Lodówka, kuchenka, piekarnik - trudny wybór

Lodówka, kuchenka, piekarnik - trudny wybór

Kupno lodówki, kuchenki lub piekarnika to inwestycja na lata. Staramy się znaleźć urządzenia nie tylko solidne i ekonomiczne, ale przede wszystkim dostosowane do indywidualnych potrzeb. Nasze oczekiwania wiążą się bowiem bezpośrednio z liczbą domowników, częstotliwością gotowania oraz pieczenia, ilością przechowywanego jedzenia itp.

Ważne jest również to, jak urządzona jest kuchnia. Czy jest to osobne pomieszczenie, czy też kuchnia otwarta. Ile mamy miejsca na sprzęty. Od stylu zabudowy kuchennej zależy, czy wybierzemy sprzęty wolno stojące czy do zabudowy, w jakich kolorach i stylistyce. Można zdecydować się na sprzęt o ultra nowoczesnym wzornictwie lub modele stylistyką pasujące do tradycyjnej "wiejskiej" kuchni.

Najważniejsza jest lodówka

Może być wolno stojąca lub przeznaczona do zabudowy. Na zabudowaną lodówkę najczęściej decydują się właściciele nowych mieszkań albo ci, którzy zmieniają całkowicie wystrój kuchni. Obecnie większość architektów wnętrz proponuje klientom jednolitą zabudowę kuchni z zabudowanymi wszystkimi urządzeniami. Sprzęty do zabudowy pozwalają ukryć pod frontem szafek dość spore ich gabaryty.

Elegancki model side by side z linii Chłodna Elegancja dostępny jest w dwóch wersjach kolorystycznych: Titanum i Platinum Silver; jego wzornictwo nagrodzono laurem Red Dot Design Award 2007.

Do dyspozycji m.in. dotykowy mini bar, zapewniający szybki i łatwy dostęp do ulubionych napojów oraz komora Miracle Zone, dająca możliwość wyboru optymalnej temperatury, niezależnej od temperatury w głównej komorze chłodziarki.

O higienę dba antybakteryjny system Biosilver wykorzystujący aseptyczne właściwości jonów srebra, a także uszczelka Bioshield zapobiegająca przenikaniu do wnętrza zarodników grzybów i bakterii – obie innowacje wydłużają okres przechowywania produktów. Klasa energetyczna A
(fot. LG)
Elegancki model side by   side z linii Chłodna Elegancja

Jeśli wymieniamy starą lodówkę na nową, to będzie nas raczej interesowała wolno stojąca. Może stać swobodnie lub w ciągu kuchennych szafek. Ale kupno takiej lodówki nie musi oznaczać tradycyjnego białego, czy też nieco bardziej nowoczesnego "stalowego" mebla. 

Chłodziarko-zamrażarka Screen Fridge daje niespotykane dotąd możliwości Komputer w drzwiach lodówki? Tak, i to z podłączeniem do sieci! Chłodziarko-zamrażarka Screen Fridge daje niespotykane dotąd możliwości. Wbudowany czytnik kodów kreskowych pozwala skatalogować zapasy – moduł elektroniczny sam przypomina, kiedy i co dokupić. Wprowadzając do pamięci komputera pełne dane produktu, w porę dowiemy się, że upływa termin jego przydatności. A dzięki internetowi stan zapasów możemy sprawdzać na odległość, nie zastanawiając się w drodze do sklepu, czy mamy masło na jutrzejsze śniadanie. Poza tym urządzenie spełnia wszystkie funkcje komputera multimedialnego
(fot. AEG Electrolux)

Niektórzy producenci oferują lodówki z obrazkami (np. pejzażami) lub takie, na których można pisać, zapisując np. listę zakupów. Możemy również wybrać model kolorowy o zaokrąglonych kształtach, stylizowany na lata 50-te.

Jaką wybrać

Przy wyborze wielkości trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim liczbę osób stołujących się w domu i ich przyzwyczajenia. Jeżeli w ciągu tygodnia wszyscy domownicy jedzą poza domem, a wspólne posiłki spożywają tylko w weekendy, duża lodówka nie jest im potrzebna. Nie jest ona także niezbędna osobie mieszkającej samotnie.

Chłodziarka czy chłodziarko - zamrażarka?

