Instalacja oświetlenia zewnętrznego

Jak można zasilać instalację oświetlenia zewnętrznego?

Zewnętrzną instalację oświetleniową podłącza się do instalacji domowej. Najkorzystniej jest stworzyć oddzielne obwody - takie rozwiązanie jest bezpieczniejsze (gdy na zewnątrz dojdzie do zwarcia np. wskutek rozszczelnienia którejś z lamp, w domu oświetlenie wciąż będzie sprawnie funkcjonować). Ponadto warto także przewidzieć odrębne obwody dla oświetlenia różnych stref wokół domu, np. wjazdu do garażu, tarasu, dalszej części ogrodu - w ten sposób unikniemy sytuacji, kiedy podczas awarii całe otoczenie domu niknie w ciemności.

Instalację oświetleniową można zasilać na dwa sposoby:

• napięciem sieciowym (230 V), zabezpiecza się ją osobnymi wyłącznikami - nadprądowym i różnicowoprądowym o natężeniu nie większym niż 30 mA. Instalacja o napięciu sieciowym pozwala na zasilanie dowolnej liczby punktów świetlnych, a ponadto można ją wykorzystać do działania innych urządzeń elektrycznych (kosiarka, piła). Oprawy oświetleniowe podłączane są przez specjalne puszki instalacyjne o stopniu ochrony minimum IP 44. Projekt i wykonanie takiej instalacji trzeba powierzyć uprawnionemu elektrykowi;
• napięciem niskim (12 lub 24 V) z użyciem transformatora obniżającego napięcie. To rozwiązanie gwarantuje bezpieczniejsze od poprzedniego użytkowanie instalacji. Niestety wybór opraw przystosowanych do pracy przy takim napięciu jest ograniczony. Ograniczona jest też liczba lamp, które można do niej podłączyć (suma mocy lamp nie może być większa niż moc transformatora). W instalacji takiej stosuje się droższe (grubsze) przewody zasilające. Przewody w takiej instalacji mogą mieć maksymalnie 25 m długości (na dłuższych odcinkach może dochodzić do znacznych spadków napięcia) i zagłębione w ziemi na co najmniej 30 cm.

Oświetlenie wokół domu - jakie warto wybrać?

Światło powinno umiejętnie eksponować wybrane elementy z otoczenia domu, przy czym nie może razić sąsiadów czy domowników. Wygląd lamp i reflektorów powinien zostać dopasowany do charakteru posesji.

Przy furtce i bramie wjazdowej oświetlenie powinno być w miarę intensywne, aby można było znaleźć przycisk dzwonka, zlokalizować domofon, trafić kluczem do zamka w furtce czy zobaczyć osobę, usiłującą dostać się na naszą posesję. Tu dobrze sprawdzą się kinkiety montowane na słupku lub reagujące na ruch reflektory halogenowe.

Na podjeździe do garażu dobrze sprawdzą się oprawy najazdowe wmontowane w kostkę brukową (lampy słupkowe niewprawni kierowcy mogą staranować np. cofając), zaś przy chodniku prowadzącym do domu można pokusić się o ekologiczne lampy solarne, ale też lampy słupkowe o różnej wysokości (ich światło powinno być skierowane w dół) bądź opaski ledowe.

Wjazd do garażu można podświetlić oprawami montowanymi w podbitce lub zawiesić nad nim reflektor połączony z czujnikiem ruchu. Przy drzwiach wejściowych świetnie sprawdzą się kinkiety, ale też - jeśli przy wejściu znajduje się zadaszenie - plafon lub wisząca lampa. Gdy do drzwi prowadzą schody, każdy stopień powinien zostać podświetlony osobno.

W sąsiedztwie bramy wjazdowej dobrze umieścić silny reflektor połączony z czujką ruchu. Dzięki temu będziemy widzieli, co dzieje się przed naszą posesją. (fot. Aquael)

Elewację domu najczęściej podświetla się od góry reflektorkami umieszczonymi w podbitce okapu. Rzadziej montuje się reflektory podświetlające ściany od dołu. Światło padające równolegle do elewacji budynku uwypukla jej strukturę, dając efekt przestrzenności. Dobrze wygląda to przy ścianach wykonanych z łupanej cegły lub wykończonych kamieniem o nieregularnych kształtach. Gładkich ścian nie powinno się w ten sposób oświetlać, ponieważ widać na nich wszystkie ubytki i pęknięcia.

