Czarno-białe czy biało-czarne?

Czarno-białe czy biało-czarne?
Coraz częściej we współczesnym budownictwie jednorodzinnym, wykańczając elewację zewnętrzną domu czarno-białymi elementami, wraca się do tradycji szachulca. Coś, co kiedyś stanowiło główny element konstrukcji całego domu, dziś jest ozdobą, która w swej formie nawiązuje do dawnych tradycji. Świeżo bielone pola zamykające się między czarnymi, kontrastowymi belkami, nadają otoczeniu wrażenie czystości...

Coraz częściej we współczesnym budownictwie jednorodzinnym, wykańczając elewację zewnętrzną domu czarno-białymi elementami, wraca się do tradycji szachulca. Coś, co kiedyś stanowiło główny element konstrukcji całego domu, dziś jest ozdobą, która w swej formie nawiązuje do dawnych tradycji. Świeżo bielone pola zamykające się między czarnymi, kontrastowymi belkami, nadają otoczeniu wrażenie czystości i schludności. Budynki stylizowane na szachulec, sprawiają wrażenie surowych, ale jednocześnie przyjaznych i stabilnych.

Checze, chaty i chałupy

Wcześniejsze budownictwo rdzennych mieszkańców Pomorza, ze względu na większą dostępność innego budulca (słomy i gliny), drewno traktowało jako materiał niezbędny do szkieletu i wzmocnienia ścian, ale nie przeznaczało mu roli wiodącej.

 

Domy szkieletowe stabilność swą (i nie tylko) zawdzięczały solidnej, drewnianej konstrukcji z potężnych, ociosanych bali, wypełnionych dylami okręconymi słomianymi powrósłami i obrzuconymi gliną, lub cegłami. Gliniane i ceglane wypełnienia bielono wapnem, a drewnianą konstrukcję malowana na czarno, co w efekcie dawało wzór czarno-białej szachownicy, przypominający kratę.

 

W tym stylu budowano domy mieszkalne, budynki gospodarcze, kuźnie, kościoły i dwory. Fakt budowania domów, które tylko konstrukcję miały z drewna, a resztę z kruchych, „ruchomych” materiałów, miał związek z tym, że szarpane nadmorskim wiatrem drzewa, nie miały strzelistych i smukłych pni, które mogłyby nadawać się na materiał budowlany taki jak np. płazy. Być może była to też konieczność tworzenia konstrukcji lekkich, a jednocześnie odpornych na surowe, morskie, przesycone solą powietrze, które miały pracować pod dyktando wiatru, a nie stawiać bierny opór podmuchom?

„Pruski mur”

Nazwa omyłkowo łączona była z państwem pruskim, które upowszechniało rodzime, oszczędne techniki budowlane, w celu ochrony zasobów leśnych. Przywieźli ją do Korony kupcy, których szlaki wiodły na terytorium Prus Królewskich i Książęcych, ale tak naprawdę, to zarówno sama idea konstrukcji szachulcowej, jak i „pruski mur”, wywodzą się z terenów, gdzie gospodarkę leśną należało prowadzić z rozwagą i raczej oszczędnie.

Budownictwo ryglowe domów (inaczej szkieletowe), polegało na stawianiu solidnych, drewnianych konstrukcji nośnych z surowych bali, których pustą przestrzeń wypełniano cegłą (pruski mur), lub mieszaniną gliny i drobno siekanej słomy, albo trzciny (szachulec). Charakterystyczna, czarno-biała szachownica szachulca, najlepiej zachowała się na Wybrzeżu. Wąskie uliczki Helu, Ustki i innych nadbałtyckich miasteczek, mimo, że w części zabudowane murowanymi domami z przełomu XIX i XX wieku, zachowały swój portowy charakter i choć kiedyś ich mieszkańcy wstydliwie tynkowali czarno-białe elewacje, dziś starają się przywrócić im dawny charakter. Nawet projektanci nowych domów wypoczynkowych i pensjonatów, starają się nawiązać do dawnego stylu, choć ciężko urok dawnej, rybackiej checzy oddać w pokaźnej bryle bloku.

