Wybierz idealne schody: klatka czy otwarta przestrzeń? Sprawdź, ile miejsca potrzebujesz!
Wybierz idealne schody: klatka czy otwarta przestrzeń? Sprawdź, ile miejsca potrzebujesz!
Chociaż obecnie coraz popularniejsze są domy parterowe, to nadal większość nowo wybudowanych ma piętro lub użytkowe poddasze. W budynkach tych niezbędne są więc schody. Na ogół lokalizowane są w otwartej przestrzeni na parterze, rzadziej w wydzielonej klatce schodowej. Konstrukcja może być pełna betonowa lub lżejsza ażurowa. Na stopnie najczęściej wykorzystuje się drewno, na balustrady metal i szkło. Do wnętrz w stylu loftowym pasują kombinacje obu tych materiałów.
Joanna Dąbrowska
Data publikacji: 2024-06-07
Data aktualizacji: 2024-06-07
Obecnie popularność zyskują domy parterowe, ale większość nowych budynków ma piętro lub użytkowe poddasze, co wymaga instalacji schodów. Schody są najczęściej umieszczane w otwartej przestrzeni na parterze, rzadziej w wydzielonej klatce schodowej. Konstrukcje mogą być betonowe lub ażurowe, z drewnianymi stopniami i balustradami z metalu lub szkła, które pasują do wnętrz w stylu loftowym. Schody można umieścić w oddzielnej klatce schodowej, co zapewnia większą niezależność obu kondygnacji i lepszą izolację termiczną oraz akustyczną. W większości przypadków schody lokuje się w strefie dziennej, co czyni je dekoracyjnym elementem aranżacji. Jednak takie usytuowanie może prowadzić do przenoszenia się dźwięków między kondygnacjami. Schody w strefie dziennej często mają lekką konstrukcję z drewna lub stali, pasującą do różnych stylów wnętrz. Schody w otwartej przestrzeni salonu zazwyczaj zamawia się u stolarza lub specjalistycznej firmy, z pomocą architekta. Kształt, wielkość i rodzaj schodów zależą od ilości dostępnego miejsca i stylu wnętrza. Najczęściej stosowane są konstrukcje jednobiegowe, dwubiegowe, zabiegowe, kręcone i wachlarzowe. Materiały używane do schodów to głównie drewno, metal, kamień, konglomerat, kompozyt oraz gres. Drewno jest najpopularniejsze, oferując różnorodność gatunków i wykończeń. Metalowe schody pasują do stylu industrialnego i loftowego. Balustrady, niezbędne dla bezpieczeństwa, wykonuje się z drewna, metalu lub szkła. Oświetlenie schodów jest kluczowe dla bezpieczeństwa, najczęściej stosuje się listwy lub paski LED oraz oświetlenie punktowe.
Niezależnie od tego, czy buduje się dom według projektu indywidualnego czy gotowego, opcje ulokowania schodów są dwie. Dawniej bardzo popularne było planowanie oddzielnej klatki schodowej. Rozwiązanie było bardzo powszechne w domach kostkach, gdzie schody na piętro dzieliły bryłę domu na połowę. Po jednej stronie urządzano kuchnię i łazienkę, a po drugiej salon i sypialnie. Oddzielenie w ten sposób strefy komunikacji od strefy dziennej zapewnia większą niezależność obu kondygnacji.
Takie rozwiązanie dobrze sprawdzi się też w budynku, w którym np. zimą górne piętro bywa wyłączane z użytkowania. Wówczas klatkę schodową można zamknąć drzwiami i ograniczyć ucieczkę ciepła na nieogrzewaną górę. Zapobiega to też przenoszeniu się hałasu między kondygnacjami. Na wydzieloną klatkę schodową potrzeba nawet 10 m2 powierzchni parteru. Schody w takim przypadku wykonuje się w pełnej konstrukcji betonowej jako żelbetowe (wylewane) i wykańcza dowolnym materiałem - drewnem, płytkami, panelami winylowymi.
W większości przypadków jednak schody lokuje się w otwartej strefie dziennej, najczęściej w salonie lub korytarzu. Poza funkcją użytkową stanowią one dekoracyjny element aranżacji, który może podkreślić styl wnętrza. Przy decydowaniu się na takie rozwiązanie, warto jednak pamiętać, że takie usytuowanie oznacza poprowadzenie przez salon szlaku komunikacyjnego i przenoszenie się dźwięków przez otwór w stropie - oglądanie telewizji, słuchanie muzyki czy wieczorne biesiadowanie z gośćmi może przeszkadzać domownikom śpiącym na piętrze.
