Czy warto decydować o konstrukcji stropu?

Majster Guru: - Tak, strop jest niezwykle istotnym elementem konstrukcyjnym domu, a nad zgodnością wykonania z dokumentacją projektową musi czuwać kierownik budowy. Jeśli jednak zechcemy zmienić rodzaj stropu, to trzeba będzie zwrócić się do konstruktora budowlanego, aby opracował nową dokumentację. Warto wiedzieć, że niektórzy producenci stropów prefabrykowanych we własnym zakresie dostosowują konstrukcję stropową do projektu domu, gdy planujemy wykorzystać ich system.

- Zmiana konstrukcji stropowej na inną, niż określono w projekcie, może być spowodowana różnymi względami - kosztem i dostępnością materiałów, stopniem skomplikowania wykonania czy też szczególnymi wymaganiami przyszłego użytkownika. Przy wyborze trzeba też brać pod uwagę ograniczenia wykonawcze, choćby dostęp do szalunków wielokrotnego użycia czy możliwość dojazdu na posesję i operowania dźwigu.

Konieczność zmiany konstrukcji stropowej może wynikać z modyfikacji innych elementów budynku, zmieniających wielkość i rozłożenie obciążeń, np. rozmieszczenie ścianek działowych czy rozstawienie podpór. Każdy rodzaj stropu obliczany jest na dopuszczalne obciążenia użytkowe, uwzględniające obciążenia stałe, np. od ścianek działowych, warstw podłogowych, oraz zmienne - umeblowanie, wyposażenie czy przebywające w pomieszczeniach osoby.

Niekiedy strop musi przenosić obciążenia konstrukcyjne, np. od słupów podpierających więźbę dachową. W tych miejscach konieczne będą wzmocnienia, dobrane do występujących obciążeń.

Przy wyborze rodzaju stropu, trzeba wziąć pod uwagę ograniczenia wykonawcze - np. nie na każdą posesję można wjechać dźwigiem. (fot. Konbet)

- Oczywiście, dobór stropu pod względem konstrukcyjnym to zadanie dla projektanta, ale powinien on też zadbać o optymalne własności użytkowe i możliwości wykonawcze. Pod względem użytkowym dobór konstrukcji stropowej ma wpływ na jego dopuszczalną rozpiętość, zdolność do tłumienia hałasu, odporność na zarysowania i pęknięcia.

Obecnie dostępne stropy prefabrykowane osiągają rozpiętość do ponad 8 m, co pozwala na uzyskanie otwartych pomieszczeń o dużej powierzchni, bez konieczności ustawiania słupów i tworzenia podciągów. Większe odległości między podporami można uzyskać przy stropach monolitycznych oraz z płyt kanałowych, ale skutkuje to koniecznością zwiększenia ich grubości konstrukcyjnej i znacząco podnosi koszty. Zdolność do tłumienia hałasu - zwłaszcza dźwięków uderzeniowych - jest ściśle związana z masą powierzchniową stropu. Ciężkie konstrukcje zdecydowanie lepiej izolują akustycznie niż lekkie.

Natomiast możliwość pojawienia się pęknięć na suficie dotyczy przede wszystkim stropów żebrowych i płytowych. Przy nierównomiernym obciążeniu, może wystąpić tzw. klawiszowanie - zróżnicowane ugięcie się poszczególnych belek czy płyt, co powoduje pęknięcia na suficie. Zjawisku temu zapobiega ułożenie żeber rozdzielczych w stropach gęstożebrowych (przebiegają w poprzek belek stropowych, przez całą szerokość stropu) lub odpowiednie ukształtowanie krawędzi płyt prefabrykowanych, zapobiegające ich wzajemnemu przemieszczaniu się.

- Do najczęściej układanych należą stropy gęstożebrowe, co wynika z dostępności materiałów do ich budowy (elementy wykonują lokalne wytwórnie) i stosunkowo prostego wykonania. Produkowane są w wielu odmianach, znanych pod nazwami, np. teriva, fert, różniących się nośnością użytkową, dopuszczalną rozpiętością, odstępem belek, rodzajem elementów wypełniających.

Prefabrykowane belki nośne w postaci kratownicy z zabetonowaną stopką pełnią rolę żeber rozstawionych co 45-60 cm, przestrzeń między nimi wypełniają pustaki z keramzytobetonu, żużlobetonu, ceramiki lub betonu komórkowego. Ich wysokość konstrukcyjna wynosi 24-30 cm, a rozpiętość sięga do 7,20 m. Mają dość duży ciężar powierzchniowy (250-300 kg/m²), co zapewnia dobrą izolację akustyczną od dźwięków uderzeniowych.