 

W okolicy Słupska, od Swołowa, aż po Gac, Bierkowo i okolice, rozciąga się „Kraina w kratę” – kompleks wsi, w których dominuje budownictwo szkieletowe. Pierwsze wzmianki o stolicy tego historyczno-etnograficznego obszaru, Swołowie, pochodzą z początku XIII wieku, kiedy to jako osada, zostało podarowane wraz z kilkoma sąsiednimi wioskami, zakonowi joannitów, którzy zawitali w te okolice ok. 1180 roku. Część zagród, uznanych za zabytkowe, jest zamieszkała; elegancko odremontowane budynki mieszkalne kuszą zwiedzających swą czarno-białą historią, a mają co wspominać.

 

 

Katarzyna Lewańska-Tukaj

Pełny artykuł w PDF: Czarno-białe czy biało-czarne?

Pozostałe artykuły z tego numeru
Poradnik prawny, czyli jak ominąć pułapki prawne
W nowym Budujemy Dom (09/2007) oprócz doskonałych artykułów na temat ścian działowych, okien, pokryć dachowych, modernizacji łazienki, raportu o domu bezpiecznym i inteligentnym mamy dla Państwa coś ekstra. Jest to Poradnik Prawny, gdzie opisujemy jak ominąć pułapki prawne i przebrnąć przez urzędy.
Poradnik prawny, czyli jak ominąć pułapki prawne
Systemy alarmowe
Choć własny dom powinien być oazą spokoju i intymności, niektórym jednak kojarzy się głównie ze strachem. Przed złodziejami i bandytami, cichą napaścią w środku nocy lub przy wjeżdżaniu na działkę... Na szczęście, na takie obawy jest rada. Antywłamaniowe szyby i drzwi wejściowe, dobry domofon i skuteczny system alarmowy zapewnią każdemu potrzebne bezpieczeństwo. Zanim jednak wybierzemy...
Systemy alarmowe
Bezprzewodowy Internet
Decydując się na udostępnienie Internetu wszystkim domownikom za pośrednictwem sieci bezprzewodowej, stajemy często przed pytaniem, jakie urządzenia są do tego potrzebne. To jednak nie koniec. Różnorodność dostępnych na rynku modeli routerów, kart bezprzewodowych i punktów dostępowych przyprawia o zawrót głowy. Warto wiedzieć, czego szukać. Na szczęście nie trzeba wiedzieć, jak jest...
Bezprzewodowy Internet
Okno dachowe czy lukarna?
Czytelnik: Poddasze w moim domu pełniło dotąd funkcję składowiska rzeczy rzadko używanych oraz niepotrzebnych. Chciałbym to jednak zmienić i urządzić na górze sypialnię oraz pokój gościnny. Niestety, przez okna w ścianach szczytowych przedostaje się zbyt mało światła więc pomieszczenia byłyby bardzo ciemne. Wiem, iż aby doświetlić pomieszczenia na strychu stosuje...
Okno dachowe czy lukarna?
Oszczędność energii a projekt domu
Nie ma się co oszukiwać, koszty energii stale rosną i prawdopodobnie będą się zwiększały w coraz szybszym tempie. Zatem konieczne staje się projektowanie i budowanie domów o relatywnie niskim zużyciu energii – zwłaszcza do celów grzewczych. To tzw. domy energooszczędne i pasywne. Przede wszystkim należy sobie uświadomić, że koszty ogrzewania typowego,...
Oszczędność energii a projekt domu
Jakość wykonawstwa a energooszczędność
Wiele domów jednorodzinnych budowanych w Polsce tylko teoretycznie spełnia założenia projektowe dotyczące izolacyjności termicznej. Końcowy rezultat najczęściej jest niezadowalający, a główną przyczyną są mostki termiczne. Należy zdawać sobie sprawę, że przy odrobinie wiedzy oraz dużej dozie staranności są bardzo łatwe do wyeliminowania. Sukces w jednakowym stopniu zależy od projektanta, wykonawcy...
Jakość wykonawstwa a energooszczędność
Świeży powiew w domu energooszczędnym
