Skrzydło + ościeżnica = drzwi
Skrzydło składa się z ramy, biegnącej po obwodzie, oraz z segmentów o budowie płytowej albo płycinowej. Przestrzeń wewnętrzną często wypełnia się materiałem o dobrych właściwościach izolacyjnych bądź akustycznych, np. styropianem, pianką poliuretanową, bądź wkładką z poliamidu. Skrzydła płytowe mają, po obu stronach prostokątnej ramy, sztywne tafle z materiałów drewnopodobnych lub np. z aluminium, wykończonego fornirem lub okleiną foliową oraz dekoracyjnymi listwami z frezem. Skrzydła płycinowe zaś - powierzchnię podzieloną na mniejsze segmenty (płyciny), wypełnione ozdobnymi elementami - drewnem, szkłem itp.
Wersje drewniane produkuje się z litego albo klejonego warstwowo drewna. Najczęściej używa się sosnowego, bukowego, dębowego lub egzotycznego. Skrzydła z płyt drewnopochodnych wytwarza się z płyt wiórowych bądź kilku odmian płyt pilśniowych - zwykłej, czyli twardej MDF, oraz HDF, czyli bardzo twardej. Wykańcza się je albo drewnianym fornirem (warianty droższe), albo okleiną z laminatu (tańsze), ewentualnie kryjącą farbą (najtańsze). Stosując drzwi ze szkła, dla bezpieczeństwa lepiej wybrać produkt hartowany lub z laminowane folią. Tafle hartowane są odporne na uderzenia, a jeżeli mimo to się zbiją, rozsypują się na nieostre kawałki. Szkło połączone ze specjalną folią może pęknąć, ale się nie rozsypie.
Krawędzie skrzydła wyposaża się w uszczelki z gumy syntetycznej lub z EPDM. Jeśli są to uszczelki komorowe, niekiedy lepiej wymienić je na płaskie, które są mniej sprężyste i nie powodują naprężeń w zamku. Można je kupić w hipermarketach budowlanych. Skrzydła o szerokości nie przekraczającej 90 cm zwykle mocuje się na dwóch zawiasach, szersze natomiast na trzech. Wykończone drewniane skrzydło wewnętrzne z ościeżnicą i akcesoriami do montażu kosztują od około 300 zł.
Ościeżnica. Skrzydło i ościeżnica muszą do siebie idealnie pasować pod względem technicznym i estetycznym, dlatego najczęściej ościeżnica wykonana jest z tego samego materiału, co skrzydło, czyli z drewna lub jego pochodnych. Wyjątek stanowią skrzydła całe ze szkła - nie mają szklanych ościeżnic, lecz wytworzone z drewna albo płyty drewnopochodnej. Takie ościeżnice standardowo sprzedaje się z blachą zaczepową oraz uszczelką.
Przygotowanie ościeża
Przygotowanie otworu w ścianie (czyli ościeża) odbywa się w fazie stanu surowego budowy, na etapie wznoszenia ścian wewnętrznych. Od tego, czy przegroda jest idealnie pionowa, a wymiary otworu precyzyjnie wykonane, zależy późniejszy poprawny montaż oraz bezproblemowe użytkowanie drzwi przez lata. Prawidłowe przygotowane ościeża pozwala uniknąć kucia lub domurowywania ścian w wykończeniowej fazie budowy domu, w której następuje osadzenie ościeżnicy i skrzydeł drzwi.
Szczególnie niepożądane są błędy przy wytyczeniu wysokości otworów drzwiowych - z uwagi na fakt, że wieńczą je zbrojone nadproża z betonu. Przed zakupem ościeżnicy i skrzydła koniecznie należy sprawdzić, czy przygotowane ościeże rzeczywiście jest około 4 cm szersze i 2 cm wyższe od zewnętrznych wymiarów planowanej do niego ościeżnicy. A także zmierzyć grubość ściany i adekwatnie do niej dobrać rodzaj ościeżnicy. Tak zwana stała zawsze pasuje do przegród o standardowej grubości i ma 6-8 cm, natomiast ościeżnica z funkcją regulacji nadaje się do ścian o nietypowej grubości i skrzydeł o szerokości 60-110 cm.
Montaż ościeżnicy i skrzydła
Wstawić drzwi powinni pracownicy producenta lub sprzedawcy, szczególnie jeśli jest to warunek udzielenia gwarancji. Osadzić ościeżnicę można również samodzielnie (nie jest to czynność skomplikowana), używając do tego - poziomnicy, klinów, młotka, wkrętaka, rozpór montażowych, pianki montażowej, silikonu, kleju do drewna itp. Zamki, okucia oraz wszelkie akcesoria niezbędne do założenia i eksploatacji drzwi producenci dołączają do ościeżnic i skrzydeł. Jedynie klamki zwykle kupuje się osobno, dbając najczęściej o to, żeby w całym domu były jednakowe.
Aby ościeżnica i skrzydła drzwiowe nie ulegały paczeniu, ich montaż przeprowadza się po zakończeniu wszelkich mokrych robót, czyli w pomieszczeniach z wykończonymi ścianami (otynkowanymi i pomalowanymi) oraz z gotowymi posadzkami.
Wyjątek to ościeżnica z metalu, która jako bardziej odporna na uszkodzenia - niż ta z drewna lub płyt drewnopochodnych - może być wstawiona już na etapie stanu surowego, w nieotynkowanych ścianach. Jeśli otwór drzwiowy jest należycie przygotowany i nie trzeba dokonać jego korekty (wyrównania powierzchni otworu i uzupełnienia ubytków), to prace rozpoczyna się od złożenia elementów ościeżnicy. Następnie przy pomocy klinów osadza się ją w otworze drzwiowym.
Kolejnym krokiem jest sprawdzenie pionu i poziomu ościeżnicy przy użyciu poziomnicy, potem zastosowanie rozpór montażowych (wymagane są rozpory na trzech wysokościach). Taką ościeżnicę zespala się ze ścianą kotwami, po wcześniejszym wywierceniu odpowiedniej wielkości otworów, oraz pianką montażową. Ale uwaga! Trzeba ją aplikować z wyczuciem, ponieważ ulega rozprężeniu i zbyt duża jej ilość może spowodować odkształcenie ościeżnicy oraz kłopoty z eksploatacją drzwi.
Kiedy pianka zwiąże (trwa to zwykle 3-4 godziny), demontuje się rozpory i wyjmuje kliny. Po przycięciu nadmiaru stwardniałej pianki przystępuje się do nałożenia listew osłaniających.
Przedostatnią czynnością jest zamocowanie skrzydła na zawiasach i regulacja ich w taki sposób, żeby drzwi prawidłowo się zamykały. Ostatnią natomiast - przykręcenie klamki.
W przypadku lekkich skrzydeł, niektórzy producenci dopuszczają montaż tylko na piankę, bez użycia kotew.
Lilianna Jampolska
fot. otwierająca: Classen