Jak zapewnić prawidłową wentylację dachu?

Majster Guru: - Tak, to sprawa kluczowa dla trwałości dachu. Dawniej, gdy na poddaszach były tylko strychy, problemów z wentylacją konstrukcji dachu w zasadzie nie było - konstrukcja drewniana była odsłonięta od strony strychu i wystarczyło zrobić otwory wentylacyjne w ścianach szczytowych.

Obecnie jednak na poddaszach najczęściej urządza się pomieszczenia mieszkalne i połacie dachu (w tej sytuacji - w zasadzie stropodachu) wymagają ocieplenia. Przeważnie przestrzeń między krokwiami wypełnia się wełną mineralną, dodając jeszcze poprzeczny ruszt z łat drewnianych (zwykle 5 x 5 cm) lub profi li stalowych, co pozwala pogrubić warstwę ocieplenia, i zmniejszyć wpływ krokwi jako mostków termicznych (ich izolacyjność jest ok. czterokrotnie gorsza niż wełny) oraz zapewnić optymalny rozstaw podpór dla płyt gipsowo-karto-nowych bądź innego materiału, którym wykańcza się poddasze.

- Powiedziałbym raczej, że wysychanie będzie utrudnione i dlatego tak ważny jest układ warstw w dachu. Muszą zabezpieczać przed zawilgoceniem i równocześnie być tak pomyślane, aby ewentualna wilgoć mogła się jednak z dachu wydostać. Ponadto woda opadowa nie jest jedynym problemem. Proszę przypomnieć sobie naszą rozmowę o ścianach i problem ich paroprzepuszczalności.

Pozostawiając szpary pomiędzy deskami nie musimy formować szczeliny wentylacyjnej pod deskowaniem

- To analogiczne zjawisko, z zastrzeżeniem, że zachodzi intensywniej, bo napór pary wodnej z powietrza wewnętrznego na dach jest większy niż na ściany.

W efekcie ocieplenie musi być zabezpieczone przed wnikaniem wilgoci - z zewnątrz, co podwyższa wymagania wobec szczelności pokrycia, oraz od strony pomieszczenia, co wymusza stosowanie paroizolacji (w postaci szczelnie ułożonej folii). Szczelność nigdy nie jest jednak doskonała, dlatego konstrukcja musi być wentylowana, tak by ruch powietrza usuwał wilgoć pochodzącą z pomieszczeń lub dostającą się z zewnątrz przez nieszczelności pokrycia.

Jeśli dach nie jest odeskowany, a pomiędzy izolacją i pokryciem ułożono folię dachową o wysokiej paroprzepuszczalności, to wełna może wypełniać całą wysokość krokwi i stykać się z nią. Takie folie często nazywa się membranami. Wentylację zapewnia w tej sytuacji szczelina znajdująca się bezpośrednio pod pokryciem. Szczelina wentylacyjna musi być drożna na całej swej długości - od okapu po kalenicę. Jednak w dachach o skomplikowanym kształcie bardzo trudno to osiągnąć, może pomóc np. użycie specjalnych dachówek wentylacyjnych.

Jeżeli wykonany jest szczelny podkład, np. z płyt drewnopochodnych lub zastosowano folię o znikomej paroprzepuszczalności albo papę, to konieczne są dwie szczeliny wentylacyjne - jedna, tak jak w poprzednim przypadku, pomiędzy pokryciem i folią oraz druga pomiędzy folią i ociepleniem. Obie oczywiście muszą być drożne. W praktyce zachowanie pełnej drożności szczeliny pomiędzy folią i wełną jest kłopotliwe, bo wystarczy zbyt mocno popchnąć ocieplenie przy układaniu, by zetknęło się z folią.

Obecnie folie o wysokiej paroprzepuszczalności są zdecydowanie popularniejsze, bo konstrukcję z jedną szczeliną wentylacyjną wykonać łatwiej, a ponadto można wypełnić wełną całą wysokość krokwi, dzięki czemu izolacja jest grubsza przy tej samej grubości dachu.

Izolacja cieplna pełni ponadto rolę izolacji dźwiękowej, bo szczególnie lekkie pokrycia blaszane są bardzo głośne w czasie deszczu. Natomiast dźwięki dobrze tłumi ciężka dachówka. Warto pamiętać, że źródłem hałasu może być także umieszczony poniżej poddasza daszek nad wejściem do domu czy dach nad garażem.

- Folie wstępnego krycia umownie dzieli się na:

• wysokoparoprzepuszczalne, o współczynniku S_d nie większym niż 0,05 m;
• niskoparoprzepuszczalne - współczynnik S_d ponad 0,05 m.

Współczynnik ten oznacza równoważną warstwę powietrza, stawiającą taki sam opór przepływowi pary wodnej co folia. Czasem zamiast tego podaje się ilość pary wodnej przenikającej w ciągu doby przez 1 m2 folii (np. 3000 g). Jednak ta wartość bardzo się zmienia w zależności od temperatury i wilgotności powietrza. W efekcie, jeśli warunki testu były inne, to wynik jest nieporównywalny.

Proszę pamiętać, że podział na wysoko- i niskoparoprzepuszczalne folie jest umowny. Nie każdy wytwórca będzie się go trzymał. Podobnie jak nie ma jasnych zasad użycia określenia "membrana dachowa". Najczęściej producenci nazywają tak swoje wielowarstwowe folie o wysokiej paroprzepuszczalności, ale nie jest to regułą. Dlatego należy zawsze sprawdzać, jaką konkretnie wartość Sd podano na etykiecie wyrobu, ewentualnie w innej dokumentacji. Jeśli tej informacji brak, to najpewniej mamy do czynienia z folią o niskiej paroprzepuszczalności.

Przypominam, że tylko FWK o wysokiej paroprzepuszczalności mogą bezpośrednio stykać się z izolacją cieplną. W dachach bez ocieplenia (np. na nieużytkowych strychach) wystarcza oczywiście tylko jedna szczelina (pod pokryciem). Właśnie ze względu na łatwiejsze wykonanie i niewielką różnicę w cenie - folie o wysokiej paroprzepuszczalności zdominowały rynek.

- Są wystarczająco mocne, jak na swoje przeznaczenie. To, co pan widział, to typowy błąd w sztuce dekarskiej. Efekt pewnego budowlanego mitu. FWK po prostu nie nadaje się na tymczasowe zabezpieczenie. Pokrycie należy ułożyć najszybciej, jak to tylko możliwe. Podawany w dokumentacji okres odporności na promieniowanie ultrafi oletowe (UV) wynosi na ogół 3-4 miesiące. Nie znaczy to wcale, że można czekać tyle z pokryciem dachu.

Po prostu w ten sposób opisuje się stopień odporności wyrobu zbadany w procedurze sztucznego starzenia. Po kilkumiesięcznej ekspozycji struktura folii dachowej ulega osłabieniu, niejako zużywamy zapas odporności folii na UV, który powinien wystarczyć na wiele lat eksploatacji. Nawet po ułożeniu pokrycia trzeba się bowiem liczyć z tym, że niewielka ilość światła słonecznego, w tym promieniowania UV, dociera do folii. Trzeba też przestrzec przed pozostawieniem nieosłoniętej folii dachowej w okapach bez podbitki oraz na niewykończonych poddaszach. Nawet rozproszone promieniowanie UV jest szkodliwe.