Łazienka pozbawiona barier to warunek niezbędny do samodzielnego poruszania się i niezależności we wszelkich sytuacjach życiowych. W krajach skandynawskich i Holandii standardem już od dawna jest szeroko pojęte budownictwo bez barier.¹
A więc takie podejście do architektury, projektowania i budowania, które uwzględnia potrzeby wszystkich użytkowników i dba o to, by mieszkania, budynki i przestrzenie publiczne były w pełni dostępne również dla osób z rozmaitymi ograniczeniami.
Wymagania, jakie muszą spełniać mieszkania lub przestrzenie bez barier, określa norma DIN 18040. Projekt i wyposażenie pomieszczeń powinny pozwalać mieszkańcom poruszającym się na wózku inwalidzkim lub o ograniczonej sprawności ruchowej na znaczną samodzielność, bez uzależnienia od pomocy innych osób. Dobrze zaprojektowana łazienka poprawia komfort życia, ponieważ możliwość samodzielnego korzystania z prysznica czy toalety jest ogromnie ważna dla zachowania poczucia intymności i niezależności. Brak barier w żadnym wypadku nie odziera pomieszczeń z przytulności, wręcz przeciwnie: w nowoczesnych hotelach, w których częściej niż mieszkaniach prywatnych stosuje się najnowocześniejsze standardy architektoniczne, często spotyka się łazienki pozbawione barier, których przestronność, podział funkcjonalny i atrakcyjne wyposażenie zapewniają szczególnie przyjemną atmosferę.
Aby łazienka mogła zostać uznana za pomieszczenie bez barier, musi zapewniać przede wszystkim dostateczną ilość przestrzeni. Przestronnych stref ruchu potrzebują szczególnie osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich, aby mogły nim swobodnie manewrować. Duża ilość miejsca zwiększa komfort użytkowania i zmniejsza ryzyko upadku lub zderzeń. Taka organizacja przestrzeni to również większa wygoda dla personelu pielęgnacyjnego i pomocniczego. Wymiary, których należy przestrzegać, określa norma DIN 18040. Dokładne wymagania odnośnie projektu zależą oczywiście od warunków miejscowych, takich jak powierzchnia pomieszczenia czy planowane wyposażenie łazienki.
Określenie "bez barier" nie jest równoznaczne z "przystosowaniem dla użytkowników wózków inwalidzkich". Odzwierciedlają to wytyczne w zakresie podziału przestrzeni: w łazience bez barier przed WC, umywalką, wanną lub natryskiem należy zachować strefę ruchu o powierzchni co najmniej 120 x 120 cm (powierzchnie nie mogą się przecinać), a szerokość otworu drzwiowego powinna wynosić co najmniej 80 cm. Z kolei, aby pomieszczenie było przystosowane dla użytkowników wózków inwalidzkich, niezbędne jest zachowanie wymiarów 150 x 150 cm oraz 90 cm. Obejmuje to również działania mające ułatwić funkcjonowanie osobom z innymi niepełnosprawnościami. Różnorodne, kontrastowe barwy ułatwiają orientację osobom ze znacznym niedowidzeniem - jest to szczególnie istotne właśnie w łazienkach, w których często zdejmuje się okulary.
Wiele osób starszych woli prysznic od wanny - i szczególnie praktyczne są w tym przypadku natryski bez brodzika. Nie wiążą się z koniecznością pokonywania przeszkód, a powierzchnia natrysku umożliwia poruszanie się przy pomocy chodzika lub wózka inwalidzkiego. Jednak nie każdy natrysk w poziomie podłogi może być automatycznie uznany za natrysk "bez barier".
W budynkach użyteczności publicznej, takich jak szpitale, hotele, domy opieki czy baseny, natryski bez brodzika są już standardem. Jednak stają się one coraz bardziej popularne również w mieszkaniach prywatnych.
