Konstrukcja dachu

Konstrukcja dachu

Dach to jeden z najdroższych elementów budynku, ponieważ nie tylko chroni dom przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, ale wpływa na estetykę budynku. Więźba dachowa to drewniana konstrukcja nośna, na której opiera się cały dach. Warto wiedzieć, jakie są jej rodzaje i jak jest zbudowana. Należy pamiętać, że wszystkie zmiany w jej budowie może wprowadzić tylko projektant!

Czy i jak można zmienić konstrukcję więźby?

Może to być konieczne, jeśli przewidziane w projekcie lekkie pokrycie (blachodachówki, gonty bitumiczne) planujemy zastąpić na przykład dachówką ceramiczną, cementową czy strzechą lub gdy w dachu mają być wmontowane okna połaciowe albo kolektory słoneczne. W więźbie o prostej konstrukcji wystarczy wtedy odpowiednio zwiększyć przekroje krokwi i zagęścić ich rozstaw, w bardziej skomplikowanej trzeba zmienić wymiary wszystkich jej elementów. Do zmiany konstrukcji dachu zmusza czasem trudność kupienia elementów drewnianych o określonych przekrojach. Wprawdzie w takiej sytuacji można niekiedy użyć elementów grubszych lub szerszych, ale może się okazać, że trudno będzie je połączyć z innymi elementami konstrukcji dachu lub domu. Zmniejszenie przekrojów głównych elementów nośnych wymusza zmniejszenie odstępów między nimi lub zagęszczenie podpór.

 

Uwaga! Niezależnie od zakresu zmian: każde odstępstwo od projektu więźby wymaga zgody projektanta domu; jeśli trudno do niego dotrzeć, trzeba przeprojektowanie więźby powierzyć innemu projektantowi z uprawnieniami.

 

Do takich zmian należą też:
- usunięcie słupa lub słupów, na których opierają się płatwie,
- zmiana przekroju płatwi,
- zastąpienie płatwi drewnianych – stalowymi,
- zmiana rozstawu krokwi dla ułatwienia montażu szerszych od tego rozstawu okien połaciowych; jeśli rozstaw krokwi odpowiada szerokości okien, nie trzeba przecinać krokwi i wstawiać wymianów, czyli odcinków belek, które przejmą ich obciążenia.

 

Przekonstruowanie więźby z prefabrykowanych wiązarów dachowych można zamówić u ich producenta.

Jakie są elementy więźby dachowej?

Elementy konstrukcji dachowej noszą nazwy zwyczajowe i w różnych regionach Polski można spotkać się z innym ich nazewnictwem.

 

Belka podwalinowa – belka na stropie, na której opierają się słupy w dachu o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej.

 

Dźwigar – prefabrykowany element konstrukcyjny z klejonych płyt OSB lub z desek połączonych łącznikami stalowymi.

 

Jętka – pozioma belka łącząca pary krokwi w około 1/3 ich długości mierzonej od szczytu. Pełni funkcję podpory pośredniej zwiększającej nośność krokwi. Jętki mają zwykle przekrój taki jak krokwie, ale można też na nie używać cieńszych desek przybitych obustronnie do krokwi. Jętka musi mieć dostateczną sztywność, dlatego jeśli jest wykonana z desek, trzeba w odstępach ok. 1 m wstawić między nie klocki usztywniające.

 

Kleszcze – deski grubości 25–35 mm spinające krokwie w konstrukcjach płatwiowych. Montuje się je na poziomie płatwi; ich zadaniem jest niedopuszczenie do rozsunięcia się krokwi.

 

Krokiew – ukośna belka konstrukcji dachowej. Rząd krokwi połączonych parami na górze tworzy górną linię dachu nazywaną kalenicą. Krokwie mają przekrój prostokątny o stosunku szerokości do wysokości około 1:2. W załamaniach wklęsłych (koszach) połaci dachowej montuje się krokwie o większym przekroju nazywane krokwiami koszowymi.

 

Narożna krokiew – na wypukłym załamaniu połaci dachowej – to krawężnica.

 

Kulawka – krokiew o zmniejszonej długości łącząca krawężnicę lub krokiew koszową z murłatą.

 

Miecze – skośnie ustawione belki, łączące słupy z płatwiami, zmniejszające rozpiętość płatwi i usztywniające więźbę dachową w kierunku podłużnym.

 

Murłata – pozioma belka o przekroju kwadratowym zamocowana do ścian i służąca jako oparcie krokwi, które łączy się z nią na zaciosy lub łączniki stalowe.

 

Płatew – pozioma belka podparta słupami, na której – mniej więcej pośrodku swej długości – opierają się krokwie. Płatwie wykonuje się z krawędziaków o przekroju kwadratowym lub – jeśli mają przenosić duże obciążenia – ze stalowych belek dwuteowych.