Budując dom energooszczędny decydujemy się na stosowanie najnowszych technologii dotyczących konstrukcji ścian, okien, izolacyjności i szczelności budynku. Zapewnienie skutecznej wentylacji to aspekt w olbrzymiej większości wypadków pomijany całkowicie. Rosnące coraz bardziej koszty energii oraz moda na zmniejszanie źródeł zanieczyszczenia środowiska to dwa najważniejsze powody, dla których przeciętny inwestor poważnie rozważa budowę...
Świeży powiew w domu energooszczędnym
Cały biały
Czy sukces, okupiony większym trudem, smakuje lepiej? Z pewnością wiele na ten temat mogliby powiedzieć właściciele tego domu. Po dziewięciu latach ich epopeję budowlaną można uznać za zakończoną. A miało być szybko, łatwo i przyjemnie…
Cały biały
Kotły c.o.
W jaki sposób ogrzać dom? Jakie paliwo będzie najbardziej ekonomiczne, a jaki kocioł najwygodniejszy w obsłudze? Oto pytania, które zadaje sobie każdy budują dom. Bo nie tylko liczy się komfort mieszkania w ciepłym domu, ale też koszty ogrzewania.
Kotły c.o.
Grzejniki
Gdy kocioł już kupiony przychodzi pora na grzejniki. Do wyboru mamy płytowe (najbardziej popularne), drabinkowe – dekoracyjne (najczęściej stosowane w łazienkach), tradycyjne żeberkowe oraz konwektorowe (montowane np. w podłodze) i grzejniki elektryczne. Wybór nie jest łatwy, bo możliwości wiele.
Grzejniki
Ogrzewanie podłogowe
O zaletach „podłogówki” nikogo nie trzeba przekonywać. Najkorzystniej połączyć ją z ogrzewaniem grzejnikowym. Dyskusyjne może być jedynie to, czy zdecydować się na ogrzewanie podłogowe wodne czy elektryczne
Ogrzewanie podłogowe
Pompa ciepła a termoizolacja budynku
- Tato, zaoszczędziłem 2 zł, pobiegłem za autobusem. - Gdybyś synku pobiegł za taksówką, zaoszczędziłbyś 20 zł. Według podobnej logiki toczy się główny nurt dyskusji o pompach ciepła na forach internetowych. Zadziwiającym płodem takiego sposobu rozumowania jest niemal powszechna aprobata dyskutantów dla tezy, że pompa ciepła jest rozwiązaniem opłacalnym tylko w domach...
Pompa ciepła a termoizolacja budynku
Rynny
Orynnowania nie montuje się na domach krytych trzciną. Można też z nich zrezygnować w budynkach z wysuniętym okapem. W większości domów niezbędny jest jednak system orynnowania, który chroni ściany i cokoły przed zachlapaniem wodą spływającą z dachu. Spływającą zeń wodę trzeba też odprowadzać od fundamentów, aby nie zagroziła budynkowi. System orynnowania...
Rynny
Drzwi wewnętrzne
Wybierając drzwi wewnętrzne, należy podjąć kilka decyzji – dotyczyć one będą: konstrukcji skrzydeł i ościeżnic, materiałów, z których zostaną wykonane, oraz sposobów otwierania. Następnie trzeba dobrać zawiasy, klamki i ewentualnie szyby. Przyjrzyjmy się zatem wszystkim tym elementom dokładniej. Budowa Rama drewniana lub stalowa nazywana fachowo ościeżnicą – potocznie futryną umocowana jest w...
Drzwi wewnętrzne
Poradnik prawny, czyli jak ominąć pułapki prawne
W nowym Budujemy Dom (09/2007) oprócz doskonałych artykułów na temat ścian działowych, okien, pokryć dachowych, modernizacji łazienki, raportu o domu bezpiecznym i inteligentnym mamy dla Państwa coś ekstra. Jest to Poradnik Prawny, gdzie opisujemy jak ominąć pułapki prawne i przebrnąć przez urzędy.
Poradnik prawny, czyli jak ominąć pułapki prawne
Urzędnicze imperium
Ten reportaż miał być opowieścią o oszustach i ludzkim nieszczęściu. Jednak bardzo szybko okazało się, że będzie o czymś jeszcze. Urzędniczy brak wyobraźni, nowomowa oraz zwyczajna nieżyczliwość okazały się tematem równie fascynującym, co działalność pary kombinatorów fałszujących najpierw projekty domów (i innych obiektów budowlanych), a później już bez żadnych oporów decyzje administracyjne...