Te wszystkie urządzenia potocznie nazywane są lodówkami. Chłodziarki są urządzeniami jednodrzwiowymi z małym wewnętrznym zamrażalnikiem, przystosowanym do przechowywania niewielkich porcji jedzenia przez krótki czas. Taki sprzęt to model dla małej rodziny lub osób żywiących się na mieście.

Chłodziarko-zamrażarki mają dwie oddzielne komory, jedna komora pełni funkcję chłodziarki (temperatura w niej panująca wynosi od +3°C do +7°C), druga - zamrażarki (temperatura od -18°C do -24°C).

Pojemność zamrażarki może wynosić od 40 do 300 litrów. Można wybrać lodówkę z mniejszą zamrażarką i większą chłodziarką lub odwrotnie. Zamrażarki mniejszej pojemności zazwyczaj stanowią górną komorę, a większe - dolną. Modele z zamrażarką na górze to sprzęt dla rodzin nie chomikujących zbyt dużej ilości żywności.

Można   wybrać dowolny deseń lub obraz; wszystko jest kwestią wyobraźni Można   wybrać dowolny deseń lub obraz; wszystko jest kwestią wyobraźni Można   wybrać dowolny deseń lub obraz; wszystko jest kwestią wyobraźni Można   wybrać dowolny deseń lub obraz; wszystko jest kwestią wyobraźni Można   wybrać dowolny deseń lub obraz; wszystko jest kwestią wyobraźni
Kolekcja Vintage to nie tylko modne kolory, ale i wzory, od żartobliwych po wierne kopie słynnych dzieł sztuki. Seria Onlyou jest adresowana do kreatywnego odbiorcy, który w kuchni i w życiu nie znosi monotonii. Można wybrać dowolny deseń lub obraz; wszystko jest kwestią wyobraźni. (fot. Ardo)

Dla dużych rodzin lub osób robiących bardzo duże zakupy np. raz na tydzień, lepszym rozwiązaniem jest chłodziarko-zamrażarka z pojemną zamrażarką na dole. Dla osób bardzo wymagających idealnym rozwiązaniem może okazać się chłodziarko-zamrażarka "side by side", dwudrzwiowa, przypominająca szafę, w której chłodziarka i zamrażarka są takiej samej wielkości.

Nowoczesne chłodziarko-zamrażarki sterowane są elektronicznie, gwarantują precyzyjne utrzymanie optymalnej dla żywności temperatury. Same się odmrażają i regulują pobór energii, są więc są energooszczędne. Urządzenia w najwyższej klasie energooszczędności oznakowane są symbolem A+.

Lodówka Ariston Experience autorstwa Makio Hasuike, to   zupełnie nowa koncepcja przechowywania Lodówka Ariston Experience autorstwa Makio Hasuike, to zupełnie nowa koncepcja przechowywania. Zamiast tradycyjnych półek – przestronne szuflady umieszczone w podblatowej obudowie, a także specjalna półka na wina – Wine Area. Zalety: wygodny dostęp do produktów i efektywniejsze wykorzystanie przestrzeni. Model zdobył nagrodę Plus X w kategorii Innowacje. Pojemność 190 l, klasa A+; cena – ok. 3054 zł
(fot. Indesit)

Chłodziarko-zamrażarki składające się z dwóch komór, coraz częściej wyposażone są w dwa agregaty. Dzięki temu komory pracują niezależnie i, jeśli chcemy umyć jedną z nich, nie musimy wyłączać obydwu, a jeżeli jedziemy na wakacje, możemy wyłączyć pustą lodówkę, a zostawić włączoną zamrażarkę z zapasami.

Funkcje i dodatki, na które warto zwrócić uwagę

"No frost" - na ściankach nie pojawi się szron;

"Super frost"
- szybkie zamrażanie; zdolność utrzymywania niskiej temperatury, gdy wystąpi awaria prądu.

Sygnał dźwiękowy
, gdy zostawimy otwarte drzwi i podniesie się temperatura.

