Przebieg instalacji centralnego odkurzania w remontowanym domu

Odkurzacze tradycyjne a system centralnego odkurzacza

Zgodnie z unijnymi dyrektywami dotyczącymi ograniczenia zużycia energii elektrycznej, moc przenośnych odkurzaczy zmniejszano już dwukrotnie. Najpierw w 2014 roku na mocy rozporządzenia zakazano produkcji urządzeń o mocy przekraczającej 1600 W, zaś dwa lata temu granicę tę obniżono do 900 W. Od 1 września 2017 roku w Unii Europejskiej obowiązuje zakaz produkowania mocniejszych odkurzaczy tradycyjnych. Oczywiście producenci zapewniają, że obniżenie mocy nie wpłynęło na to, że odkurzacze gorzej zbierają brud. Trudno jednak uwierzyć w przedstawiane przez nich argumenty.

Na szczęście, unijna dyrektywa nie dotyczy odkurzaczy centralnych, które w ostatnich latach cieszą się coraz większą popularnością. Do tego stopnia, że rozwiązaniem tym zaczynają interesować się także osoby kupujące domy na rynku wtórnym lub mieszkające w budynkach, w których systemu centralnego odkurzania do tej pory nie było.

Wielu inwestorów sądzi, że system zarezerwowany jest tylko dla domów nowych, w których najłatwiej rozłożyć orurowanie. Nie jest to prawda, bo w domach już istniejących zainstalowanie centralnego odkurzacza również jest możliwe, choć często wymaga zastosowania niestandardowych rozwiązań, może wiązać się z pewnymi ograniczeniami lub koniecznością pójścia na kompromisy. Warto jednak podjąć ten trud, ponieważ jest to rozwiązanie niemal idealne.

Odkurzacz centralny nie tylko zapewnia szybkie, wygodne, dokładne i niemal bezgłośne sprzątanie, ale także - dzięki większej liczbie dostępnych akcesoriów - jest bardziej uniwersalny i sprawia, że z pomieszczeń bezpowrotnie usuwany jest cały kurz (oczyszczone powietrze trafia poza budynek mieszkalny). W tradycyjnym odkurzaczu przefiltrowane powietrze zawierające często odrobinki zanieczyszczeń jest z powrotem wdmuchiwane do wnętrza domu, co może być uciążliwe zwłaszcza dla alergików.

Odkurzacz centralny ma wiele zalet. Pracuje cicho i wydajnie, jest przyjazny dla alergików, a także wygodny w użyciu - nie trzeba dźwigać jednostki i przejmować się plątaniną kabli. (fot. Aerovac)

Odkurzacz centralny - zacznijmy od projektu instalacji

W nowych domach montaż centralnego odkurzacza rozpoczyna się na etapie stanu surowego, kiedy to najłatwiej jest ułożyć instalację łączącą jednostkę centralną ze znajdującymi się w ścianach gniazdami ssawnymi (w te gniazda wpina się potem zakończony szczotką wąż do sprzątania). Zanim jednak przystąpimy do pracy należy przygotować projekt systemu, którego wykonanie najczęściej zleca się firmie sprzedającej odkurzacze.

Podobnie powinniśmy postąpić planując montaż odkurzacza centralnego w już istniejącym budynku. Na pewno warto skorzystać z porady fachowców, którzy mają w tej materii spore doświadczenie i mogą podpowiedzieć rozwiązania, na które sami po prostu byśmy nie wpadli.

Instalacja centralnego odkurzania w już istniejących budynkach powinna być maksymalnie uproszczona. Chodzi o to, aby rozkładając orurowanie spowodować jak najmniej bałaganu związanego z kuciem bruzd w ścianach czy podłodze. W ogóle prace instalacyjne dobrze jest wykonać np. podczas generalnego remontu budynku - wówczas wszystko zrobimy za jednym zamachem i będziemy mieli jedno sprzątanie.

Instalacja centralnego odkurzania ukryta pod schodami. (fot. Topvac)

Zanim przystąpimy do wykonywania projektu dobrze jest wskazać, w którym miejscu znajdzie się jednostka centralna i gniazda ssące. Pamiętając o wymienionych wyżej uciążliwościach gniazd powinno być niewiele - najlepiej po jednym na każdej kondygnacji domu. Niedogodność tą zniwelujemy potem kupując dłuższy wąż (może mieć nawet 18 m), którym posprzątamy nie tylko wszystkie pokoje, ale także zewnętrzny balkon, taras czy garaż. W nowym domu gniazd ssących można zrobić więcej - nawet do 3 na jednym poziomie budynku. Dzięki temu można stosować krótszy wąż (standardem jest 9-metrowy), który jest lżejszy, dzięki czemu łatwiej go przenosić i nim manewrować.

