Łóżko z palet - krok po kroku

Czego dowiesz się z artykułu?

Jakie są zalety łóżka z palet?

Łóżko wykonane z europalet ma wiele zalet, które przyciągają zarówno miłośników DIY, jak i profesjonalnych projektantów wnętrz. Przede wszystkim jest to mebel o nietuzinkowym wyglądzie - trudno o bardziej oryginalną ramę łóżka. Surowe drewno palet nadaje wnętrzu charakteru, wpisując się w modny styl loftowy i zero waste. Ponadto taka konstrukcja jest przyjazna dla środowiska, ponieważ wykorzystujemy materiały z recyklingu zamiast kupować nowe łóżko. Daje to podwójną korzyść: zmniejszamy ilość odpadów i oszczędzamy pieniądze.

Warto podkreślić funkcjonalność łóżka z palet. Palety wykonane są z litego drewna (najczęściej sosnowego) i charakteryzują się wysoką wytrzymałością - nośność standardowej europalety sięga nawet około 800 kg. Oznacza to, że taka rama bez trudu utrzyma ciężar materaca oraz dwóch dorosłych osób, a zapas wytrzymałości jest ogromny. Konstrukcja z palet zapewnia także dobrą cyrkulację powietrza pod materacem. Dzięki szczelinom między deskami materac może "oddychać", co zapobiega gromadzeniu się wilgoci i rozwojowi pleśni - to istotna zaleta z punktu widzenia higieny snu.

Kolejnym atutem jest niski koszt takiego mebla. Używane europalety można często zdobyć bardzo tanio - nawet za kilkanaście złotych za sztukę, typowo około 20-30 zł. W porównaniu z ceną gotowej ramy łóżka ze sklepu, która może wynosić kilkaset lub kilka tysięcy złotych, łóżko z palet wypada niezwykle ekonomicznie. Samodzielne wykonanie daje ponadto ogromną satysfakcję i pozwala dopasować projekt do własnych potrzeb. Możemy elastycznie dobrać wymiary mebla do pomieszczenia, dodawać kolejne segmenty lub modyfikować układ palet w zależności od przestrzeni. Materiał jest łatwo dostępny - palety kupimy w składach budowlanych, przez internet, a czasem nawet dostaniemy za darmo po transporcie towarów. Ostateczny wygląd łóżka z palet również zależy od nas: drewno można pomalować na dowolny kolor lub zaimpregnować i zostawić naturalne. Taka różnorodność wykończenia sprawia, że łóżko z palet pasuje do wielu aranżacji i każdy egzemplarz może być unikatowy.

Jaki jest koszt łóżka z palet?

Jedną z największych zalet paletowego posłania jest jego cena. Koszt wykonania łóżka z palet jest o wiele niższy niż zakup gotowej ramy. Podstawowym wydatkiem są same palety. Standardowa europaleta o wymiarach 120×80 cm kosztuje w zależności od stanu od ok. 15 do 50 zł za sztukę. Jeśli zdecydujemy się na palety używane z drugiej ręki, zazwyczaj zapłacimy około 30 zł za sztukę. Do wykonania łóżka dwuosobowego często potrzeba 4 palet (przy pojedynczej warstwie) lub 8 palet (przy podwójnym stelażu), co daje wydatek rzędu 120-240 zł za sam materiał bazowy. Nawet przy pełnym, dwuwarstwowym stelażu koszt palet wyniesie około 240 zł, co stanowi ułamek ceny tradycyjnego łóżka.

Oczywiście na tym wydatki się nie kończą - należy doliczyć koszty wykończenia i montażu. Potrzebna będzie farba lub lakier do drewna (ewentualnie impregnat), aby zabezpieczyć i ozdobić drewno palet. Puszka farby do drewna to koszt kilkudziesięciu złotych, zależnie od marki i rodzaju. Konieczne są także wkręty do drewna oraz elementy montażowe (np. metalowe blaszki łączeniowe lub kątowniki) - to niewielki wydatek liczony w kilku-kilkunastu złotych. Jeśli nie dysponujemy własnymi narzędziami, takimi jak szlifierka czy wiertarko-wkrętarka, może zajść potrzeba ich wypożyczenia lub zakupu - to jednorazowy koszt, który jednak posłuży również do innych domowych projektów. Sumarycznie, komplet materiałów i narzędzi potrzebnych do budowy łóżka z palet powinien zamknąć się w kwocie kilkuset złotych. To nadal bardzo atrakcyjna cena za pełnowymiarowe, solidne łóżko. Dla porównania - zakup nowej drewnianej ramy łóżka o wymiarach 140×200 cm często wiąże się z wydatkiem rzędu kilka tysięcy złotych. Łóżko z palet pozwala więc znacząco obniżyć koszty urządzenia sypialni.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Jak przygotować ścianę gipsowo-kartonową do tapetowania? Jak i czym skutecznie zabezpieczyć płytki ceglane przed... Płytki i cegły klinkierowe vs imitacje. Istotne różnice

