Trudno wyobrazić sobie dom bez ciepłej wody, dostępnej stale, o każdej porze i w wystarczającej ilości. W jakie urządzenie dom "uzbroić", by nigdy jej nie zabrakło?
Jakie są możliwości uzyskania c.w.u.?
Do przygotowania c.w.u. wykorzystuje się urządzenia przepływowe, które podgrzewają wodę na bieżąco w czasie jej czerpania, oraz urządzenia pojemnościowe, które podgrzewają i przechowują wodę w zbiorniku o określonej pojemności. Zasadnicza różnica między tymi dwoma rodzajami urządzeń sprowadza się do zapotrzebowania na moc grzewczą – przy ogrzewaniu przepływowym musimy dysponować dużą mocą, gdyż od tego zależy ilość i temperatura wypływającej wody.
W urządzeniach pojemnościowych moc grzewcza może być znacznie mniejsza, gdyż podgrzewanie jej rozłożone jest w czasie, a woda powoli osiąga nastawioną temperaturę. Natomiast pod względem funkcjonalnym urządzenia przepływowe umożliwiają czerpanie c.w.u. dowolnie długo, ale strumień wody i jej temperatura są ograniczone mocą urządzenia. Z kolei podgrzewacze pojemnościowe pozwalają na dysponowanie określoną ilością wody (zależna od pojemności zbiornika) o nastawionej temperaturze. Po jej wyczerpaniu musi nastąpić przerwa w poborze c.w.u., aby nastąpiło dogrzanie jej do pożądanej temperatury.
Wybór urządzenia zależy więc od potrzeb i stylu życia mieszkańców a także od źródeł ciepła, jakie są dostępne w domu. Najczęściej sposób przygotowania c.w.u. związany jest z systemem ogrzewania. Najpopularniejsze są kotły dwufunkcyjne, gdyż jedno urządzenie ogrzewa dom i dostarcza ciepłą wodę. Przy dużym jednoczesnym poborze wody stosowane są natomiast kotły jednofunkcyjne z zasobnikiem o dużej pojemności. W domkach, gdzie nie ma gazu lub kotła na olej opałowy, montowane są zasobniki z wbudowaną grzał- ką elektryczną pozwalającą na podgrzewanie wody w sezonie letnim, gdy nie pracuje np. kocioł węglowy.
Popularne są również elektryczne podgrzewacze pojemnościowe, zwłaszcza tam, gdzie dom jest również ogrzewany prądem. Elektryczne podgrzewacze przepływowe, ze względu na duży pobór prądu z sieci, mają ograniczone zastosowanie jako podstawowe urządzenia do przygotowania c.w.u., ale doskonale peł- nią swoją rolę jako urządzenia wspomagające montowane przy punktach czerpania wody znacznie oddalonych od kotłowni.
Bojler, terma, junkers… Co znaczą potoczne nazwy podgrzewaczy i zasobników?
Ten niewielki podgrzewacz elektryczny nazwany jest potocznie termą (fot. Nibe-Biawar)
Potoczne nazewnictwo urządzeń do podgrzewania wody nie zawsze jest jednoznaczne i najlepiej posługiwać się nazwami używanymi w nomenklaturze technicznej. Do najczęściej używanych określeń potocznych należą:
Junkers lub piecyk kąpielowy to gazowy, przepływowy podgrzewacz wody.
Bojlerem nazywany jest elektryczny, pojemnościowy podgrzewacz wody.
Niewielkie podgrzewacze elektryczne lub gazowe montowane bezpośrednio przy baterii czerpalnej nazywane są potocznie termą.
Oprócz tego są jeszcze gazowe pojemnościowe podgrzewacze wody, elektryczne przepływowe podgrzewacze wody i zasobniki c.w.u. współpracujące z kotłem, systemem solarnym lub pompą ciepła, które takich potocznych nazw nie mają.
Co do c.w.u. – kocioł czy podgrzewacz?
Wybór, czy kupimy niezależny podgrzewacz czy też wykorzystamy kocio ł do podgrzewania wody zależy przede wszystkim od rodzaju systemu ogrzewania domu. Jeżeli mamy kocioł na gaz ziemny, płynny lub olej opałowy racjonalne jest wykorzystanie go do przygotowania c.w.u. przez cały rok. W przypadku ogrzewania kotłem na paliwo stałe, kominkiem lub prądem montowany jest najczęściej pojemnościowy podgrzewacz elektryczny. W przypadku wykorzystania kotła gazowego istnieją dwie możliwości przygotowania c.w.u. – podgrzewanie jej w kotle dwufunkcyjnym lub współpraca kotła z zasobnikiem ciepłej wody. Instalacja z kotłem dwufunkcyjnym jest znacznie tańsza i nie zajmuje dodatkowej powierzchni.
Pracuje również bardziej ekonomicznie, gdyż woda podgrzewana jest jedynie w czasie jej czerpania. Większość kotłów zapewnia możliwość równoczesnego czerpania wody z dwóch punktów – przy mocy ok. 24 kW uzyskujemy ciep łą wodę o temperaturze ok. 40°C i przepływie 12 l/min. Jeśli pobór wody będzie większy, to zależnie od automatyki kotła spadnie ciśnienie wypływającej wody lub zmniejszy się jej temperatura. W kot łach tych dłuższy jest czas oczekiwania na ciepłą wodę – musi się ona nagrzać w wymienniku kotła. Niektóre kotły wyposażone są w niewielki zasobnik o pojemności 3-40 l, w którym cały czas magazynowana jest ogrzana woda. Instalacja c.w.u. z kotłem jednofunkcyjnym i zasobnikiem wymaga kupienia nie tylko samego zasobnika, ale również dodatkowej armatury (pompy, zaworów, grupy bezpieczeństwa) oraz elementów sterują- cych.
Zasobnik taki jest ładowany ciepłem przekazywanym z wewnętrznej wężownicy zasilanej z kotła c.o. Układ automatyki przełącza samoczynnie podgrzewanie wody, gdy jej temperatura spadnie poniżej nastawionej wartości. W zasobniku ustawia się najczęściej temperaturę 60°C, a czas nagrzewania wody zimnej (10°C) wynosi 30-50 min. W czasie przechowywania ciepłej wody występują straty spowodowane przenikaniem ciepła na zewnątrz zbiornika. Przeciętnie przyjmuje się, że wynoszą one ok. 1,5 kWh w ciągu doby. Komfort użytkowania takich zasobników zależy od prawidłowego doboru ich pojemności dla potrzeb konkretnej rodziny oraz mocy kotła c.o. Instalację z zasobnikiem montuje się przede wszystkim w przypadku, gdy jednocześnie korzysta się z wielu przyborów sanitarnych np. w obu łazienkach i kuchni.