W przypadku instalacji odkurzacza centralnego w już istniejącym budynku nie warto też chyba decydować się na takie usprawnienia jak automatyczne szufelki, czyli szczeliny zamykane klapką znajdujące się przy podłodze w wiatrołapie oraz kuchni, do których podmiata się piasek i okruchy. Są one ciekawym rozwiązaniem, ale wymagają podprowadzenia pod powierzchnią podłogi orurowania, co w przypadku wykończonego domu najczęściej wiąże się z koniecznością skuwania płytek. Lepszym pomysłem wydaje się zastosowanie kasety z wężem do szybkiego sprzątania, którą można umieścić w garażu, pomieszczeniu gospodarczym czy wiatrołapie (np. w szafce na buty).

Sposoby ukrycia rurociągu w systemie centralnego odkurzacza

Kiedy mamy już wybrane miejsca, w których będą znajdowały się gniazda ssące (należy umieszczać je w ścianach o grubości przynajmniej 12 cm na wysokości 20-30 cm od poziomu podłogi) oraz przynajmniej w przybliżeniu określoną lokalizację jednostki centralnej należy pomyśleć o rozłożeniu rur. Podobnie jak projekt, dobrze jest zlecić to zadanie specjalistom, polecanym przez firmę sprzedającą odkurzacze. Choćby dlatego, że mają oni doświadczenie pozwalające uniknąć błędów montażowych oraz wykonają testy szczelności systemu.

W przypadku już istniejącego domu największym wyzwaniem jest pomysłowe ukrycie rur. Są na to różne sposoby. Można poprowadzić je za ekranami z płyt gipsowo-kartonowych, wewnątrz szkieletowych ścianek działowych, za podwieszanymi sufitami, szafami wnękowymi lub umieścić w nieużywanym przewodzie kominowym. W garażu, piwnicy czy pomieszczeniu gospodarczym, gdzie nikt postronny nie zagląda, rury o średnicy zaledwie 55 mm można poprowadzić także po ścianach.

Jeśli dysponujemy nieużytkowym poddaszem czy strychem, w ostateczności możemy umieścić tam jednostkę centralną i system orurowania, odgałęzienia do pokojów ukrywając np. w ściankach szkieletowych. Należy jednak pamiętać, że tego typu rozwiązanie nie jest polecane - odkurzacz powinien znajdować się w najniżej położonej części budynku, bo wówczas działanie systemu wspomaga siła grawitacji. Gdy umieścimy go na strychu, moc jednostki musi być odpowiednio większa co podniesie także cenę odkurzacza.

Wybór i montaż jednostki centralnej odkurzacza

Jednostka centralna jest sercem systemu centralnego odkurzania dlatego ważne, aby umieścić ją w optymalnym miejscu. W budynku, który już istnieje może to być nieco trudniejsze ponieważ jest on zagospodarowany. Najlepiej zamocować odkurzacz w garażu, kotłowni lub suchej piwnicy, zapewniając do niego wygodny dostęp. Powinien on znajdować się blisko zewnętrznej ściany domu, przez którą będziemy mogli wyprowadzić tzw. wydech, odprowadzający przefiltrowane powietrze poza budynek mieszkalny.

Jednostka odkurzacza zamontowana jest na stałe z dala od pomieszczeń mieszkalnych, dlatego odgłosy wydawane podczas pracy nie są uciążliwe dla domowników. (fot. Beam)

Wydech ma zwykle średnicę około 50 mm i długość do 5 m (w przypadku dłuższej rury zwiększają się opory przepływu powietrza i spada wydajność odkurzacza). Jego wyprowadzenie powinno znajdować się z boku lub tyłu domu, w pewnym oddaleniu od drzwi i okien. Powinien on wychodzić ze ściany około 40 cm nad ziemią - dzięki temu wylatujące powietrze będzie generowało mniejszy hałas, a rury nie zatka śnieg czy liście. Aby do domu nie dostały się gryzonie, na końcu wyrzutni warto zainstalować specjalną klapkę.