Na ogół schody zaplanowane w strefie dziennej mają lekką ażurową konstrukcję z drewna lub ze stali, która sprawia że zyskuje się wizualną lekkość i większą przestronność wnętrza. W domach urządzonych w klasycznym stylu, na stopnie wykorzystuje się drewno, które dodaje wnętrzu przytulności. W nowoczesnych, minimalistycznych wnętrzach, popularne są wersje dywanowe, które mają oryginalną formę. W salonach w stylu loftowym całe schody mogą być wykonane z metalu, również stopnie, np. z perforowanej blachy stalowej. Na balustrady najczęściej stosuje się drewno, stal albo szkło. W takim wariancie wystarczy na schody 5-7 m2 powierzchni parteru.
Infografika: Wygodne schody
Ile miejsca potrzeba na schody, przy stopniach o szerokości 1 m?
kręcone - ok. 3 m² - na planie koła lub kwadratu z centralnie umieszczonym słupem nośnym; najczęściej wykonywane w remontowanych budynkach, lub jako wejście na rzadko używane poddasze;
proste jednobiegowe - ok. 4 m² - ze względu na długi bieg, trudno je zmieścić w niewielkim budynku;
proste dwubiegowe - ok. 5,5 m² - podzielenie ich długości na dwa biegi znacznie skraca długość schodów, ale dwukrotnie poszerza klatkę; najwygodniejsze są w wersji ze spocznikiem;
wachlarzowe - ok. 7 m² - najbardziej efektowne, przeznaczone do dużych, otwartych przestrzeni.
Kiedy wykonujemy schody na zamówienie?
W większości przypadków, schody zaplanowane w otwartej przestrzeni salonu zamawia się u stolarza lub w firmie produkującej takie konstrukcje. Pomocny może być przy tym architekt.
W gotowych projektach domów - kształt, wielkość i rodzaj schodów znajduje się w dokumentacji. Przed podjęciem ostatecznej decyzji, warto poszukać inspiracji w Internecie. Pozwoli to sprecyzować oczekiwania, które potem zweryfikuje fachowiec. Oceni, czy wybrany kształt i wielkość są możliwe do wykonania w danych warunkach, a cała konstrukcja wygodna i bezpieczna.
Specjalista powinien dobrać materiały, przedstawić kosztorys i zaproponować dogodny termin montażu.
Schody wykonywane na etapie stanu surowego
Podczas wznoszenie ścian i stropu, wykonuje się schody żelbetowe. Od góry płytę wiąże się ze stropem za pomocą zbrojenia. Od dołu opierają się na fundamencie (stopie fundamentowej) lub podciągu na niższej kondygnacji. Przy betonowaniu stropu, wyprowadza się z niego pręty, które łączy się ze zbrojeniem płyty. Kiedy strop uzyska wymaganą wytrzymałość, betonuje się schody. Wykonanie ich na tym etapie ułatwia prowadzenie prac na wyższej kondygnacji. Uszkodzenia stopni, do których może dojść w trakcie prac, naprawia się przy ich wykańczaniu.
Podczas wznoszenia ścian nośnych, w jednej z nich umieszcza się żelbetową belkę konstrukcyjną, do której później mocuje się schody wspornikowe (jednostronnie osadzone w ścianie). Na ogół są to schody ażurowe bez podstopnic. Schody wspornikowe mogą też być oparte na jednej albo dwóch belkach centralnych, np. stalowych. Taki wariant można wykonać na dowolnym etapie budowy, najczęściej w trakcie wykańczania domu.
Wylewane schody dwubiegowe - widoczny szalunek górnego biegu i zbrojenie spocznika. (fot. M. Szymanik)
Umieszczenie w ścianie nośnej belki konstrukcyjnej schodów wspornikowych, jednostronnie osadzonych w ścianie. (fot. J. Werner)
Rodzaj, wielkość i kształt schodów - co mamy do wyboru?
Forma schodów w dużej mierze zależy do ilości miejsca, którą można na nie wykorzystać. Do wyboru są konstrukcje jednobiegowe, dwubiegowe, zabiegowe, kręcone, wachlarzowe.
W niewielkim salonie, dobrze sprawdzą się wersje kręcone i proste jednobiegowe. W dużej przestrzeni, można zaplanować bardzo dekoracyjne wersje wachlarzowe lub dwubiegowe ze spocznikiem.
