Fundament to bez wątpienia najważniejszy element nośny. Od niego zależy stabilność budynku i co za tym idzie bezpieczeństwo mieszkańców. Błędy popełnione w trakcie wykonywania fundamentów bardzo trudno poprawić w gotowym już domu.
O czym należy pamiętać przygotowując budowę do robót fundamentowych?
Zanim wykonawca wkroczy na teren budowy, niezbędne są przygotowania formalne i techniczne. Do przystąpienia do robót nie wystarczy ważne pozwolenie na budowę. Zgodnie z prawem budowlanym o zamiarze rozpoczęcia robót musimy zawiadomić powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego i wraz z tym zawiadomieniem złożyć również oświadczenie kierownika budowy o przyjęciu takich obowiązków. Powinniśmy też kupić dziennik budowy i poświadczyć go w starostwie.
Jakiekolwiek prace na działce możemy formalnie rozpocząć dopiero po 7 dniach od złożenia zawiadomienia o przystąpieniu do budowy. Kolejny krok to zlecenie uprawnionemu geodecie wytyczenia zarysu budynku w terenie. Czynność ta polega na wbiciu w odpowiednich miejscach palików wyznaczających wszystkie narożniki domu. Geodeta wyznacza też tzw. reper (inaczej punkt wysokościowy albo punkt niwelacyjny) odpowiadający poziomowi „zero” domu. W praktyce jako punkt niwelacyjny przyjmuje się stały element w najbliższym otoczeniu działki np. poziom ogrodzenia, znak na drzewie lub wbija w tym celu oddzielny palik poza obrysem domu. Po wyznaczeniu obrysu budynku geodeta dokonuje wpisu do dziennika budowy, aby udokumentować przeprowadzone prace.
Zakres prac geodezyjnych zależy od tego, czy na działce są stałe znaki geodezyjne czy też ich nie ma. W pierwszym wypadku wyznaczenie punktów geodezyjnych nie będzie skomplikowane. Geodeta odmierzy odległości od granic działki do zewnętrznych ścian domu zgodnie z planem zagospodarowania posesji. Niekiedy konieczne będzie wcześniejsze usunięcie wysokiej roślinności krzewów i drzew, (a jeśli tak, to przedtem trzeba koniecznie wystąpić do gminy o pozwolenie na wycinkę) w przeciwnym razie można narazić się na wysokie kary za bezprawne usunięcie drzew i krzewów.
Na działkach o bardzo nierównej powierzchni warto też przed wytyczeniem domu przeprowadzić wstępną niwelację. Z obrębu planowanych wykopów i innych robót powinniśmy usunąć wierzchnią warstwę gruntu (humus). Zanim rozpocznie się budowa, trzeba doprowadzić na działkę energię elektryczną oraz wodę. Zależnie od lokalnych możliwości prąd możemy doprowadzić przyłączem stałym lub czasowym, albo nieformalnie „pożyczyć” od sąsiada. W ostateczności możemy też skorzystać z agregatu prądotwórczego o mocy dopasowanej do urządzeń, jakie będą używane podczas budowy.
Wodę zapewni nam przyłącze wodociągowe lub też własna studnia; czasem także – uczynny sąsiad. Niekiedy na budowach korzysta się ze zbiornika okresowo napełnianego z beczkowozu.
W jaki sposób wyznaczyć linie wykopu pod fundamenty?
Paliki, którymi geodeta wyznaczył narożniki domu, muszą być na czas robót fundamentowych usunięte. Zastępuje się je tzw. ławami sznurowymi, umieszczonymi 0,5–2 m poza obrysem przyszłego wykopu. W tym celu do palików przybija się poziomo deski – na przedłużeniu linii przebiegu wszystkich zewnętrznych i wewnętrznych ścian budynku. Następnie między deskami rozciąga się sznur – tak, aby przebiegał on dokładnie nad palikami geodezyjnymi.
Położenie to zaznacza się nacięciem na desce i wbiciem gwoździa dla utrwalenia linii przebiegu ścian po zdjęciu sznura. Należy uważać, aby podczas prac ziemnych nie nastąpiło przesunięcie ław sznurowych, gdyż wtedy trzeba by było powtórnie wyznaczać obrys budynku. Jeśli fundamentem mają być ławy, wykop pod budynek wykonuje się szerzej niżby to wynikało z obrysu budynku wyznaczonego przez ławy sznurowe.
Jeśli trzeba pogrubić ściany fundamentowe w stosunku do określonych w projekcie, korektę fundamentowania należy przeprowadzić do środka obrysu domu, aby nie powiększać jego wymiarów zewnętrznych. Inaczej mogłoby to spowodować niezgodności z wymaganiami formalnymi dotyczącymi np. odległości od granicy działki.