W przypadku natrysków bez brodzika należy starannie i prawidłowo zaprojektować spadek zapewniający skuteczne odwodnienie. Aby woda mogła odpływać, powierzchnia natrysku musi zostać wykonana z lekkim spadkiem, który kieruje wodę do wpustu. Nachylenie spadku zależy jednak również od umiejscowienia instalacji odwadniającej oraz rodzaju posadzki. W przypadku natrysków przystosowanych dla użytkowników wózków inwalidzkich zaleca się ponadto zastosowanie centralnego odpływu punktowego.
Nowe korpusy wpustu są co prawda bardziej płaskie niż starsze modele i nie wymuszają tak wysokiej zabudowy. Jednak konstrukcja podłogi nie wszędzie posiada minimalną wysokość, niezbędną do wykonania spadku dla natrysku bez brodzika. Jest to częsty problem podczas renowacji, szczególnie w starym budownictwie. W takich sytuacjach najprostszymi rozwiązaniami są systemy odpływowe z pompą, ponieważ transportują one wodę także do wyżej położonych przewodów kanalizacyjnych.
W typowym przypadku, spadek wykonywany jest daleko od drzwi, w pobliżu wpustu. Należy przy tym uważać, aby woda z powierzchni uszczelnionych nie mogła wdzierać się do powierzchni nieuszczelnionych. W zależności od nasilenia oddziaływania wody, może być konieczna instalacja z 1 cm różnicą wysokości lub wręcz instalacja listwy odpływowej w okolicy drzwi. Jednak w prywatnych łazienkach takie działania nie są zazwyczaj konieczne. Zgodnie z normą DIN 18534-1, uszczelnienie musi zostać podciągnięte na ościeże oraz naniesione także za ościeżnicą. Wykonanie uszczelnienia okolicy drzwi uzależnione jest zawsze od umiejscowienia natrysku, spadku w powierzchni natrysku oraz obecności ścianki prysznicowej.
Syfony podtynkowe i oszczędzające miejsce wymagają istotnie mniejszej ilości miejsca niż konwencjonalne rozwiązania. Dzięki temu użytkownicy wózków inwalidzkich mają do dyspozycji więcej przestrzeni na nogi i mogą podjechać dostatecznie blisko umywalki. Na takim rozwiązaniu skorzystają także osoby, które nie poruszają się na wózku inwalidzkim, lecz wolą myć się w pozycji siedzącej. Tego rodzaju syfony obniżają ryzyko zranienia, ponieważ nie można się o nie uderzyć ani oparzyć. Niezależnie od tego, bezbarierowy dostęp do umywalek wymaga także właściwej armatury. Podobnie jak w przypadku natrysków zalecane są tu mieszacze jednouchwytowe lub armatura bezdotykowa. Powierzchnie do przechowywania w pobliżu umywalki oraz niżej zawieszone lustra zapewniają użytkownikom wózków inwalidzkich wyższy komfort, ponieważ są łatwiej dostępne i lepiej widoczne z pozycji siedzącej.
Zgodnie z normą DIN 18040, wysokość od 46 do 48 cm sprawdza się lepiej, jeśli chodzi o bezbolesne wstawanie i siadanie. Jeżeli w jednym gospodarstwie domowym mieszka więcej osób, można zainwestować w toaletę o regulowanej wysokości.
Należy również zachować dostateczną boczną odległość od ściany lub innych urządzeń sanitarnych. Wynosi ona minimum 20 cm, natomiast dla użytkowników wózków inwalidzkich 90 cm z jednej oraz 30 cm z drugiej strony. Składane poręcze po obu stronach toalety ułatwiają przesiadanie się z wózka.
Źródło
¹ Nettelstroth, Ulrich: Barrierefrei ist noch nicht Standard (Życie „bez barier” wciąż nie jest standardem), w: Märkische Allgemeiner (2017),
URL: http://sonderthemen.maz-online.de/barrierefrei-ist-noch-nicht-standard-20497 (ostatnia aktualizacja 8 marca 2017 r.)
Eksperci Dallmer
Skomentuj
