Podstawowym trendem w branży budowlanej jest dziś energooszczędność. Dlatego okna są coraz cieplejsze. W połączeniu z zewnętrznymi roletami skutecznie chronią przed utratą ciepła zimą, a te ostatnie również przed nadmiernym nagrzewaniem się domu latem. Rolety zwykle są zautomatyzowane, ten trend pojawia się także na rynku okien.
Janusz Werner
Data publikacji: 2022-08-01
Data aktualizacji: 2022-08-01
Do wybierania coraz bardziej energooszczędnych produktów inwestorów przymuszają przepisy, a teraz dodatkowo bardzo drogi węgiel, prąd i gaz. Droższe staje się nie tylko ogrzewanie domu, ale również jego chłodzenie. Energooszczędne okna ograniczają straty ciepła, i tym samym zmniejszają rachunki za ogrzewanie. Opuszczone rolety zewnętrzne zimą zatrzymują ciepło w środku, latem ograniczają przegrzewanie się pomieszczeń.
A ponieważ człowiek staje się coraz wygodniejszy, do wielu czynności do niedawna wykonywanych ręcznie, angażuje automatykę. Elektrycznie sterowane rolety to w nowych domach już standard, automatycznie otwierane okna też znajdują się w rynkowej ofercie.
Dom z dużymi przeszkleniami (fot. Aliplast)
Okna energooszczędne
Jeszcze kilka lat temu były drogą ciekawostką dla zwolenników budownictwa energooszczędnego. Ale prawo wymusza stosowanie w budownictwie coraz cieplejszych rozwiązań produktowych i projektowych. Zgodnie z obowiązującymi Warunkami Technicznymi, okno pionowe ma mieć współczynnik przenikania ciepła Uw nie wyższy niż 0,9 W/(m²·K). To tyle, ile do niedawna uznawano za umowną granicę dla okien energooszczędnych.
Za ciepłochronność odpowiadają dwa podstawowe elementy okna - przeszklenie i profil, czyli rama.
Duże okna, które stanowią sporą część ściany, muszą mieć jak najlepszą izolacyjność termiczną. (fot. Wiśniowski)
Przeszklenie to współcześnie zestaw szyb zespolonych (pakiet szybowy). W stolarce energooszczędnej pakiety dwuszybowe zastąpiono trzyszybowymi, tafle szkła mogą pokrywać powłoki niskoemisyjne, a komory między nimi niekiedy wypełnia droższy gaz, np. krypton. Co umożliwia uzyskanie współczynnika Ug (przenikalności cieplnej samego przeszklenia) na poziomie 0,5 W/(m²·K). Na rynku są też pakiety czteroszybowe, o współczynniku przenikania ciepła nawet 0,3. Trzeba jednak pamiętać, że wielokomorowe szklenia są ciężkie i wymagają mocnej konstrukcji ramy. Zwiększając liczbę szyb/komór, zmniejszamy też przezroczystość okna i ograniczamy dostęp światła do wnętrza.
Profile okien energooszczędnych produkuje się z tych samych materiałów, co okna "zwykłe", czyli z PVC, drewna i aluminium. Na ogół są one jednak głębsze. W przypadku stolarki z PVC ciepłochronność wiąże się z głębokością profilu, a nie jak przekonują reklamy, z liczbą komór. Podstawowe profile mają głębokość 70 mm i 5 komór. Głębokość cieplejszych ram to 80-90 mm, te mogą mieć nawet 8 komór. Na izolacyjność cieplną wyrobu wpływa także materiał, z którego wykonano wzmocnienie usztywniające ramę. Najczęściej jest to stal, w wersjach energooszczędnych stosuje się kształtowniki z tworzyw sztucznych lub włókien szklanych. Parametry termoizolacyjne profilu można poprawić, wypełniając jego komory aerożelem, pianką poliuretanową czy styropianem.
W przypadku okien drewnianych jest to trudniejsze. Tu rama jest lita i zwykle nie ma w niej komór, do których można wprowadzić termoizolator (chociaż niektórzy producenci proponują wkładki z pianki poliuretanowej). Wzrost ciepłochronności najprościej osiągnąć, zwiększając głębokość ramy (na ogół do 88-92 mm).
Profile aluminiowe, ze względu na najwyższą cenę, w domach jednorodzinnych pojawiają się dość rzadko. Podobnie jak produkty z PVC mają komorową budowę, zaś za ciepłochronność odpowiadają wkładki termiczne.
