Kiedy sprawdzi się instalacja elektryczna natynkowa? Przepisy i wykonanie!

Instalacja elektryczna natynkowa, jak każda instalacja elektryczna, musi być wykonana przez elektryka z uprawnieniami! Zanim przystąpimy do prac warto skonsultować się z fachowcem i zlecić wykonanie projektu instalacji, który będzie uwzględniał wszystkie oczekiwania. Elektryk zaplanuje trasę przewodów, miejsca montażu gniazd i łączników oraz puszek rozgałęźnych.

Kiedy się sprawdzi instalacja natynkowa elektryczna?

Wtedy kiedy nie chcemy kuć tynku i robić bruzd w ścianach! W wariancie instalacji elektrycznej natynkowej - dzięki użyciu gniazd i łączników natynkowych nie ma potrzeby prowadzenia przewodów w ścianie - unika się więc wykuwania bruzd i ich maskowania, gdyż prowadzi się je po powierzchni przegrody (ściany, sufitu). Ogranicza się w ten sposób zakres prac, ilość kurzu i pyłu. Wszystkie elementy instalacji natynkowej, w tym przewody, są widoczne, całość musi być więc zaplanowana i wykonana wyjątkowo starannie.

Instalacja elektryczna natynkowa najlepiej sprawdzi się w następujących przypadkach:

• w domach remontowanych, zwłaszcza gdy chce się zachować oryginalny wygląd ceglanych, kamiennych albo betonowych ścian;
• w domach drewnianych, w których nie można wykonać bruzd w przegrodach;
• w nowych wnętrzach zaprojektowanych w loftowym stylu;
• w pomieszczeniach gospodarczych;
• w pralniach;
• w garażach;
• w altanach;
• w domkach narzędziowych;
• przy ogrodowym basenie - do zasilania pompy lub odkurzacza do czyszczenia jego dna.

W łazience i czy przy basenie w ogrodzie, montuje się natynkowe gniazda, łączniki i puszki o zwiększonym stopniu szczelności, dopasowanym do konkretnego zastosowania, fot. Schneider Electric

Poza wariantem z kablami prowadzonymi po wierzchu ścian i sufitów (bez osłony) i mocowanymi do nich uchwytami, instalację natynkową można wykonać też z przewodów ukrytych w rurach instalacyjnych, korytkach, listwach naściennych, podsufitowych, podłogowych.

Jakie ma zalety instalacja elektryczna natynkowa?

Natynkowa instalacja elektryczna ma wiele zalet, między innymi:

1. łatwy i szybki montaż instalacji natynkowej podczas remontu lub adaptacji budynku - bez wykuwania bruzd, szpachlowania, szlifowania;
2. łatwa naprawa lub wymiana uszkodzonych elementów instalacji elektrycznej;
3. możliwość ułożenia dodatkowych przewodów bez poważnych prac remontowych;
4. możliwość wymiany instalacji elektrycznej w łatwy sposób - zmiana tras przewodów, montaż nowych przewodów, puszek, kontaktów, gniazdek;
5. modny sposób na aranżację wnętrz w stylu industrialnym i loftowym.

Idealnym uzupełnieniem natynkowej instalacji elektrycznej w loftowych wnętrzach są ceramiczne i bakelitowe oprawy lamp, fot. Ampal.pl

Z jakich elementów składa się natynkowa instalacja elektryczna?

Instalacja elektryczna natynkowa zawiera następujące elementy:

• przewody elektryczne - najczęściej stosuje się przewody płaskie (typu YDYp) lub okrągłe (typu YDY), rzadziej kable (YKY), które mają solidniejszą izolację i można stosować je również na zewnątrz. Do zasilania gniazd prowadzi się przewody o przekroju 3 × 2,5 mm2, a do łączników oświetleniowych - 3 × 1,5 mm2. Najczęściej układa się przewody elektryczne w kolorze czarnym, ale producenci oferują też wyroby w oplocie w kilkudziesięciu kolorach;
• uchwyty montażowe - te najpopularniejsze wykonane są z twardego PVC, jeden element przytwierdza się do ściany za pomocą kołków, drugi wpina się w ten pierwszy. Rozmieszcza się je w równych odległościach. Można też zastosować droższe uchwyty ceramiczne, stylizowane na retro lub najtańsze plastikowe opaski;
• puszki rozgałęźne natynkowe - pojedyncze, podwójne, wielokrotne. W pomieszczeniach narażonych na wilgoć stosuje się wersje hermetyczne;
• gniazda - koniecznie z uziemieniem, niekiedy uszczelnione (najczęściej IP44) do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności. Najtańsze są plastikowe gniazda natynkowe, ale można kupić droższe gniazdka natynkowe porcelanowe lub bakelitowe,
• natynkowe łączniki naścienne - jedno- lub dwubiegunowe, schodowe, z wbudowanym czujnikiem ruchu. Asortyment nie jest tak szeroki, jak w przypadku wersji podtynkowych, ale do kupienia są też modele dekoracyjne, stylizowane oraz retro, pasujące nie tylko do loftowych wnętrz;
• rurki, listwy, kanały instalacyjne - w nich można ukryć przewody.

