Szacuje się, że mamy w kraju kilka miliardów metrów kwadratowych pokryć dachowych z płyt cementowo-azbestowych nazywanych eternitem. Materiał ten zawiera 12–15% azbestu – minerału, który okazał się szkodliwy dla zdrowia ludzkiego. Czeka nas więc ogólnokrajowa akcja rozbiórkowa.
(fot. Caro)
Realne zagrożenie dla zdrowia pojawia się wtedy, gdy włókna azbestowe zostaną uwolnione z cementowej otoczki, do czego dochodzi wskutek uszkodzenia płyt, podczas ich cięcia i kruszenia oraz na skutek naturalnego starzenia się spoiwa cementowego.
Czego wymagają przepisy?
Pierwsze przepisy dotyczące ochrony przed szkodliwym wpływem azbestu zawartego w różnych materiałach pojawiły się w Polsce w 1997 roku. Była to ustawa zakazująca produkcji, sprzedaży i importu wyrobów zawierających azbest. Późniejsze akty prawne dotyczyły zasad postępowania z materiałami azbestowymi i nakładały obowiązek ich inwentaryzacji oraz sukcesywnego usuwania.
Ze względu na zagrożenie w pierwszej kolejności usuwane są miękkie materiały azbestowe, takie jak tkaniny oraz izolacje cieplne rurociągów i przegród. Twarde materiały z dodatkiem azbestu powinny być na wszystkich dachach wymienione do końca 2032 roku.
Obowiązek wymiany pokrycia należy do właściciela budynku, który powinien powierzyć usunięcie płyt azbestowo-cementowych koncesjonowanej firmie, nie wolno bowiem robić tego w sposób dowolny czyli np. samemu demontować płyty i wywozić je do lasu. Gminy natomiast zobowiązane są do zorganizowania na swoim terenie odbioru i składowania tych materiałów. Właściciele budynków będą mogli uzyskać od gminy wykaz firm uprawnionych do demontażu płyt. Chociaż założono, że właściciele budynków z pokryciem z płyt azbestowo-cementowych mają sami pokrywać koszty ich demontażu i wywozu, w praktyce wiele gmin finansuje w całości lub części te wydatki.
Demontaż płyt
Zasady bezpieczeństwa Jeśli domy sąsiadów stoją blisko naszego, to warto ich poinformować o zamiarze usuwania płyt azbestowo-cementowych, aby mogli zabezpieczyć swoje budynki, a przede wszystkim uszczelnić okna i drzwi. To samo dotyczy też budynku, z którego będzie zdejmowane pokrycie. Demontaż cementowo-azbestowych płyt dachowych należy powierzać wyspecjalizowanej ekipie, przeszkolonej w zakresie bezpieczeństwa pracy i dysponującej odpowiednią ochroną osobistą. Warto znać zasady, jakich taka ekipa powinna przestrzegać podczas robót. Zanim ekipa przystąpi do pracy, powinna ogrodzić i oznaczyć teren robót rozbiórkowych.
Ogrodzenie terenu powinno być umieszczone w bezpiecznej odległości od traktów komunikacyjnych dla pieszych – nie mniej niż 1 metr, jeśli się zastosuje osłony. Do ogrodzenia należy użyć oznakowanych taśm ostrzegawczych (biało-czerwonych), a oprócz tego oznakować teren tablicami ostrzegawczymi z napisem: „Uwaga! Zawiera azbest” i „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony”.
Osoby wykonujące prace przy azbeście powinny mieć ubrania ochronne: maski na twarz, kombinezony, rękawice i pokrycia butów – najlepiej jednorazowego użytku, które po zdjęciu utylizuje się wraz z materiałem rozbiórkowym. Osoby usuwające azbest nie powinny podczas robót palić papierosów, jeść ani pić.
Do odspajania materiałów trwale związanych z podłożem wolno używać wyłącznie narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych, wyposażonych w miejscowe instalacje odciągające powietrze. Sprzęt powinien być regularnie czyszczony.
Podstawową zasadą podczas usuwania azbestu jest ograniczenie do minimum możliwości spowodowania jakichkolwiek uszkodzeń elementów, które go zawierają. Ich powierzchnie powinny być lekko wilgotne, aby pył azbestowy nie unosił się w powietrzu. Wykonawca musi kontrolować stężenie pyłków azbestu w powietrzu i jeśli okaże się ono za wysokie, to polewać materiały wodą.
Zdemontowanych płyt nie wolno zrzucać na ziemię, aby nie powodować rozpylania włókienek azbestu. Zamiast tego ekipa powinna się posługiwać odpowiednią zsuwnią lub używać dekarskiego przenośnika taśmowego (czyli urządzenia elektrycznego, po którym płyty mogą się przemieszczać).
Demontaż pokrycia rozpoczyna się od kalenicy. W pierwszej kolejności usuwa się blachę kalenicową lub gąsiory.