Przylegający do domu taras można oświetlić na kilka sposobów. Nad stołem warto umieścić bardziej intensywne oświetlenie, zaś w sąsiedztwie strefy wypoczynku - kinkiety lub wolnostojące lampy.

Oświetlenie ogrodu - jakie dobrać?

Najbardziej atrakcyjne elementy ogrodu, jak rzadkie rośliny, rzeźby, fontannę czy ozdobne donice można wyeksponować, podświetlając je punktowo od dołu. Od spodu, za pomocą podwodnych lamp, dobrze jest też podświetlić oczko wodne lub staw, zaś kaskada czy wodospad lepiej będą wyglądały oświetlone od góry. Decydując się na konkretne modele lamp bądź reflektorów sprawdźmy, czy są mocowane na stałe i czy mają regulowane głowice, co pozwoli zmieniać kąt padania światła i co za tym idzie - efekty iluminacji.

W ogrodzie - może z wyjątkiem altany, w której można zamontować zwisającą z sufitu lampę lub boczne kinkiety - nie musi być bardzo intensywne. Powinno raczej budować nastrój. Rośliny, alejki i elementy małej architektury powinny zostać podświetlone bardziej subtelnie lub wybiórczo, aby wydobyć z nich najbardziej interesujące akcenty.

Światło rozjaśniające zarówno wnętrze domu jak i ogród może mieć różną barwę, charakterystykę i natężenie. Halogeny delikatnie wysycają kolory i powodują duże kontrasty świetlne. Z kolei ledy o wysokiej temperaturze barwowej, dające światło o lekko niebieskim odcieniu, będą znakomicie podkreślały urodę roślin.

Każdy element ogrodu podświetla się w inny sposób. W basenie lub sadzawce najlepiej sprawdzą się lampy montowane pod powierzchnią wody, z kolei elewację budynku zwykle podświetla się od góry. Rośliny i elementy małej architektury eksponuje się wybiórczo za pomocą reflektorów świecących z "żabiej perspektywy". (fot. Aquael)

Oświetlenie zewnętrzne - funkcjonalne materiały i rozwiązania

Przeznaczone do użytku zewnętrznego lampy, kinkiety czy reflektory najczęściej wykonane są ze stali nierdzewnej, aluminium bądź poliwęglanu. Często producenci dodają do nich także elementy ze szkła. Wstawki z drewna są mało praktyczne, bo szybko się niszczą. Wysokie lampy ogrodowe, które montuje się niekiedy na dużych posesjach, często pokryte są żeliwem bądź jego imitacją oraz mosiądzem. Lampy i kinkiety o prostych formach bardziej pasują do domów nowoczesnych, zaś masywniejsze, zdobione o nieregularnych kształtach - do budynków i ogrodów o charakterze rustykalnym.

Projektując system oświetlenia zewnętrznego warto zastanowić się nad lampami wyposażonymi w czujniki ruchu z regulowanym czasem świecenia, wynoszącym zwykle od kilku sekund do kilku minut. Innym rozwiązaniem pozwalającym oszczędzić energię elektryczną są czujniki zmierzchowe, uruchamiające lampy po zapadnięciu zmroku i samoczynnie wyłączające się po wschodzie słońca.

Ukłonem w kierunku ekologii są także lampy oraz tablice solarne - np. z numerem domu - wykorzystujące energię słoneczną zgromadzoną w ciągu dnia. Coraz popularniejsze są także inteligentne systemy sterowania oświetleniem, które pozwalają ustawić czas świecenia poszczególnych lamp, natężenie światła, jak również umożliwiają tworzenie scen świetlnych.

Redaktor: Tomasz Wojciuk
fot. otwierająca: Castorama