogą powodować przedostawanie się wody między ocieplenie a pustaki w kominie.

Przy nieszczelnym wykończeniu komina woda może przedostawać się pod płytki okładziny oraz powodować nieszczelności i przecieki przy przejściu komina przez połać.

Tekst i zdjęcia: Tomasz Rybarczyk