Wyposażenie domu w instalację inteligentną pozwoli nie tylko znacznie poprawić komfort mieszkania, ale także zwiększyć poczucie bezpieczeństwa mieszkańców i obniżyć koszty eksploatacyjne.
System domu inteligentnego umożliwia sterowanie rozmaitymi domowymi instalacjami i urządzeniami. Skoordynowanie pracy wentylacji, ogrzewania, klimatyzacji i instalacji alarmowej daje wiele korzyści.
Instalacja inteligentna składa się z dwóch grup elementów. Pierwszą są sensory, które wprowadzają do systemu sygnały sterujące. To czujniki, klawiatury, piloty zdalnego sterowania, smartfony itp., które przekazują informację o tym, że trzeba podjąć jakieś działanie, np. wstrzymać dopływ ciepła do grzejnika albo uruchomić wentylację. Druga grupa to aktory, czyli elementy wykonawcze, takie jak przekaźniki uruchamiające oświetlenie, siłowniki czy elektrozawory.
Najlepiej, gdy system jest bezobsługowy, czyli - po wcześniejszym zaprogramowaniu - sam podejmuje niezbędne decyzje. Przykładowo - wprowadzamy żądanie, aby temperatura w pomieszczeniach wynosiła o danej godzinie 22°C. To system zdecyduje, czy w tym celu trzeba danego dnia uruchomić klimatyzację (bo na zewnątrz jest upalnie), czy przeciwnie - włączyć ogrzewanie (bo panuje chłód). Jeżeli będziemy chcieli relaksować się w zacienionym salonie i wyślemy taki sygnał do systemu, ten zdecyduje - rozwinąć markizę nad przylegającym do niego tarasem, aby osłonić duże drzwi i okna tarasowe, albo - w razie silnego wiatru - opuścić żaluzje.
Instalacja inteligentna może być scentralizowana lub rozproszona. W pierwszym, bardziej popularnym wariancie kluczowym elementem jest centrala, do której trafiają sygnały ze wszystkich czujników i komendy sterujące poszczególnymi urządzeniami. Centrala je zbiera, interpretuje i podejmuje stosowne działania. System scentralizowany jest łatwiejszy do wykonania i zaprogramowania. Mankamentem jest to, że gdy w centrali nastąpi awaria, przestanie działać cały system. W takiej sytuacji trzeba po prostu indywidualnie obsługiwać każdą instalację czy urządzenie wchodzące w jego skład.
W systemie rozproszonym nie ma centrali. Wszystkie połączone w sieć elementy wymieniają się po prostu informacjami, a każde urządzenie ma swój indywidualny sterownik, który interpretuje spływające sygnały i podejmuje decyzję, jakie działanie podjąć. Nie ma więc ryzyka awarii całego systemu, ale dobierane do układu urządzenia muszą być ze sobą kompatybilne. Ze względu na to, że każdym z nich sterują odrębne programy, taką instalację trudniej jest przeprogramować.
Przejdźmy do korzyści, jakie daje mieszkanie w domu inteligentnym. Przede wszystkim jest to bardzo wygodne - nie trzeba pamiętać o manualnym ustawiania różnych urządzeń i instalacji. Przykładowo podczas upałów czujnik temperatury przekaże sygnał do zamknięcia rolet, aby we wnętrzach panował przyjemny chłód, albo w czasie mrozu - aby dom się nie wyziębiał.
Włączona do systemu stacja pogody wyśle informację, że podczas burzy mają zostać zamknięte okna. Tak się stanie również pod naszą nieobecność w domu, więc nie trzeba się martwić, że deszczówka dostanie się do środka. Dzięki czujnikom jakości powietrza okna zamkną się też wtedy, gdy na zewnątrz wystąpi zjawisko smogu. Otworzą się zaś w sytuacji, gdy trzeba będzie przewietrzyć wnętrza.
Dzięki centralnemu sterowaniu oświetleniem i rozmieszczonym w domu czujnikom, intensywność świecenia może dopasować się do naszych aktualnych potrzeb. Rano, o zaprogramowanej wcześniej godzinie, będzie nas budziło światło. Dodatkowo o danej porze system uniesie rolety. W nocy, gdy będziemy chcieli skorzystać z toalety, oświetlenie o niskim natężeniu uruchomi się tylko na naszej trasie z sypialni, albo będzie za nami podążać. Wraz z nastaniem zmroku uruchomi się oświetlenie traktów pieszych wokół domu, a wyłączy, gdy pójdziemy spać.