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Jak samodzielnie zrobić łóżko z palet krok po kroku?

Skoro znamy już zalety i orientacyjny koszt, pora przejść do działania. Zanim przystąpisz do budowy, przygotuj wszystkie potrzebne materiały i narzędzia. Będziesz potrzebować przede wszystkim palet - dla łóżka dwuosobowego najlepiej zgromadzić 4 palety na jedną warstwę stelaża (lub 8, jeśli planujesz podwójną wysokość). Przyda się także szlifierka lub papier ścierny, wiertarka/wkrętarka, wkręty do drewna o odpowiedniej długości, metalowe blaszki bądź kątowniki do łączenia palet oraz pędzle i farba lub lakier do wykończenia. Pamiętaj o bezpieczeństwie pracy - załóż rękawice ochronne, okulary i maskę przy szlifowaniu i malowaniu drewna. Zadbaj też, aby wybrane palety były odpowiedniej jakości i bezpieczne w użyciu - unikaj palet niewiadomego pochodzenia, które mogły być nasączone chemikaliami, oraz takich z oznaczeniem "MB" (to znak palet poddanych fumigacji bromkiem metylu, który jest szkodliwy). Najlepsze będą europalety oznaczone symbolem EPAL/EUR, wykonane z litego drewna, suche i bez śladów pleśni czy szkodników.

Gdy wszystko jest gotowe, możesz przystąpić do pracy. Oto krok po kroku, jak zbudować łóżko z palet:

Krok 1: Czyszczenie i przygotowanie palet. Surowe palety często są brudne lub zakurzone, dlatego na początku dokładnie je oczyszczamy. Usuń z powierzchni ziemię, piasek i inne zabrudzenia - najlepiej szczotką z grubym włosiem lub nawet myjką ciśnieniową, jeśli palety są bardzo zabrudzone. Sprawdź, czy w drewnie nie ma wystających gwoździ lub zszywek; jeśli są, usuń je lub wbij głębiej, by nie stanowiły zagrożenia. Jeżeli palety są wilgotne (np. były przechowywane na zewnątrz), pozostaw je do całkowitego wyschnięcia w przewiewnym miejscu. Suche i czyste palety to podstawa - zapewnią lepsze przyjęcie farby i bezpieczniejszą pracę przy dalszych etapach.

Krok 2: Szlifowanie powierzchni. Kolejnym etapem jest wyszlifowanie wszystkich powierzchni palet. Drewno z palet bywa szorstkie i ma drzazgi, dlatego trzeba je starannie wygładzić. Użyj szlifierki oscylacyjnej lub taśmowej, a w trudno dostępnych miejscach także papieru ściernego. Szczególną uwagę poświęć krawędziom i narożnikom - to tam najczęściej mogą pozostać ostre drzazgi. Szlifowanie nie tylko poprawi estetykę (palety będą przyjemne w dotyku), ale też zwiększy przyczepność farby czy lakieru. Po oszlifowaniu odpyl dokładnie drewno (np. szczotką lub odkurzaczem), aby usunąć pył drzewny. Dzięki temu farba lepiej zwiąże się z powierzchnią.