Element wyposażenia niezbędny w spiżarni każdego   konesera wina: chłodziarka CCV 160 EU na 40 butelek szlachetnego trunku
 Element wyposażenia niezbędny w spiżarni każdego konesera wina: chłodziarka CCV 160 EU na 40 butelek szlachetnego trunku, dzięki możliwości regulacji termostatu pozwoli schłodzić go do idealnej temperatury. Klimat we wnętrzu: od 7 do 18°C. Cena – od 897 zł
(fot. Candy)

Warto kupić lodówkę z komorą świeżości (Biofresh) - to przezroczysta szuflada, w których panuje temp. ok 0°C i podwyższona wilgotność, służy do przechowywania świeżych warzyw i owoców. Znajdujące się w nich produkty pozostają dwukrotnie dłużej świeże.

W niektórych zamrażarkach, oprócz szuflad, można znaleźć dodatkową półkę przeznaczoną do zamrażania drobnych owoców lub warzyw, by w ten sposób wyeliminować ich sklejanie się. Później wystarczy je przesypać do torebki lub pojemnika.

W najnowszych urządzeniach znajdziemy kostkarkę do lodu oraz podajnik schłodzonego soku lub wody (wymaga podłączenia do wody), a nawet wbudowane radio lub telewizor.

Większość lodówek wyposażona jest w półki ze szkła hartowanego, odpornego na uszkodzenia mechaniczne i duże obciążenia (nawet do 5 kg), zatrzymają rozlaną zupę, dzięki temu nie zalejemy dolnych półek. Półki druciane, są mniej estetyczne, ale dzięki przestrzeniom między żeberkami nie ograniczają przepływu powierza. Jednak jeśli zdarzy nam się wylać mleko, zaleje ono półki poniżej i produkty na nich się znajdujące.

Specjalne półki na butelki dzięki lekkiemu pochyleniu uniemożliwiające wylanie się płynu. Uszczelki antybakteryjne ograniczają rozwój bakterii, które mogą znajdować się na wkładanych do lodówki produktach. Możliwość przełożenia drzwi komory chłodniczej i zamrażania ze strony lewej na prawą, ułatwi dopasowanie ustawienia lodówki do kształtu i wielkości kuchni. A regulacja nóżek umożliwi korektę wysokości urządzenia (w zakresie 5-8 cm) względem innych kuchennych sprzętów oraz jego dokładne wypoziomowanie i stabilne ustawienie.

Kuchenka na gaz czy prąd?

To, czy zamontujemy kuchenkę zasilaną gazem czy energią elektryczną zależy od możliwości instalacyjnych. Jeśli do domu doprowadzony jest gaz, możliwości są dwie. Jeśli natomiast do domu nie doprowadzono sieci gazowej, wówczas pozostaje jedynie sprzęt zasilany energią elektryczną.

Doprowadzenia gazu bowiem wymagają kuchenki gazowe i gazowo-elektryczne. Najwygodniej gaz podłączać jest za pomocą szybkozłącza. Kuchenki z elektrycznymi płytami grzejnymi zasilane są napięciem 400 V i wymagają instalacji trójfazowej o dużej mocy. Dlatego instalacja elektryczna, do której będzie podłączona kuchenka, wymaga odpowiedniego przystosowania.

Elektryczno-gazowa kuchenka 608 GE3 wygląda tradycyjnie i... atrakcyjnie Elektryczno-gazowa kuchenka 608 GE3 wygląda tradycyjnie i... atrakcyjnie. Ośmiofunkcyjny piekarnik z rożnem obrotowym uruchamia się automatycznym zapalnikiem gazu w pokrętle. Szerokość 60 cm, cena – ok. 1436 zł (fot. Amica)

Najlepiej, gdy sprzęt w kuchni zostanie podłączony do prądu za pomocą odrębnego obwodu o odpowiednim przekroju, poprowadzonego bezpośrednio z rozdzielnicy elektrycznej i chronionego wyłącznikami: nadmiarowo-prądowym i różnicowo-prądowym.

Wolno stojąca a może płyta i piekarnik

Kuchenkę wolno stojącą wybieramy coraz rzadziej, głównie wówczas, gdy wymieniamy starą kuchenkę na nową i nie chcemy w związku z tym przerabiać zabudowy kuchennych szafek. Jeśli urządzamy nową kuchnię lub wymieniamy wszystkie szafki wówczas częściej kupujemy oddzielnie płytę i piekarnik. To rozwiązanie daje więcej możliwości ergonomicznego rozmieszczenia sprzętów, w tym umieszczenia piekarnika, niekoniecznie bezpośrednio pod płytą, a obok i nieco wyżej, na wygodnej wysokości.