 

Wiatrownica – to deska (czasami też profilowana blacha brzegowa) mocowana ukośnie do krokwi od spodu, zapobiegająca podrywaniu pokrycia na krawędzi dachu.

 

Wiązary prefabrykowane – to gotowe wiązary, przygotowywane bezpośrednio w zakładzie wykonującym konstrukcje dachowe, dostarczone na plac budowy i montowane na przygotowanych podporach.

 

Wiązary tradycyjne – wykonywane przez cieśli z pojedynczych elementów na miejscu budowy.

fot. Cz. Dąbrowski

Pozostałe artykuły z tego numeru
Ogrodowe ścieżki i podjazdy
Kolejnym etapem w urządzaniu przydomowej przestrzeni jest wykonanie nawierzchni podjazdów i ścieżek. Z czego je ułożyć, by suchą stopą dotrzeć do domu, zimą nie ślizgać się na chodniku, a spacer po ogrodowych zakątkach był przyjemnością?
Ogrodowe ścieżki i podjazdy
Ogrodzenia
Zbudowanie domu i jego wykończenie to jeszcze nie wszystko... Nie mniej uwagi wymaga zagospodarowanie przestrzeni wokół niego. Zwykle zaczynamy od ogrodzenia. W jaki sposób i z jakich materiałów należy je wykonać by było solidne, pasowało do stylu budynku i stanowiło barierę dla „nieproszonych gości"?
Ogrodzenia
Podłogi
Ładna posadzka nie tylko nadaje wnętrzu charakter, ale przede wszystkim ociepla i wygłusza podłogę. Materiał oraz sposób ułożenia decyduje o stylu, klimacie i funkcjonalności pomieszczenia.
Podłogi
Schody
Do zapewnienia komunikacji pomiędzy kondygnacjami potrzebne są schody. Ważne jest ich usytuowanie w budynku, kształt i rodzaj wykończenia.
Schody
Ściany, okładziny, sucha zabudowa
Wykańczanie ścian to etap, na który większość budujących dom czeka z utęsknieniem, bo oznacza zbliżający się koniec... zmagań z budową. Jeszcze tylko tynkowanie lub montowanie płyt g-k, malowanie lub tapetowanie i wnętrza nabiorą koloru i blasku.
Ściany, okładziny, sucha zabudowa
Elewacje
Elewacja stanowi wizytówkę domu. Oprócz tego, że ma być trwała i estetyczna, powinna przede wszystkim chronić ściany przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi.
Elewacje
Dom bezpieczny i inteligentny
Żeby nasz świeżo wybudowany dom nie stał się łatwym kąskiem dla złodziei, warto wyposażyć go w odpowiednie zabezpieczenia. A dla własnej wygody – w system automatyki budynku. A może warto połączyć oba systemy w jednym?
Dom bezpieczny i inteligentny
Instalacje elektryczne
Zanim prąd pojawi się w gniazdku, musi być doprowadzony na teren posesji. Potem trzeba wykonać instalację w domu, dokonać jej odbioru. A w trakcie – mądrze rozmieścić gniazdka, łączniki i oprawy oświetleniowe. Po to, żebyśmy w przyszłości mogli wygodnie korzystać ze wszystkich urządzeń elektrycznych.
Instalacje elektryczne
Centralne odkurzanie
Odkurzacz centralny to już standard w większości nowych domów. Nic dziwnego, bo zapewnia skuteczne i mniej męczące odkurzanie. A koszty wyposażenia domu w taką instalację są coraz mniejsze.
Centralne odkurzanie
Wentylacja, klimatyzacja
Świeże powietrze w domu to nie luksus, lecz warunek zdrowia i dobrego samopoczucia. Jeśli dodatkowo latem jest odpowiednio ochłodzone – czyni upały znośniejszymi.
Wentylacja, klimatyzacja
Kanalizacja i drenaż
Szczęście mają ci, których działki znajdują się na terenach skanalizowanych – wystarczy podłączyć się do kanalizacji zbiorczej i... problem z głowy. Jednak większość terenów w Polsce jest nieskanalizowana. Zatem pytanie, co robić ze ściekami, jest podstawowym dylematem inwestorów. Na szczęście odprowadzenie ścieków z domu nie jest dla wprawnego instalatora trudne, a lepsza znajomość tej dziedziny zaowocuje cichą, sprawną i bezawaryjnie działającą kanalizacją!
Kanalizacja i drenaż
Woda w domu
Bez bieżącej wody i kanalizacji nie wyobrażamy sobie życia. Jednak zanim woda popłynie z kranu potrzebny jest projekt i przyłącze do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Wykonanie instalacji wodnych to nie tylko wybór odpowiedniego materiału na rury. To również sztuka ich prawidłowego poprowadzenia, a także odpowiedniego doboru urządzeń do uzdatniania wody.
Woda w domu
Grzejniki, podłogówka