Urzędnicze imperium
Życie na plusie
Historię tej budowy już znamy – opisaliśmy ją dla Państwa w jednym z ubiegłorocznych numerów BD. Co zmieniło się od tamtej pory? Które wybory sprawdziły się, a jakie nie zdały egzaminu? Czy ujawniły się nowe mankamenty, a może – przeciwnie – ukryte zalety mieszkania „na swoim”? Oddajmy głos gospodarzom. Coraz bliżej… Agnieszka i...
Życie na plusie
Instalacje inteligentne
„Inteligentny dom” to dzisiaj już nie utopia. Oświetlenie, które się włącza, gdy wchodzimy do pokoju, i wyłącza po naszym wyjściu, rolety opuszczające się samoczynnie, gdy zapada zmierzch, podlewanie ogrodu bez naszej kontroli lub sterowanie klimatyzacją i ogrzewaniem, tak, żebyśmy czuli się w domu komfortowo... To wszystko można mieć – zintegrowane...
Instalacje inteligentne
Ściany działowe
Płyty gipsowo-kartonowe (ostatnio również gipsowo-włóknowe), bardzo szybko stały się materiałem niezwykle chętnie używanym do kształtowania nowoczesnych wnętrz. Inwestorzy wykorzystują je zarówno w pomieszczeniach biurowych, jak i mieszkalnych. Ich lekkość, dobre właściwości izolacyjne oraz łatwy proces obróbki pozwalają bowiem na swobodne gospodarowanie przestrzenią. Wnętrze domu jest rozdzielone na poszczególne pomieszczenia przez ściany konstrukcyjne oraz...
Ściany działowe
Okna
Sklep ze stolarką. Ujmująco mili sprzedawcy – prezentują ofertę, mówią przekonująco... Podobnie jest w każdym sklepie i „salonie sprzedaży”. Jak ocenić, które z zapewnień są prawdą, a które tylko chwytem marketingowym? Kiedy wybiera się okna, należy zawsze żądać karty wyrobu, która zawiera najważniejsze informacje o danym produkcie. Z karty dotyczącej okien dowiemy się: kto...
Okna
Pokrycia dachowe
Pokrycie dachowe powinno się dobierać, uwzględniając wytyczne miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz architekturę budynku, w tym pochylenie oraz stopień skomplikowania kształtu dachu. No i oczywiście fundusze, jakie na ten cel przeznaczamy. Możemy zdecydować się na dachówki, blachę, blachodachówkę, papę czy gonty. Możemy też zamieszkać pod dachem ekologicznym z naturalnych materiałów,...
Pokrycia dachowe
Nawierzchnie
Najbardziej popularnym materiałem na nawierzchnie jest kostka brukowa. Jest powszechnie dostępna, oferowana w szerokiej gamie kolorów i kształtów a przy tym niedroga. Choć najczęściej stosowana nie jest jednak jedynym materiałem na ogrodowe ścieżki i podjazdy… Nawierzchnie z kostki brukowej są wyjątkowo trwałe, a dzięki szczelinom pomiędzy elementami dobrze odprowadzają wodę. Na dobrze wykonanej...
Nawierzchnie
Modernizacja łazienki
Wygodny natrysk zamiast wanny, wisząca miska w.c. zamiast stojącej, umywalka z nowoczesną baterią termostatyczną wpuszczona w szeroki blat, a do tego nowe okładziny na ścianach i podłodze – taka modernizacja może sprawić, że niewygodna i nieładna łazienka stanie się miejscem, gdzie przyjemnie zaczynać i kończyć dzień. Modernizacja łazienki jest przedsięwzięciem trudnym, a...
Modernizacja łazienki
Podgrzewacze c.w.u.
Trudno wyobrazić sobie dom bez ciepłej wody, dostępnej stale, o każdej porze i w wystarczającej ilości. W jakie urządzenie dom "uzbroić", by nigdy jej nie zabrakło?
Podgrzewacze c.w.u.
Najnowsze wydanie
Czytaj tak, jak lubisz
W wersji cyfrowej lub papierowej
Moduł czytaj tak jak lubisz