Tradycyjna kuchenka może być gazowa (płyta i piekarnik), gazowo-elektryczna (płyta gazowa lub gazowo-elektryczna, piekarnik elektryczny) lub w całości elektryczna. Kuchenki wolno stojące mają wysokość ok. 85 cm (można ją regulować nóżkami), głębokość 50-60 cm i szerokość 50-90 cm.

Płyty gazowe - mają palniki przykrywane rusztem, umieszczone na płycie stalowej lub ceramicznej. Wyposażone są również w iskrowy zapalacz gazu włączany pokrętłem palnika lub osobnym przyciskiem i zabezpieczenie wypływu gazu odcinające gaz w razie zalania lub zdmuchnięcia płomienia.

Pokryta ozdobnym rastrem indukcyjna płyta Domino, złożona z dwóch stref grzewczych, reaguje na nasze komendy w mgnieniu oka. Funkcja PowerBoost dodatkowo zwiększa siłę grzania o 50%. Przed przypadkowym włączeniem zabezpiecza czujnik rozpoznawania obecności naczyń. Na zdjęciu widoczne „domino” zestawione z trzech takich płyt
(fot. Siemens)
Pokryta ozdobnym rastrem   indukcyjna płyta Domino, złożona z dwóch stref grzewczych, reaguje na nasze komendy w   mgnieniu oka

Płyty elektryczne - mają pola grzejne o różnych kształtach i średnicy, np. rozgrzewające się pola na płycie stalowej lub witroceramicznej albo pola indukcyjne wytwarzające pole elektromagnetyczne, które rozgrzewa dno garnka i potrawę, a nie płytę kuchenki.

Płyty gazowo-elektryczne - mogą mieć część palników gazowych, a część - elektrycznych dowolnego rodzaju.
Podobnie jak płyty piekarniki mogą być również gazowe lub elektryczne. Ich pojemność wynosi zwykle 53-56 l.

Piekarniki gazowe - oprócz palników gazowych na górze i dole piekarnika, mogą mieć opiekacz i rożen elektryczny, oświetlenie, termoregulator oraz minutnik i zabezpieczenie przeciwwypływowe gazu.

Piekarniki elektryczne - mają przeróżne programy pieczenia, elektroniczny panel sterowania z pokrętłami lub polami sensorowymi, zegarem i wyświetlaczem funkcji. Mogą mieć też oświetlenie, systemy czyszczenia wnętrza piekarnika, chłodzenie obudowy, szyny teleskopowe ułatwiające wysuwanie blach lub wysuwane wózki, termosondę i np. obrotowy rożen.

Płyta ale jaka

Płytę grzejną wbudowuje się w blat ciągu roboczego albo przykrywającego wyspę. Typowe płyty mają głębokość ok. 50 cm, długość od 50 do 90 cm i ok. 3 cm grubości. Podobnie jak kuchenki i piekarniki, płyty grzejne mogą być zasilane prądem albo gazem.

Wyposażone są w palniki albo pola grzejne lub w jedne i drugie. Ich liczba zależy od wielkości płyty i waha się od jednego do sześciu. Często można spotkać pola grzejne z podwójnym i potrójnym wieńcem, a także owalne - specjalnie przeznaczone pod brytfanny.

Płyta gazowa jest tańsza w eksploatacji, ale wymaga odpowiedniej wentylacji i podłączenia do sieci gazowniczej. Jej wadą jest lepki nalot osadzający się po dłuższym czasie na sąsiadujących powierzchniach - jest to efekt wytrącania się substancji oleistych ze spalin gazu. Płyty gazowe wyposażone są w zapalarki automatyczne i zabezpieczenia przed wypływem gazu.