Energooszczędne okna PVC mają więcej szyb i głębsze profile z większą liczbą komór. (fot. MS więcej niż OKNA)
Pakiet trzyszybowy to już standard, energooszczędny profil z drewna ma około 90 mm głębokości. (fot. MS więcej niż OKNA)
Zewnętrzne rolety
Na ich montaż inwestorzy decydują się głównie po to, żeby zniechęcić włamywaczy. Złodzieje wchodzą do budynku najczęściej przez okna lub drzwi balkonowe, dlatego ważna jest ich odpowiednia ochrona. A rolety dobrze wywiązują się z tej roli. Ich producenci stosują rozmaite zabezpieczenia, najprostsze to zamki oraz rygle. W modelach bardziej wytrzymałych na ataki pancerz wykonuje się z grubszego/sztywniejszego materiału, prowadnice wzmacnia i inaczej kształtuje.
Zewnętrzne rolety mają jednak więcej zalet, szczególnie na polu energooszczędności. Latem chronią przed palącym słońcem i zapewniają we wnętrzach przyjemny chłód. Według producentów, temperaturę w budynku da się dzięki nim obniżyć o 10°C. Co oznacza, że energochłonne urządzenia klimatyzacyjne, pracując w zacienionym domu, zużyją mniej prądu.
Zimą pozwalają ograniczyć koszty związane z ogrzewaniem. Specjaliści policzyli, że straty ciepła przez osłonięte nimi okna spadają nawet o 1/3 (w przypadku dobrze izolowanego modelu). Dodatkowo rolety ograniczają wychładzające działanie wiatru. Trzeba jednak pamiętać o ich zaciąganiu z nastaniem zmierzchu oraz wtedy, gdy opuszczamy dom na dłużej. Dlatego najwygodniejsze są w wersji z napędem i automatycznym sterowaniem. Tak samo jak w przypadku okien, ważny jest ich prawidłowy montaż.
Latem zaciągnięte rolety chronią przed upałem, zimą przed chłodem. (fot. Krispol)
Rolety izolują zresztą nie tylko cieplnie, także akustycznie. Pancerz obniża dochodzący z zewnątrz hałas średnio o 10 dB.
Roleta składa się z dwóch zasadniczych elementów - kasety i pancerza. Kaseta ma najczęściej prostokątny przekrój, choć w sprzedaży są też modele półokrągłe i wieloboczne. W jej wnętrzu znajduje się rura nawojowa, na którą nawinięty jest ruchomy pancerz. To głównie od jego parametrów zależy, jak dobrze roleta izoluje termicznie. Pancerze zbudowane są zazwyczaj z zamkniętych, poziomych profili, które mogą być dodatkowo wypełnione np. pianką poliuretanową. Poruszają się w pionowych prowadnicach przytwierdzonych do ościeża okna (lub jego ramy). Im większy profil zastosowano w pancerzu, tym grubsze wypełnienie, a tym samym wyższa izolacyjność akustyczna i termiczna. Rolety produkuje się z aluminium, stali, PVC albo drewna (takie występują rzadko).
W przypadku rolet na okna dachowe (bo takie też są na rynku) rura nawojowa znajduje się w mniejszej kasecie, umieszczonej nad oknem. Modele dachowe wyposaża się niekiedy w czujnik natężenia światła, czy akumulator, ładowany z zamocowanej w kasecie baterii słonecznej.
Rolety zakłada się również na okna dachowe, tę porusza napęd zasilany z akumulatorów solarnych. (fot. Fakro)
Rolety elewacyjne najłatwiej mocować do litego muru. (fot. Krispol)
Ze względu na sposób montażu, rolety dzieli się na elewacyjne, naokienne, nakładane, do zabudowy i nadprożowe.
Rolety elewacyjne (nazywane także natynkowymi lub adaptacyjnymi) są uniwersalne - nadają się do wszystkich typów okien, można je montować zarówno na etapie stanu surowego, jak i przy okazji remontu domu. Kasetę przytwierdza się do ściany nad oknem, zaś prowadnice - po bokach wnęki okiennej.
W przypadku rolet naokiennych, kasetę mocuje się we wnęce okiennej do górnej ramy okna, zaś prowadnice do jego bocznych profili. Rolety naokienne oferowane są w wersji lewo- lub prawoskrętnie zwijanej. W pierwszym wariancie rozwinięty pancerz znajduje się bliżej szyby, w drugim - dalej od niej. Prawoskrętne lepiej ocieplają, bo kiedy są opuszczone, pomiędzy szybą i pancerzem tworzy się rodzaj poduszki powietrznej.
Kasetę rolet nakładanych przytwierdza się między ościeżem, a górnym profilem ramy okiennej. Okna są zatem niższe, niż przygotowany na nie otwór. Modele do zabudowy (zwane również podtynkowymi) wymagają albo specjalnego kształtu nadproża (wtedy należy uwzględnić je w projekcie), albo na tyle grubego ocieplenia (około 20 cm), żeby kaseta nie wystawała z elewacji. Skrzynkę osadza się w nadprożu, a prowadnice mocuje we wnęce okiennej. Kasetę ociepla się od czoła, a następnie zakrywa tynkiem.
