Kotły na paliwo stałe

(fot. Eco-cal)

Koszty ogrzewania rosną. Kotły na gaz płynny czy olej opałowy, choć wygodne w eksploatacji, są coraz mniej popularne, bo ceny tych paliw stale rosną. A paliwo stałe? No cóż, nawet gdy nastanie wielki kryzys, będziemy mogli tanim kosztem ogrzewać dom. Wystarczy pobliski tartak lub własny kawałek pola.

Węgiel – energia ukryta w skale

Węgiel kamienny. Jest najbardziej popularnym paliwem w Polsce. Jest łatwo dostępny i tani. Ze spalenia 1 kilograma, węgiel daje najwięcej ciepła ze wszystkich paliw stałych. Ta właściwość, zwana wartością opałową, nie jest stała: zależy od tego, z jakiej kopalni pochodzi węgiel i jaki jest jego sortyment (czyli wielkość ziaren).

 

Kiedy wybiera się kocioł, warto na to zwrócić uwagę, bo nowoczesne kotły są przeznaczone do spalania określonych rodzajów paliwa o konkretnej granulacji. Kocioł opalany wskazanym paliwem uzyskuje największą sprawność, a wtedy jego eksploatacja kosztuje najmniej.

 

Najpopularniejsze w domach jednorodzinnych są: orzech, groszek i miał. Oprócz tego sprzedawany jest niemający nic wspólnego z ekologią, tzw. ekogroszek, czyli węgiel kamienny o granulacji 5–25 mm. Wprawdzie zawiera nieco mniej wody, siarki (do 1%) i popiołu (do 10%) niż węgiel niepoddany obróbce, ale zupełnie bezpodstawnie nazywany jest „eko”.

 

Uwaga! Należy kupować jedynie węgiel gatunku I i II.

 

Dużą popularnością cieszy się węgiel kamienny sprzedawany w postaci brykietów.

 

Z węgla kamiennego wytwarza się też koks, który powstaje w wyniku odgazowania węgla. Ma on najwyższą wartość opałową ze wszystkich paliw stałych.

 

Węgiel brunatny. Ma mniejszą wartość opałową od kamiennego i sprzedawany jest przede wszystkim w postaci brykietów – jest to węgiel poddany wstępnej obróbce. Zawiera mniej wody, siarki i zanieczyszczeń stałych. W nowoczesnych kotłach jest wyłącznie paliwem zastępczym.

Wybór kotła węglowego

Konstrukcje kotłów zależą przede wszystkim od sortymentu węgla.

 

Najpopularniejszy jest kocioł na węgiel gruby (typu orzech). Produkowane są także kotły na miał węglowy i kotły wyposażone w podajnik paliwa, zwane retortowymi, przeznaczone do spalanie przede wszystkim węgla typu groszek. Kotły na węgiel typu orzech. Są najtańsze, bo ich budowa jest najprostsza. Mogą być wykonane ze stali lub żeliwa.

 

Kotły stalowe produkowane są jako kotły z górnym lub dolnym spalaniem. Wybierając taki kocioł, sprawdźmy, jaka jest grubość blachy, z której wykonana została komora spalania i czy ma ona odpowiednią izolację termiczną. Zbyt cienka blacha może szybko ulec korozji, a kiepska izolacja spowoduje niepotrzebne straty ciepła do otoczenia.

 

Kotły ze spalaniem górnym przeznaczone są do spalania przede wszystkim koksu (opalane nim mają największą wydajność), a także węgla i miału węglowego. Ruszt paleniska jest stały, a komora zasypowa połączona z komorą spalania. Powietrze jest tak do niej doprowadzane, że równocześnie żarzy się całe paliwo. To jednak powoduje niecałkowite jego spalenie i obniża sprawność urządzenia.

 

Kotły z górnym spalaniem wymagają silnego ciągu w kominie, ale nie są do nich potrzebne wkłady kominowe ze stali kwasoodpornej. Kotły te mogą być dodatkowo wyposażone w wentylator, który reguluje ilość dopływającego powietrza

 

Kocioł należy rozpalać codziennie, co kilka dni usuwać popiół, często uzupełniać paliwo (zwykle trzy, cztery razy dziennie) i przynajmniej raz w tygodniu czyścić wymiennik i kanały spalinowe z sadzy oraz złogów smoły.

 

Kotły ze spalaniem dolnym mają wyższą sprawność od poprzednich. Mają dwu- lub trójciągowy przepływ spalin przez kocioł, spaliny przebywają dłuższą drogę wzdłuż paneli wypełnionych wodą grzewczą, która odbiera od nich ciepło. Dzięki temu spaliny w większym stopniu oddają ciepło wodzie grzewczej, co zwiększa sprawność kotła, czyli efektywność wykorzystania paliwa.

 

Ponadto spaliny nie przechodzą przez całą warstwę opału, a jedynie przez tę część, która bierze udział w spalaniu, dzięki czemu następuje ich dopalenie. Do atmosfery ulatnia się mniej zanieczyszczeń, powstaje też mniej popiołów. Żeby spaliny mogły przepłynąć przez płomieniówki, potrzebny jest wentylator. Wdmuchuje on powietrze do paleniska i jednocześnie wypycha spaliny do komina.

 

Monika Czeczotek

Pełny artykuł w PDF: Kotły na paliwo stałe