Płyta ceramiczno-gazowa do zabudowy łączy   atrakcyjny nowoczesny design z wygodą użytkowania i czyszczenia Nietypowo i praktycznie. Płyta ceramiczno-gazowa do zabudowy łączy atrakcyjny nowoczesny design z wygodą użytkowania i czyszczenia. Wyposażono ją w zintegrowany panel sterujący, automatyczny zapalnik gazu w pokrętle oraz zabezpieczenie przeciwwypływowe. Szerokość 58 cm, głębokość 52 cm (fot. Black Red White)

Jeśli w domu nie ma gazu zdecydować się musimy na płytę elektryczną, która jest wygodna w eksploatacji, m.in. dzięki możliwości programowania włączenia z wyprzedzeniem czasowym, sygnalizatorowi dźwiękowemu, informującemu o zakończeniu pracy. Większość płyt wyposażona jest w zabezpieczenie przed niekontrolowanym włączeniem, np. przez dzieci.

W najnowocześniejszych - płytach indukcyjnych - ciepło wytwarzane jest na zasadzie indukcji. Po postawieniu na włączonym polu garnka ze stali ferromagnetycznej, ciepło i energia wytwarzane są bezpośrednio w dnie garnka. Gotowanie indukcyjne jest energooszczędne i bezpieczne. Indukcja działa niezwykle szybko i natychmiast reaguje na zmniejszenie lub zwiększenie mocy.

Każda płyta działająca samodzielnie ma własne sterowanie - pokrętłami albo sensorami (dotykowe). Mogą jednak być i takie, które montuje się nad piekarnikiem i wtedy obydwa urządzenia uruchamia wspólny panel sterujący.

Piekarnik

Producenci proponują piekarniki z funkcjami takimi samymi, w jakie wyposażone są piekarniki zintegrowane z kuchenką. Mają one nie tylko ułatwić i przyspieszyć pracę w kuchni, ale uczynić ją także bardziej bezpieczną.

Elektryczny piekarnik do zabudowy Deluxe BT62TDBFST z nowej designerskiej linii zaprojektowanej przez Jaspera Morrisona
 Na dwa fronty. Elektryczny piekarnik do zabudowy Deluxe BT62TDBFST z nowej designerskiej linii zaprojektowanej przez Jaspera Morrisona oferuje luksus nie do przecenienia: możliwość jednoczesnego przygotowania dwóch całkiem odmiennych potraw. Technologia Twin Convection umożliwia podział piekarnika na dwie niezależne komory (30 i 32 l). Specjalny separator pozwala piec podwójnie w różnych trybach, temperaturach i czasie. Eliminuje także mieszanie się zapachów. Piekarnik zachowuje klasę energetyczną A niezależnie od tego, czy używamy całej komory, połowy, czy też dwóch niezależnych poziomów. Do tego oczywiście dwa czujniki temperatury i timery, a także: katalityczny system czyszczenia, dotykowy panel sterowania oraz błękitny wyświetlacz LED, blokada dostępu i bogaty zestaw akcesoriów (fot. Samsung)
Zaawansowana elektronika z 52 programami automatycznymi – piekarnik HB 36D570 z linii compact 45
 Zaawansowana elektronika z 52 programami automatycznymi – piekarnik HB 36D570 z linii compact 45 oprócz grzania gorącym powietrzem ma funkcję podgrzewania parą w zakresie temperatur od 40 do 100°C. Oprócz tego dostaniemy timer, zegar, wyświetlacz tekstowy w języku polskim, program Memory, zbiornik na wodę o pojemności 1,3 l, automatyczne programy czyszczenia i odkamieniania, chowane pokrętła oraz wyłącznik bezpieczeństwa i blokadę przypadkowego uruchomienia. W komplecie cztery blachy i ruszt (fot. Siemens)

"Niezależne" piekarniki zwykle umieszcza się pod płytą lub w specjalnej szafce, na wysokości umożliwiającej wygodne wkładanie i wyjmowanie naczyń oraz blach. Zwykle mają pojemność od 35 do 80 l.

W każdym przypadku piekarnik musi być nieco odsunięty od ściany (z tyłu powinien być obieg powietrza). Nowoczesne piekarniki mają wiele udogodnień. Ich szyby (nawet potrójne) nie nagrzewają się. Wnętrza bywają (zależnie od modelu) pokryte specjalną emalią, np. ułatwiającą mycie lub "wypalanie" osadzającego się osadu.