Co lepiej wybrać, ogrzewanie podłogowe, elektryczne czy wodne, grzejnik płytowy czy dekoracyjny, czym ogrzewać sypialnię, salon lub pokój dziecięcy? Co ma lepszy wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie? To pytania, przed którymi stają wszyscy budujący dom.
Grzejniki, podłogówka
Pompy ciepła, kolektory
Ogrzewanie kosztuje, i to dużo. Dlatego coraz częściej zastanawiamy się, jak koszty te obniżyć. Zaczynamy interesować się urządzeniami, które dostarczają darmową energię przyrody. Kolektory słoneczne i pompy ciepła – to nie tylko sposób na tanie grzanie, lecz również wyraz naszej dbałości o środowisko.
Pompy ciepła, kolektory
Kotły, podgrzewacze
Przez ponad 6 miesięcy w roku potrzebujemy ciepła, które ogrzeje nasz dom. Przez cały rok – ciepła, które podgrzeje wodę w kranach. Skąd je wziąć, jak rozprowadzić, żeby w domu było ciepło i przytulnie, a koszty ogrzewania nie były zbyt duże... to są pytania, przed którymi staje każdy budujący swój dom.
Kotły, podgrzewacze
Kominy, kominki
Sprawna instalacja kominowa to gwarancja naszego zdrowia i bezpieczeństwa. Musi być prawidłowo zaprojektowana, wykonana i eksploatowana. Dobrze i ładnie wykonany kominek, ze sprawną wentylacją i dobrym odprowadzeniem spalin, będzie nas cieszył w długie, zimowe wieczory...
Kominy, kominki
Ogród zimowy
Ogrody zimowe znowu są modne, choć można je znaleźć w niewielu projektach. Najczęściej przylegają do budynku, a ich zadaniem jest powiększenie przestrzeni użytkowej domu. Odpowiednio usytuowane mogą poprawić jego tzw. bilans cieplny.
Ogród zimowy
Okna, drzwi, bramy
Kiedy na budowie zapowiada się montaż okien i drzwi, wkrótce stanie się ona domem. Ta zmiana kosztuje przeciętnie 30 000–40 000 złotych.
Okna, drzwi, bramy
Pokrycia dachowe i rynny
Wybór pokrycia generuje największe koszty budowy dachu, ale warto również pamiętać, że od tego, czym chcemy pokryć dach, zależy jego konstrukcja oraz sposób wstępnego krycia. Warto dobrze dobrać system rynnowy, aby skutecznie odprowadzał wodę z dachu.
Pokrycia dachowe i rynny
Ściany i stropy
Ściany domów jednorodzinnych to bardzo ważne elementy budynku. Przede wszystkim pełnią funkcję nośną, czyli „podtrzymują” stropy wyższych kondygnacji oraz dach. Równocześnie zabezpieczają przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Mają duży wpływ na komfort życia mieszkańców oraz wysokość kosztów eksploatacyjnych budynku. Nic zatem dziwnego, że do wyboru ścian zewnętrznych przywiązuje się tak dużą wagę.
Ściany i stropy
Roboty ziemne i fundamenty
Roboty ziemne i posadowienie fundamentu lub piwnicy, wydają się mało ciekawym etapem, ale są bardzo ważne. Od sposobu zaprojektowania i wykonania fundamentów zależy bezpieczeństwo całej budowy. Dlatego właśnie ławy, ściany i płyty fundamentowe należą do najważniejszych konstrukcji i muszą być solidnie wykonane.
Roboty ziemne i fundamenty
Idealny projekt i wykonawca
Wybór projektu to jeden z najtrudniejszych wyborów dotyczących domu. Na decyzję wpływa między innymi położenie działki, na której ma stanąć dom, funkcjonalność dostosowana do potrzeb, wielkość rodziny – obecna i planowana, koszt budowy, a także... marzenia.
Idealny projekt i wykonawca
Bez pozwolenia ani rusz
Według obecnie obowiązujących przepisów, wznoszenie domu oraz związanych z nim obiektów i urządzeń możliwe jest tylko na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę. Należy tego bezwzględnie przestrzegać, ponieważ rozpoczęcie robót przed terminem uprawomocnienia się decyzji traktowane jest jako samowola budowlana.
Bez pozwolenia ani rusz
Wybór działki
Najważniejsza jest lokalizacja działki, ale oprócz tego liczy się oczywiście wielkość, cena i ukształtowanie terenu. Ważne jest także uzbrojenie w sieci: kanalizacyjną, wodociągową i gazową.
Wybór działki
Wybór działki
Najważniejsza jest lokalizacja działki, ale oprócz tego liczy się oczywiście wielkość, cena i ukształtowanie terenu. Ważne jest także uzbrojenie w sieci: kanalizacyjną, wodociągową i gazową.
Wybór działki
Najnowsze wydanie
Prezentacje firmowe
Czytaj tak, jak lubisz
W wersji cyfrowej lub papierowej
Moduł czytaj tak jak lubisz