Jeśli chodzi o wybór jednostki centralnej to możemy podzielić je na kompaktowe lub typu split. Te pierwsze zajmują mniej miejsca (są przeznaczone do mniejszych budynków) ponieważ silnik, filtr oraz zbiornik na kurz znajdują się w jednej obudowie. Odkurzacze typu split mają zwykle większą moc i składają się z dwóch oddzielnych elementów, połączonych rurą. W jednym module znajduje się silnik, w drugim - separator, filtry i pojemnik na kurz. Rozdzielna konstrukcja pozwala wygospodarować więcej miejsca na sekcję separacji. Poza tym w tego typu odkurzaczu jest przeważnie łatwiejszy dostęp do pojemnika ze śmieciami.

Wybierając konkretny model odkurzacza dobrze jest zdać się na poradę specjalisty. Powinien on uwzględnić długość i rozkład rurociągu oraz opory miejscowe.

Ważna jest nie tylko moc jednostki, ale także podciśnienie jakie wytwarza (im jest ono wyższe, tym szybsze i wygodniejsze sprzątanie), wydajność, metoda filtracji zanieczyszczeń, głośność pracy (zwykle 60-80 dB), wykonanie (obudowa może być z metalu lub tworzywa sztucznego) oraz funkcje dodatkowe, jak gniazdo ssące umieszczone na korpusie czy wyświetlacz informujący m.in. o stopniu napełnienia zbiornika na zanieczyszczenia.

Zapytajmy, czy silnik wyposażony jest w funkcję łagodnego rozruchu, co znacznie wydłuża jego trwałość. Ważna jest także cena odkurzacza (od 1500 zł do nawet kilkunastu tysięcy złotych) oraz długość gwarancji.

Wyposażenie dodatkowe dla centralnego odkurzacza

Montując w domu system centralnego odkurzania zwykle zależy nam na tym, aby móc jak najszybciej z niego korzystać.

Po ułożeniu i zamaskowaniu rur należy osadzić w ścianach gniazda ssące (ich zewnętrzne panele są dostępne w różnych kolorach, dzięki czemu możemy dopasować je do charakteru pomieszczeń), zamocować i podłączyć do rurociągu jednostkę centralną, a także kupić wąż i zestaw szczotek (warto kupować je w komplecie, bo wówczas wychodzi taniej), które pozwolą nam od razu korzystać z dobrodziejstw odkurzacza. Do węża można dokupić również materiałowy pokrowiec, który ochroni przed uszkodzeniem meble i narożniki ścian. Trzeba też wygospodarować miejsce do przechowywania wszystkich tych akcesoriów oraz kupić uchwyt, na którym będziemy mogli powiesić wąż.

Jeśli chodzi o szczotki i ssawki to ich wybór jest znacznie większy niż w wypadku tradycyjnego odkurzacza. Można zaopatrzyć się nawet w osobny zestaw akcesoriów do pielęgnacji samochodu. Przydatnym urządzeniem jest także separator, czyli blaszana puszka wyposażona w wewnętrzny filtr i krótki wąż. Po podłączeniu jej do instalacji można sprzątnąć bardziej kłopotliwe odpady, które nie powinny dostać się do rurociągu (mogłyby go porysować i uszkodzić silnik odkurzacza) jak stłuczone szkło czy popiół z kominka.

Dzięki umieszczonemu w separatorze filtrowi, zanieczyszczenia nie trafiają do rurociągu, ale zatrzymują się w pojemniku. (fot. Beam)

Obsługa systemu centralnego odkurzania

Właściwie skonfigurowany i zamontowany system nie wymaga w zasadzie żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. Nie należy obawiać się, że w rurach zagnieżdżą się bakterie, roztocza czy grzyby ponieważ ich wnętrze jest niezwykle gładkie, a duża prędkość zasysanego powietrza uniemożliwia osadzanie się wewnątrz sieci drobnoustrojów. Podobnie jest z jednostką centralną.

Jedynymi zabiegami, które należy przy niej wykonywać jest regularne opróżnianie pojemników na zanieczyszczenia oraz okresowa wymiana lub czyszczenie filtrów znajdujących się w separatorach.

Tomasz Wojciuk
fot. otwierająca: Aerovac