Wygodne prowadnice teleskopowe wysuwają blachy daleko na zewnątrz, a w niektórych modelach wysuwa się cały wózek piekarnika. Każdy piekarnik wyposażony jest w czytelny panel sterujący, często z wyświetlaczem pokazującym np. nagrzanie piekarnika czy stan zaawansowania pieczenia. Wiele z nich ma zegar informujący o upływie ustawionego czasu lub zakończeniu pracy.

Kompaktowy piekarnik   do zabudowy CBM 9000E (na górze) piecze przy pomocy 1500-watowej grzałki grilla lub   mikrofal o mocy 1000 W Sprzęt kuchenny nowej   generacji – tepan Yaki CT 400Y do opiekania, smażenia, grillowania i flambirowania   potraw na powierzchni
Sprzęt kuchenny nowej generacji – tepan Yaki CT 400Y do opiekania, smażenia, grillowania i flambirowania potraw na powierzchni. Płytę ze stali szlachetnej o wymiarach 28 x 41 cm ogrzewa od spodu płaska grzałka. Tepan świetnie sprawdzi się w trakcie przyjęcia, gdy zależy nam na utrzymaniu dania przez dłuższy czas w cieple. Steruje się nim prosto – jednym pokrętłem wbudowanym w front szafki (fot. Miele)
Dwa w jednym. Kompaktowy piekarnik do zabudowy CBM 9000E (na górze) piecze przy pomocy 1500-watowej grzałki grilla lub mikrofal o mocy 1000 W. Do dyspozycji mamy trzy programy automatyczne, 6-stopniową regulację mocy grzania, funkcję rozmrażania określaną według czasu lub wagi potrawy, wyjmowany talerz obrotowy z hartowanego szkła o średnicy 32 cm oraz blokadę włączenia. Cena – ok. 2284 zł (fot. Gorenje)

Włączenie urządzenia można programować z wyprzedzeniem. Innym udogodnieniem jest katalizator tłuszczu i zapachów - filtr, dzięki któremu powietrze wydobywające się podczas pieczenia jest wolne od drobinek tłuszczu i intensywnych zapachów.

Poza klasycznymi grzałkami, umieszczonymi na górze i na dole, piekarniki wyposaża się również w termoobieg, który za pomocą wentylatora rozprowadza gorące powietrze równomiernie w całej komorze. Pozwala piec potrawy na dwóch poziomach.

W niektórych modelach piekarników można też piec na obracającym się rożnie, opiekać lub grillować, a także rozmrażać produkty. Są i takie piekarniki, które wyposażono w termosondę (czujnik temperatury), który włożony do pieczonego mięsa pokazuje, jaką ma ono temperaturę i jak zaawansowany jest proces pieczenia.

Jak widać możliwości wyboru jest wiele, to na jaki sprzęt się zdecydujemy zależy od możliwości technicznych, ilości miejsca przeznaczonego na sprzęt, funkcji, w jakie sprzęt powinien być wyposażony oraz zasobności portfela. Reszta jest już tylko kwestią gustu.

 

Joanna Dąbrowska

Joanna Dąbrowska
Joanna Dąbrowska

W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.

Komentarze

Gość annka
21-05-2013 08:10
Wybór jest duży, ale jak komuś zależy na silniku Direct Drive, dzięki któremu pralka pierze cicho i jest energooszczędna to nie powinno być problemu.
Gość lovella
06-10-2009 16:31
Lodówka owszem ładna, nawet ładnie sie nazywa linia: Chłodna elegancja, ale cena na pewno zabójcza... Zwróciły moja uwagę piekarniki jednopiętrowe i tak z reguły nie korzystam w całości z tego klasycznego dużego piekarnika. Wykorzystuje zwykle jeden poziom, to jest myśl i oszczędność!
Sparklebreeze
14-05-2009 02:36
Bardzo ciekawy artykuł i dość pomocny. Faktycznie wachlarz sprzętów jest ogromny i ciężko się od razu zdecydować na jeden konkretny, gdy tyle pięknych modeli mamy do wyboru Zarówno lodówka, jak i kuchenka, czy płyta grzejna są rzeczami, bez których żadna kuchnia się nie obejdzie. ...
Wiecej na Forum BudujemyDom.pl
Czytaj tak, jak lubisz
W wersji cyfrowej lub papierowej
Moduł czytaj tak jak lubisz