Automatyka umożliwia też przekształcenie salonu w salę projekcyjną. W tym celu opuszczone zostaną rolety, we wnętrzu zapali się dyskretne oświetlenie, z sufitu wysunie się projektor z ekranem, a odtwarzacz uruchomi wybrany film. Dzięki umieszczonym w różnych miejscach domu głośnikom i czujnikom ruchu może za nami podążać, podobnie jak światło, ulubiona muzyka.
Inny przykład to włączenie do instalacji inteligentnego domu systemu nawadniania ogrodu. W razie potrzeby uruchomi go aplikacja pobierająca z sieci dane o pogodzie. Dzięki czujnikowi wilgotności podlewanie zostanie wstrzymane, gdy ziemia będzie wystarczająco nawodniona.
W inteligentnym domu mieszka się nie tylko bardziej komfortowo, ale i bezpieczniej. Włączenie do automatyki budynku instalacji alarmowej i oświetlenia pozwala tworzyć np. tzw. sceny świetlne. Gdy wyjedziemy na urlop, wieczorem w domu będzie się zapalało światło (można też zaprogramować włączanie telewizora czy muzyki). W ten sposób wyślemy sygnał, że budynek nie jest pozbawiony opieki. Jeżeli włamywacz dostanie się już do środka, mogą go spłoszyć włączające się nagle światła, które uruchomi zaprogramowana w odpowiedni sposób instalacja.
Na czas naszej nieobecności może też zostać odcięty dopływ gazu do kuchenki oraz prądu do gniazd - oczywiście z wyjątkiem tych obwodów, które zasilają np. lodówkę.
Podczas wychodzenia z domu instalacja poinformuje nas, czy zamknęliśmy wszystkie okna. Zadziała również wtedy, gdy nastąpi awaria jakiejś domowej instalacji. Gdy wykryte zostanie ulatnianie się gazu, zostanie on natychmiast odcięty. Podobnie stanie się z zaworem wodociągowym podczas zalania. W momencie pojawienia się śmiertelnie niebezpiecznego czadu automatycznie włączy się intensywna wentylacja budynku itp.
Choć wykonanie instalacji inteligentnej wiąże się ze sporymi wydatkami (o czym poniżej), wielu właścicieli domów decyduje się na to rozwiązanie licząc na oszczędności podczas eksploatacji. I słusznie, bo - jak szacują specjaliści - dzięki systemowi smart na zużyciu energii elektrycznej i gazu można oszczędzić nawet 30%.
Takie efekty daje automatyzacja i dopasowanie do warunków atmosferycznych oraz pory dnia pracy osłon przeciwsłonecznych, oświetlenia, wentylacji, klimatyzacji i ogrzewania, a także efektywniejsze gospodarowanie mediami.
Oszczędności osiąga się metodą małych kroków. Przykładowo obniżenie temperatury o 2-3°C w całym domu pod nieobecność mieszkańców albo w poszczególnych pomieszczeniach nie użytkowanych np. w nocy, pozwala zredukować zużycie energii na cele grzewcze o kilkanaście procent. Trudno byłoby to osiągnąć, ręcznie sterując pracą kotła i grzejników. W domu inteligentnym odbywa się to dzięki zintegrowaniu systemu ogrzewania z zespołem czujników.
Jeżeli w danym pomieszczeniu otworzymy okno, automatyka samoistnie wyłączy dany obwód grzewczy i wentylację. Okna zamknie zaś wtedy, gdy na zewnątrz zrobi się zimno - dzięki temu wnętrze domu się nie wychłodzi.
Instalacja inteligentna pozwala też efektywniej zarządzać pracą rekuperacji czy mini-elektrowni złożonej z paneli fotowoltaicznych. Można również włączyć do niej rozmaite urządzenia AGD, np. zmywarkę czy pralkę, które rozpoczną pracę podczas tańszej taryfy energetycznej. Pewne oszczędności da też automatyczne odłączanie podczas naszej nieobecności czy w nocy urządzeń RTV będących w trybie stand by.
Na instalację inteligentną pozwalającą na sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem i wentylacją mechaniczną trzeba przeznaczyć przynajmniej 20 tys. zł. Kwota obejmuje nie tylko zakup urządzeń, ale też ich montaż i zaprogramowanie. Za bardziej zaawansowane systemy, które umożliwiają dodatkowo zautomatyzowanie np. klimatyzacji, osłon okiennych czy stolarki zapłacimy nawet ponad 100 tys. zł.
To niemałe kwoty, ale trzeba pamiętać, że układy inteligentne można stopniowo rozbudowywać i dodawać nowe funkcje. Jeżeli dysponujemy ograniczonym budżetem, zaplanujmy skromniejszą instalację, ale koniecznie z opcją łatwej rozbudowy.
Norbert Skupiński
fot. otwierająca: Fibaro
4