Raczej unika się stawiania w salonie masywnej konstrukcji z betonu, częściej stosuje się lekkie warianty, np. ze stali, drewna, szkła.
Możliwości projektowych i realizacyjnych jest wiele. Ważne by kształt i sposób wykończenia schodów zostały dobrane do wielkości pomieszczenia i stylistyki całego wnętrza.
Do wnętrz urządzonych w nowoczesnym stylu - pasują proste formy, np. schody dywanowe z zabudową pod nimi i balustradą ze stalowych linek (fot. z lewej: Vox) lub stopnie bez widocznych mocowań ze szklaną balustradą, przytwierdzoną punktowo (fot. z prawej: Rintal).
Wybór materiału na schody wewnętrzne i ich orientacyjna cena
Drewno, winyl
To najpopularniejszy materiał wykończeniowy schodów wewnętrznych. Stopnie wykonuje się z twardego drewna rodzimych drzew liściastych - dębu, jesionu, buku lub gatunków egzotycznych - merbau, amazaku, zebrano, wenge, jatoby, mahoniu, jesionu skandynawskiego. Nie zaleca się stosowania miękkiego świerku i sosny.
Najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie konstrukcji policzkowej. Najbardziej efektownie wyglądają wersje wstęgowe (wachlarzowe), ale są trudne do wykonania, drogie i zajmują dużo miejsca. Obecnie bardzo popularne są schody dywanowe. Z jednej strony przytwierdza się je do ściany (do stalowej belki wspornikowej), a po stronie zewnętrznej montuje tylko balustradę - najczęściej z metalu (linek lub prętów) lub ze szkła. Stopnice i podstopnice z drewna unoszą się w powietrzu, tworząc atrakcyjną formę.
Schody dywanowe ze szklaną balustradą i drewnianą poręczą. Stopnie i podstopnie połączone są ze sobą przy krawędzi w taki sposób, że wyglądają jakby powstały z jednego kawałka drewna. (fot. Domański)
Drewniane stopnie można też zaplanować jako wykończenie schodów wspornikowych z centralną belką. To odrębna konstrukcja, nie przytwierdzona do żadnej ściany.
Za schody drewniane wykonane na zamówienie trzeba zapłacić od kilkunastu do kilkudziesięciu tys. zł.
Na schodach można też ułożyć panele winylowe. Służą do tego specjalne profile schodowe (wewnętrzne i zewnętrzne). W przeciwieństwie do drewna nie trzeba ich cyklinowanać, olejować ani lakierować. Wystarczy systematyczne mycie. Winylowe profile pełnią funkcję antypoślizgową i zabezpieczają krawędzie schodów przed uszkodzeniem. Wybierając taki materiał można uzyskać spójną posadzkę na całym parterze. Schody wykończone elementami winylowymi będą ok. 50% tańsze od dębowych.
Konstrukcje metalowe wykonuje się ze stali. Schody metalowe mogą mieć dowolną formę, ale bardzo chętnie wybierane są modele jednobiegowe, dwubiegowe i kręcone. Stopnie mogą być wykonane z blachy pełnej, perforowanej, drewna lub szkła.
Schody z takiego materiału najlepiej pasują do wnętrz urządzonych w industrialnym lub loftowym stylu.
W marketach budowlanych można kupić gotowe metalowe schody kręcone lub zabiegowe (z metalowymi lub drewnianymi stopniami), które można zamontować samodzielnie. Kosztują od kilku do kilkunastu tys. zł.
Perforowana blacha stalowa to modny materiał na stopnie schodowe do wnętrz urządzonych w stylu loftowym. (fot. Metalowe Schody)
Kamień, konglomerat, kompozyt, gres
Do wykańczania stopni schodowych stosuje się też marmur, granit, konglomerat, kompozyt oraz gres. Najtrwalszy i najbardziej odporny na uszkodzenia jest kamień. Oferowany jest w kilkudziesięciu wybarwieniach. Niestety, jako ciężki nie nadaje się na lekkie konstrukcje. Na ogół przeznacza się go na schody betonowe. Konglomerat i kompozyt są mniej popularne, choć równie efektowne i trwałe. Mogą imitować kamień albo mieć jednolitą kolorystycznie powierzchnię. Płytki gresowe są najtańsze, jednak na schodach krętych lub o wąskich stopniach trudno je ładnie ułożyć - ze względu na konieczność precyzyjnego przycinania elementów i wypełniania fug.
