Szybkie odprowadzenie wody opadowej z powierzchni dachu oraz ochrona elewacji domu przed zawilgoceniem to główne zadania stawiane przed systemami odwodnienia. Choć w niektórych przypadkach można zrezygnować z orynnowania, to jednak na większości domów jest ono niezbędne. W jego skład wchodzą m.in. rynny montowane na krawędzi okapu oraz rury spustowe.
Po co rynna?
(fot. Lindab)
Nie każdy dom jednorodzinny musi mieć zamontowany system odwodnienia dachu nazywany popularnie orynnowaniem. Budynki niskie, z daleko wysuniętymi okapami bądź kryte strzechą lub trzciną mogą nie mieć orynnowania, ale w większości domów rynny są potrzebne.
Chronią one przede wszystkim ściany przed zamakaniem wodą ściekającą z dachu, zabezpieczają otoczenie domu przed rozmywaniem przez strugi wody spadające z dużą energią, umożliwiają też skanalizowanie odpływu wody i skierowanie z dala od fundamentów.
Orynnowanie instalowane jest nie tylko na dachach, ale również na krawędziach tarasów i balkonów, a także na lukarnach. Dobór systemu powinien uwzględniać wielkość i kształt dachu, kąt pochylenia połaci, a także sposób odprowadzenia wody deszczowej.
Nie bez znaczenia jest również estetyka orynnowania, gdyż jego elementy są dobrze widoczne i powinny współgrać z wyglądem całej elewacji domu. W projektach domów z reguły podawane są podstawowe wymiary orynnowania i miejsca zamontowania rur spustowych, natomiast sposób zagospodarowania wody deszczowej trzeba dostosować do warunków lokalnych. Przy dostępie do sieci kanalizacji ogólnospławnej lub deszczowej wody opadowe można będzie tam odprowadzać. Jeśli nie ma takich możliwości, deszczówka powinna pozostać na terenie działki – przez rozprowadzenie jej na powierzchni, do drenażu lub studni chłonnej. Deszczówką można tez zasilić oczko wodne lub gromadzić w zbiorniku, a następnie wykorzystać np. do mycia samochodu, spłukiwania nawierzchni czy podlewania ogrodu.
Dobór orynnowania
Sposób odwodnienia dachu zależy przede wszystkim od jego kształtu, kąta pochylenia połaci dachowych, możliwości odprowadzenia wody. Najczęściej montowane są zewnętrzne systemy odwodnienia w postaci rynien umieszczonych na krawędzi okapowej połaci oraz rur spustowych montowanych na elewacji domu. Takie rozwiązanie może być zastosowane nie tylko na dachach spadzistych, ale również na dachach płaskich lub tarasach. Zaletą tego rozwiązania jest łatwy montaż i konserwacja, ale elementy rynnowe są narażone na zanieczyszczenia, uszkodzenia w wyniku obciążenia śniegiem czy lodem oraz może dochodzić do zamarzania spływającej nimi wody.
Wad tych nie ma odwodnienie wewnętrzne, które jednak można montować jedynie na dachach płaskich, ze spadkiem ukształtowanym do wewnątrz powierzchni dachowej. Elementy odwodnienia muszą również zapewniać wystarczającą przepustowość nawet przy intensywnych opadach deszczu. Oczywiście trudno przewidzieć wystąpienie katastrofalnych nawałnic, gdy wielkość opadu przekracza znacznie normalnie występujące deszcze. Wtedy żaden system rynnowy nie będzie w stanie odprowadzić nadmiaru wody i będzie się ona przelewać przez wierzch orynnowania.
Przy projektowaniu systemu odwodnienia przyjmuje się przewidywalną wielkość opadów występującą w danym rejonie oraz tzw. efektywną powierzchnię dachu (EPD). W dachach płaskich odpowiada ona powierzchni połaci dachowej natomiast przy dachach spadzistych wylicza się ją ze wzoru EPD = d x (s +1/2 h), gdzie d – długość połaci, s – szerokość rzutu poziomego, h – wysokość połaci w kalenicy. Przy dachach o rozbudowanej powierzchni z lukarnami, przy wyznaczaniu EPD należy również brać pod uwagę powierzchnie zadaszenia tych lukarn.
Istotnym czynnikiem – ze względu na wydajność odprowadzenia wody – jest rozmieszczenie rur spustowych. Przy ustawieniu jej w środku szerokości dachu uzyskujemy największą wydajność odwodnienia, natomiast przy umieszczeniu na końcu orynnowania spada ona o połowę. W praktyce dobór wielkości rynien i rur spustowych określa się na podstawie tabel udostępnianych przez producentów orynnowania zgodnie z obliczoną EPD oraz rozmieszczeniem rur spustowych.