Krok 3: Malowanie lub impregnacja palet. Teraz warto zabezpieczyć i ozdobić przygotowane elementy. Surowe, wyszlifowane palety możesz pokryć wybraną farbą do drewna, bejcą lub lakierem. Jeśli zależy Ci na zachowaniu naturalnego wyglądu drewna, zastosuj bezbarwny lakier albo olej do drewna - podkreślą one rysunek słojów i zabezpieczą palety przed zabrudzeniem. Jeżeli wolisz dodać koloru, wybierz farbę akrylową do drewna na ulubiony kolor (np. klasyczną biel, szarość lub bardziej wyrazistą barwę pasującą do wystroju). Pamiętaj o nałożeniu warstwy podkładowej (farby gruntującej do drewna) przed malowaniem kolorową farbą - dzięki temu efekt będzie trwalszy. Maluj pędzlem lub wałkiem wszystkie widoczne powierzchnie palet. Pozostaw do wyschnięcia zgodnie z zaleceniami producenta farby. Ten etap można pominąć tylko jeśli celowo zostawiasz surowe drewno dla uzyskania rustykalnego efektu - nawet wtedy jednak warto zabezpieczyć je bezbarwnym impregnatem dla trwałości.

Krok 4: Montaż stelaża łóżka. Gdy palety są już przygotowane i suche, przyszedł czas na złożenie ramy łóżka. Ułóż palety na podłodze w układzie odpowiadającym rozmiarowi łóżka. Dla materaca 140×200 cm najprostszy układ to cztery palety tworzące prostokąt - dwie palety obok siebie na szerokość i dwie kolejne dosunięte w nogach, tak by całość stworzyła płaską platformę. Taki układ da podstawę o wymiarach około 160×240 cm (palety wystają poza materac, co jest korzystne - materac nie będzie się zsuwał, a wystające ranty mogą pełnić rolę półek). Jeśli zdecydowałeś się na łóżko wyższe (dwuwarstwowe), ułóż drugą warstwę palet dokładnie na pierwszej, tworząc podwójny stelaż. Następnie połącz palety ze sobą. Możesz to zrobić za pomocą stalowych blaszek montażowych przykręcanych wkrętami do przylegających elementów palet (np. w miejscach, gdzie styka się ich konstrukcja). Alternatywnie użyj kątowników - przytwierdź nimi palety od wewnątrz, łącząc sąsiednie moduły. Ważne, by wszystkie palety były solidnie zespajane, co zapobiegnie przesuwaniu się konstrukcji podczas użytkowania. Łączenie wykonaj zarówno między paletami na jednej warstwie, jak i (w przypadku stelaża podwójnego) między górnymi a dolnymi paletami - dla pewności możesz skręcić je wkrętami także pionowo, przykręcając górną paletę do dolnej w kilku punktach. Po skręceniu stelaża sprawdź jego stabilność - powinien być równy i nie chwiać się. Na tym etapie masz już gotową podstawę łóżka.

Krok 5: Wykonanie zagłówka. Choć zagłówek nie jest obowiązkowy, to zdecydowanie podnosi komfort i wygląd łóżka z palet. Możesz go wykonać na dwa sposoby: albo z desek pozyskanych z palet, albo używając samych palet w całości. Pierwsza opcja pozwala stworzyć ozdobny zagłówek o dowolnej wysokości i stylu. Przykładowo, możesz zdemontować jedną lub dwie palety i wykorzystać ich deski. Deski o długości około 100 cm posłużą jako pionowe słupki, a krótsze (80 cm) jako listwy poziome. Ułóż trzy długie deski pionowo (rozstawione na szerokość połowy łóżka, czyli ~80 cm), a następnie przykręć do nich poziomo kilka krótszych desek, tworząc ażurowy panel - to będzie połowa zagłówka. Powtórz dla drugiej połowy, po czym połącz obie części i przymocuj cały zagłówek do ramy łóżka od tyłu, przykręcając go długimi wkrętami do palet stelaża. Drugi, prostszy sposób to wykorzystanie całych palet: wystarczą dwie dodatkowe palety ustawione pionowo za łóżkiem. Przykręć je do tylnej krawędzi stelaża za pomocą kątowników - otrzymasz prosty, wysoki zagłówek bez potrzeby składania z desek. Upewnij się, że zagłówek jest stabilnie zamocowany, aby nie chwiał się przy opieraniu.