Schody dwubiegowe ze spocznikiem. Konstrukcja żelbetowa. Stopnie i podstopnice wykończone kamieniem w odcieniach brązu. (fot. Fuxkom Stone)
Poręcz i balustrada - niezbędne elementy wygodnych i bezpiecznych schodów
Balustrada powinna zabezpieczać każdy rodzaj schodów. Montuje się ją od strony otwartej przestrzeni, czasem także na ścianie. Balustrada zapewnia bezpieczeństwo osobom poruszającym się po schodach, ale też stanowi dekorację. Składa się z poręczy i wypełnienia. Poręcz osadza się na wysokości min. 90 cm.
W przypadku balustrad wykonanych z drewna, wypełnienie stanowią słupki o przekroju koła albo kwadratu. W wersji metalowej, można zdecydować się na kute motywy roślinne lub geometryczne - popularne w domach urządzonych w klasycznym stylu.
W nowoczesnych wnętrzach, stalowe balustrady mogą mieć formę linek, prętów lub ciętej laserowo blachy. W takich wnętrzach często stosuje się też szkło bezpieczne - laminowane, dzięki czemu, nawet w przypadku pęknięcia pod wpływem silnego uderzenia, odłamki szkła pozostają na folii. Szklane balustrady montuje się za pomocą okuć punktowych, profili liniowych, przez wklejenie w kanał wyfrezowany w stopniach schodów. Szkło szczególnie dobrze komponuje się z prostą formą schodów drewnianych lub stalowych. Tafle szkła mogą stanowić jednolitą powierzchnię lub być dzielone słupkami. Wykonana w ten sposób balustrada jest prawie niewidoczna. Nie dzieli przestrzeni salonu.
Balustrada metalowa może być wycinana laserowo w rozmaite wzory. (fot. Schodo System)
Balustrada pełna, bez pochwytu, wykonana ze szkła hartowanego, laminowanego. (fot. Trąbczyński)
Oświetlenie schodów wewnętrznych
Aby poruszanie się po schodach było bezpieczne, powinny być one odpowiednio oświetlone. Światło należy tak zaplanować, aby padało na stopnie i żeby można było sterować nim łącznikiem schodowym, czyli włączać i wyłączać na obu kondygnacjach.
Obecnie najpopularniejsze jest wykorzystanie przeróżnego typu listew lub pasków ledowych, które umieszcza się w podstopnicach lub w stopniach. Mogą mieć rozmaitą długość i kolor światła. W ścianach, nisko nad każdym stopniem, lub np. co trzecim, montuje się oświetlenie punktowe. Na ścianach, poniżej wzroku idącego po schodach człowieka, warto zamontować kinkiety. We wszystkich przypadkach przydatny będzie czujnik ruchu, do włączania światła w nocy, gdy któryś z domowników będzie chciał zejść na dół.
Schody z podświetleniem listwami LED pod stopniami (fot. z lewej: zkamienia.eu) i z listwami LED w stopniach (fot. z prawej: L. Jampolska)
Schody z punktami świetlnymi w ścianie (fot. L. Jampolska).
fot. otwierająca: Domański
FAQ Pytania i odpowiedzi
Gdzie najczęściej lokalizowane są schody w nowych domach?
Schody są na ogół lokalizowane w otwartej przestrzeni na parterze, rzadziej w wydzielonej klatce schodowej.
Jakie są zalety wydzielonej klatki schodowej?
Wydzielona klatka schodowa zapewnia większą niezależność obu kondygnacji, ogranicza ucieczkę ciepła na nieogrzewaną górę oraz zapobiega przenoszeniu się hałasu między kondygnacjami.
Jakie materiały najczęściej wykorzystuje się na stopnie schodów?
Na stopnie najczęściej wykorzystuje się drewno, natomiast na balustrady metal i szkło.
Kiedy warto zamówić schody u stolarza lub specjalistycznej firmy?
Schody zaplanowane w otwartej przestrzeni salonu zamawia się u stolarza lub w firmie produkującej takie konstrukcje, z pomocą architekta, w celu dobrania odpowiednich materiałów, przedstawienia kosztorysu i zaproponowania terminu montażu.
Ile miejsca potrzeba na schody w zależności od ich lokalizacji?
Na wydzieloną klatkę schodową potrzeba nawet 10 m² powierzchni parteru. Schody zaplanowane w otwartej strefie dziennej potrzebują 5-7 m² powierzchni parteru.
W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.
Skomentuj