Całkowicie ukryte w ścianie są również rolety nadprożowe (RKS), których kaseta, wykonana z ceramiki lub utwardzonego styropianu, wzmocnionego prętami stalowymi, jest jednocześnie gotowym nadprożem okna. Ich montaż ma dwa etapy: najpierw, w czasie budowy, osadza się skrzynkę, dopiero po obsadzeniu stolarki prowadnice i pancerz.
Elementy rolety
Sterowanie roletami
Rolety mogą być sterowane ręcznie lub elektrycznie. Te pierwsze są tańsze, lecz mniej wygodne. Wyposaża się je w zwijacz z taśmą bądź linką, ewentualnie w mechanizm korbowy (w przypadku większych pancerzy). Wariant manualny nie sprawdza się przy osłonach, których powierzchnia przekracza 3 m2.
Modele z napędem mają w wale silnik elektryczny. Wcześniej sterowano nimi za pomocą łączników ściennych i pilotów. Teraz, w domu inteligentnym, również korzystając z urządzeń mobilnych.
Przy sterowaniu przewodowym niezbędne jest poprowadzenie instalacji elektrycznej między silnikiem rolety a włącznikiem. W wariancie z pilotem (łączność radiowa), nie trzeba prowadzić przewodu do łącznika ściennego, ale silnik rolety i tak wymaga zasilania z sieci, więc bez kabli się nie obejdzie.
Wyjątkiem są niektóre siłowniki poruszające rolety na oknach dachowych. Te mogą być zasilane z akumulatora, ładowanego z paneli słonecznych umieszczonych na kasecie. W obu wariantach (przewodowym i bezprzewodowym) da się sterować każdą roletą z osobna, lub ich grupami, także wszystkimi jednocześnie.
Roletami z napędem można sterować np. za pomocą pilota (fot. z lewej: Nice) albo tabletu (fot. z prawej: Sukces Technology Group).
Sterowanie oknami
Jako pierwsze zautomatyzowane zostały okna dachowe. I trudno się dziwić - niekiedy montuje się je bardzo wysoko (nad salonem z antresolą, klatką schodową) i bez drabiny nie ma do nich dostępu. Automatyczne otwieranie i zamykanie jest w takim przypadku po prostu niezastąpione.
Zdalnie sterowane okno połaciowe nie różni się specjalnie od tego bez elektroniki. Wszystkie mechanizmy (silnik, sterownik, czujnik deszczu) są ukryte w jego konstrukcji. Montaż także nie odbiega od standardowego, trzeba jedynie doprowadzić przewód zasilający. Do obsługi okien używa się łączników naściennych, pilotów, także smartfonów i tabletów.
Gdy idzie o okna fasadowe, to na rynku są już napędy obsługujące np. funkcje uchylania i przewietrzania, wytwórcy okuć również przygotowali odpowiedni osprzęt. Elektryczne napędy znajdują zastosowanie w dużych oknach przesuwnych i podnoszono- przesuwnych, w praktyce będących drzwiami tarasowymi. Przy czym tu przyczyną jest nie utrudniony dostęp, lecz znaczna waga skrzydła - dochodząca do 400 kg.
Automatyczne otwieranie wysoko umieszczonych okien połaciowych jest bardzo wygodne. (fot. Fakro)
W oknach przesuwnych i podnoszono-przesuwnych napęd instaluje się ze względu na znaczną wagę skrzydła. (fot. Siegenia)
Elektryczny napęd da się założyć w stolarce wykonanej z każdego materiału: PVC, drewna, aluminium. Przewody i silniki ukrywa się zwykle wewnątrz profilu, co sprawia, że modele sterowane elektrycznie mają grube ramy. Napęd można ukryć także we wnęce w posadzce. Podstawowe funkcje to otwieranie, zamykanie, wietrzenie szczelinowe (mikrowentylacja). W domu inteligentnym wyposażonym w stację pogodową, okna tarasowe mogą zamykać się samoczynnie, np. z powodu burzy.
Dziennikarz z przeszło 25-letnim doświadczeniem w mediach drukowanych i elektronicznych. W Budujemy Dom od blisko dekady. Na budowach bywa tak często, jak w redakcji. Autor tekstów poradnikowych i publicystycznych, także porad prawnych. Nadąża za zmianami w największych programach pomocowych dla inwestorów indywidualnych: w Czystym Powietrzu, Moim Prądzie, Mojej Wodzie...
Skomentuj