Porcelanowa puszka przyłączeniowa natynkowa w kolorze czarnym, fot. kolorowekable.pl

Montaż instalacji elektrycznej natynkowej ozdobnej

Sposób montażu instalacji elektrycznej natynkowej zależy od tego, jaką funkcję ma pełnić instalacja. Jeżeli będzie stanowić oryginalną dekorację, integralny element wystroju wnętrz, przewody prowadzi się bezpośrednio na ścianach i sufitach. Przytwierdza się je do przegród specjalnymi uchwytami lub opaskami (nie stosuje się żadnych osłon). Taki sposób montażu ozdobnej instalacji natynkowej wymaga większej staranności niż w wersji podtynkowej, nie tylko ze względów estetycznych, ale też bezpieczeństwa. Cała instalacja elektryczna, nie tylko ta na wierzchu, musi być bezpieczna. Przewody nie mogą być poprowadzone poniżej rur wodociągowych i kanalizacyjnych - ze względu na ryzyko zalania, ani stykać się z rurami gazowymi - ryzyko wybuchu. Jeżeli w budynku będą mieszkać dzieci i domowe zwierzęta, należy zaplanować przewody w instalacji elektrycznej natynkowej przy suficie, a nie nisko, w ich zasięgu.

We wnętrzach industrialnych, najczęściej układa się kable i osprzęt instalacji natynkowej w kolorze czarnym, fot. Apmal.pl

Ze względów estetycznych, kable w instalacji elektrycznej natynkowej powinny być prowadzone w równych odstępach, z zachowaniem pionów i poziomów, równolegle do krawędzi ścian i podłóg, łączone od gniazda do gniazda. Wszystkie zagięcia tras należy poprowadzić po łuku. Dobrze jest też dobrać kolor przewodów do planowanego osprzętu elektrycznego, który oferowany jest w wielu kolorach oraz odpowiedni rodzaj lamp i opraw oświetleniowych.

We wnętrzach urządzonych w lofowym stylu, najczęściej wykonuje się instalację elektryczną natynkową w kolorze czarnym. Przewody przytwierdza się do przegród za pomocą specjalnych uchwytów, które osadza się w równych odstępach. W puszkach rozgałęźnych łączy się je za pomocą specjalnych złączek lub innych zacisków do tego przeznaczonych. Nie wolno przebijać ścianek puszek gwoździami ani wkrętami, które stosuje się wyłącznie na zewnątrz puszki. Trzeba też pamiętać, że instalacja elektryczna wymaga okresowych przeglądów. 

Kable w instalacji elektrycznej natynkowej na ścianie mocuje się uchwytami rozmieszczonymi w równych odstępach, fot. L. Jampolska

Montaż instalacji elektrycznej natynkowej w garażu i pomieszczeniach technicznych

Drugim sposobem montażu instalacji elektrycznej natynkowej jest umieszczenie przewodów w rurkach i listwach, dostępnych w kilku kolorach. Taką wersję systemu najczęściej układa się w pomieszczeniach technicznych, garażach, składzikach, w których estetyka nie jest kluczowa. Aby instalacja natynkowa była jak najmniej widoczna, prowadzi się ją wzdłuż ościeżnic drzwi, za meblami, pod parapetami oraz w listwach ściennych i przypodłogowych.

Przewód natynkowy poprowadzony w sztywnej rurce elektroinstalacyjnej, fot. Schneider Electric

Do ukrycia przewodów prowadzonych natynkowo można wybrać następujące wyroby:

• sztywne rury - mocuje się je do podłoża otwartymi lub zamkniętymi uchwytami z tworzywa sztucznego, rozmieszczanymi co ok. 80 cm w poziomie i co 1 m w pionie;
• korytka (listwy) ścienne - składają się z części przytwierdzonej do ściany wkrętami z kołkami rozporowymi, oraz pokrywy, montowanej na zatrzask;
• listwy przysufitowe - na ogół przykleja się je do sufitu i traktuje jako dekorację wnętrza, można w nich ukryć przewody do zasilania oświetlenia, instalacji alarmowej;
• listwy przypodłogowe - stanowią wykończenie posadzki, składają się z profilu przykręcanego (wkrętami z kołkami rozporowymi) lub przyklejanego do ściany oraz dopasowanej pokrywy; prowadzi się w nich przewody do zasilania gniazd oraz instalacji teletechnicznych.

Fot. otwierająca L. Jampolska