Belki, w zależności od potrzeb, można skracać, co ułatwia wykonanie nieregularnych zarysów stropu. W miejscach o skumulowanych obciążeniach, np. pod ściankami działowymi, belki nośne układa się obok siebie, co tworzy żebro o podwyższonej wytrzymałości. Przy rozpiętościach powyżej 4 m, wykonuje się poprzeczne żebro rozdzielcze, zapobiegające wspominanemu klawiszowaniu. Belki i pustaki układa się ręcznie na wypoziomowanych podporach, w rozstawieniu co ok. 1,5 m, a następnie zalewa betonem klasy C16/20 (dawniej B 20), tworzącym jednocześnie warstwę nadbetonu o grubości 3-4 cm.

Strop gęstożebrowy typu teriva

- To stropy monolityczne, wylewane w całości na budowie, głównie w przypadku skomplikowanego zarysu stropu i przy dużych jego rozpiętościach. Zawsze projektowane są indywidualnie a ich wysokość konstrukcyjna wynosi z reguły 12-16 cm. Są dość pracochłonne w wykonaniu, gdyż wymagają opartego na gęsto rozstawionych stemplach pełnego szalunku, a także ułożenia zbrojenia głównego i rozdzielczego.

Do utworzenia szalunku najlepiej użyć systemowych deskowań wielokrotnego użycia (można je wypożyczyć), co skraca czas wykonania i zapewnia uzyskanie gładkiej i równej spodniej powierzchni stropu. Ze względu na gęste rozmieszczenie zbrojenia, już w czasie wykonywania stropu należy przewidzieć miejsca, gdzie będą potrzebne przekucia, np. pod instalację. Przed betonowaniem umieszczamy tam łatwe do usunięcia wkładki, np. ze styropianu.

Bez konieczności ustawienia deskowań zbudujemy również monolityczny strop typu filigran, z wykorzystaniem gotowych prefabrykatów w postaci płyt pełniących funkcje tzw. szalunku traconego. Zaletą tego stropu jest możliwość dowolnego kształtowania jego zarysu i zaplanowania dużych otworów. Płyty o szerokości do 2,4 m oraz grubości 5-7 cm układane są dźwigiem na regulowanych podporach systemowych, a następnie dozbrajane prętami poprzecznymi i wzdłużnymi. Kolejny etap to zabetonowanie stropu do przewidzianej w projekcie grubości.

Strop żelbetowy typu filigran

- To możliwe praktycznie tylko w jednym przypadku - wykonania prefabrykowanego stropu kanałowego, który jest gotowy do użytkowania natychmiast po ułożeniu. Najczęściej stosowane są stropy kanałowe tzw. żerańskie, o rozpiętości do 7,2 m i modularnych szerokościach 60, 90, 120, 150 cm. Specjalnie dla budownictwa jednorodzinnego produkowane są również stropy panelowe o szerokości 60 cm. Wykonywane są ze strunobetonu, dzięki czemu mają niewielką wysokość, 15-20 cm, a ich rozpiętość sięga 9 m. Stanowią alternatywę dla popularnych stropów gęstożebrowych w budynkach o prostym kształcie, ze względu na szybkość montażu, jak i koszty.

Płyty układane są bezpośrednio na ścianach nośnych i podciągach za pomocą dźwigu, a połączenia między nimi, tzw. zamki, zalewa się betonem. Inny rodzaj stropów prefabrykowanych to stropy zbrojone z betonu komórkowego, wchodzące w skład systemu budowy w technologii ścian jednowarstwowych z betonu komórkowego. Montowane są w podobny sposób jak kanałowe, ale są od nich znacznie droższe.

Strop kanałowy

- Stropy drewniane montuje się głównie w domach o konstrukcji drewnianej - szkieletowej lub z bali. Pełnią one wtedy również funkcję oparcia dla konstrukcji dachowej, belki stropowe zaś często stanowią element prefabrykowanych, gotowych do ustawienia dźwigiem wiązarów dachowych. Tego typu stropy układa się czasami również w domach murowanych, ale tylko wtedy, gdy poddasze nie będzie przeznaczone do zamieszkania.

Do ich budowy używa się belek z drewna litego, klejonego lub prefabrykowanych profili z materiałów drewnopochodnych. Poszycie stropu wykonuje się z płyt OSB lub desek, a przestrzeń miedzy belkami wypełnia materiałem wyciszającym (wełną mineralną). Od spodu strop zamyka się sufitem podwieszanym lub boazerią. Niekiedy stropy drewniane budowane są jako "nagie" - z widocznymi belkami i w tym przypadku, przed ich zamontowaniem, powinny być one ostrugane i wstępnie polakierowane.

- Do widzenia, życzę udanej inwestycji!