Krok 6: Ostatnie szlify i montaż materaca. Kiedy stelaż i zagłówek są już gotowe, wykonaj ostatnie prace wykończeniowe. Sprawdź dłonią wszystkie krawędzie - jeśli znajdziesz miejsca, które wciąż są szorstkie lub mają drzazgi, delikatnie je przeszlifuj. Możesz też dokręcić jeszcze raz wszystkie wkręty, by mieć pewność, że nic się nie poluzowało podczas montażu. Na spodzie palet (nóżkach) warto nakleić filcowe podkładki lub kawałki gumy, zwłaszcza jeśli łóżko stoi na drewnianej podłodze - zapobiegnie to rysowaniu podłogi i ewentualnemu skrzypieniu przy przesuwaniu mebla. Teraz ustaw łóżko na docelowym miejscu w sypialni. Na ułożony stelaż połóż materac. Jeżeli baza z palet jest większa niż materac (a zwykle jest - wystaje po kilka-kilkanaście centymetrów z każdej strony), możesz umieścić materac centralnie lub dosunąć go do wezgłowia, zostawiając większy "półeczkowy" margines przy nogach łóżka. W razie potrzeby zabezpiecz materac przed przesuwaniem - zazwyczaj jednak dzięki swojej wadze i antypoślizgowemu materiałowi od spodu leży on stabilnie na drewnianej powierzchni. Udekoruj łóżko pościelą, poduszkami i narzutą - i gotowe! Twoje własnoręcznie zbudowane łóżko z palet jest już gotowe do użytku.

Gotowy zagłówek łóżka z palet. (fot. Makita)

Jakie wymiary powinno mieć łóżko z europalet?

Standardowa europaleta ma wymiary 120 cm długości, 80 cm szerokości i około 14 cm wysokości. Wymiary łóżka zbudowanego z palet zależą więc od liczby i układu użytych palet. Kluczowa zasada: podstawa łóżka powinna być nieco większa niż sam materac, aby zapewnić stabilność i zapobiec jego przesuwaniu. W przypadku popularnego materaca dwuosobowego 140×200 cm najlepszym rozwiązaniem jest użycie czterech palet ułożonych w prostokąt (jak opisano wyżej). Da to ramę o wymiarach około 160×240 cm, co oznacza, że łóżko wystaje poza materac o ~10 cm z boków oraz ~20 cm z przodu i tyłu. Takie ranty nie przeszkadzają, a wręcz mogą pełnić praktyczną funkcję - można na nich postawić budzik, książkę czy telefon, jak na wbudowanej półce.

Jeżeli zależy nam na wyższym łóżku i dokładamy drugą warstwę palet, wymiary powierzchni pozostają takie same (zmienia się tylko wysokość, z ~14 cm na ~28 cm). Dla większych materacy, np. 160×200 cm lub 180×200 cm, stosuje się zazwyczaj sześć palet na warstwę (dwie palety w poprzek na szerokość i trzy wzdłuż długości). Przykładowo łóżko o wymiarach 160×200 zbudowane z sześciu palet będzie miało bazę ok. 160×240 cm (nadmiar długości 40 cm może zostać wykorzystany np. na półkę za wezgłowiem lub u nóg). Podobnie dla materaca 180×200 cm używa się sześciu palet na poziom - wtedy baza nieznacznie wystaje z boków (palety 160 cm szerokości vs materac 180 cm, więc materac będzie wystawał 10 cm z każdej strony, co jest akceptowalne). W przypadku łóżka jednoosobowego o materacu 90×200 lub 120×200 cm, praktykuje się wykorzystanie czterech palet na warstwę. Dla materaca 120×200 cm układ z czterech palet da ramę ~160×240 cm - materac 120 cm będzie miał wtedy szerokie półki po bokach, co może być zaletą (powstaje miejsce na odłożenie np. książki lub okularów). Z kolei dla materaca węższego, 90×200 cm, często skraca się palety lub stosuje mniejsze palety typu półpaleta, jednak równie dobrze można zastosować pełne cztery palety, godząc się na większy nadmiar podstawy.

Podsumowując, wymiary łóżka z palet dobieramy do rozmiaru materaca z pewnym zapasem. Najważniejsze jest, by stelaż był stabilny i obejmował całą powierzchnię materaca, a nawet nieco więcej. Dzięki modułowej budowie palet możemy tworzyć ramy pasujące do praktycznie każdego materaca - wystarczy odpowiednia liczba palet. Zawsze warto przymierzyć "na sucho" układ palet i materac, zanim wszystko skręcimy na stałe, by ocenić, czy wysokość i wystające krawędzie nam odpowiadają. Nie istnieje jedno sztywne rozwiązanie - kreatywność majsterkowicza może tutaj wiele zdziałać. W razie potrzeby palety można przecież przyciąć lub dobudować dodatkowe segmenty (np. stoliki nocne, szuflady na pościel na bazie kolejnych palet itp.).