Nowoczesne okna powinny ograniczać zużycie energii grzewczej oraz umożliwiać optymalne wykorzystanie energii pochodzącej z zewnątrz. W przeciwnym razie przez cały okres eksploatacji będą przynosiły spore straty – nie tylko energetyczne...
(fot. Schűco)
Kiedy rosną ceny opału i elektryczności, temat „okna” prowokuje do rozmów o energooszczędności. Mimo ciągłych poszukiwań i ulepszeń, wprowadzanych przez producentów, okna są wciąż najsłabszymi termicznie miejscami w budynku.
Co to znaczy energooszczędne okna
Dom energooszczędny jest tańszy w eksploatacji i zazwyczaj droższy w budowie. Koszty często zniechęcają do inwestowania w energooszczędność – między innymi do kupowania lepszych, ale droższych okien; w konsekwencji wygrywa silnie zakorzeniona idea tanich zakupów i niekoniecznie taniego utrzymania.
Z ekonomicznego punktu widzenia takie działania narażają nas na straty. Aby wybrać dobre okna, które skutecznie będą chroniły dom przed ucieczką ciepła, należy zwrócić szczególną uwagę na to, jaki mają współczynnik przenikania ciepła U. Na wartość tę składają się cechy szyby, ramy, uszczelek oraz geometria okna. Standardem są już wyroby, których współczynnik U nie przekracza 1,5 W/(m²•K), czyli ma wartość mniejszą niż wymagane – 2–2,6 W/(m²•K) (określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie).
Na potrzeby budownictwa energooszczędnego producenci okien wciąż starają się obniżać ten współczynnik: najnowocześniejsze okna mają U = 0,8–1 W/(m²•K).
Energooszczędność to także odpowiednie wykorzystanie światła naturalnego i sztucznego. Jasny, dobrze oświetlony dom jest tańszy w eksploatacji. Duże okna od południa i zachodu pozwolą nawet zimą pozyskać sporo darmowego ciepła słonecznego, co może ograniczyć wydatki na ogrzewanie. Pamiętać tylko trzeba o tym, by od strony silnie nasłonecznionej posadzić w sąsiedztwie okien drzewa liściaste, które latem osłonią wnętrze przed zbytnim nasłonecznieniem, a zimą, po zgubieniu liści, nie będą zagradzać drogi promieniom słonecznym. Od północy wielkość okien lepiej ograniczyć, dlatego po tej stronie domu powinny się znaleźć pomieszczenia niewymagające wiele naturalnego światła: sień, kotłownia, składzik, spiżarnia, łazienka czy kuchnia. Powstanie dzięki temu śluza termiczna, izolująca strefę mieszkalną domu od zimnych północnych wiatrów.
Szklenie
Do szklenia nowoczesnych okien stosuje się zestaw szyb zespolonych. Najpopularniejszy jest zestawy dwóch szyb grubości 4 mm, oddzielonych hermetyczną przestrzenią (zazwyczaj grubości 16 mm) wypełnioną argonem. Taki zestaw ma współczynnik przenikania ciepła szyb Ug = 1,0–1,1 W/(m²•K), co oznacza, że przez 1 m² szyby wskutek różnicy temperatury 1 K ucieka w ciągu godziny 1 W energii cieplnej.
W oknach energooszczędnych pakiety dwuszybowe zastępuje się trzyszybowymi o współczynniku przenikania ciepła zależnym od grubości przestrzeni między szybą zespoloną a dodatkową – trzecią szybą zestawu:
od 0,9 W/(m²•K), gdy przestrzeń ta ma szerokość 10 mm,
do 0,5 W/(m²•K), gdy ma 16 mm.
Aby jeszcze bardziej zminimalizować starty ciepła, pakiet szybowy osadza się w specjalnym, pogłębionym wyżłobieniu profilu.
Profile
W przeciętnych warunkach eksploatacyjnych najpopularniejsze okna – plastikowe i drewniane – mają porównywalne właściwości, różne są jednak rozwiązania, które służą zwiększaniu ich ciepłochronności. Profile z PVC. Nowoczesne ramy i ościeżnice z polichlorku winylu są łatwe w konserwacji – nie wymagają żadnych zabiegów oprócz mycia. Nie emitują substancji szkodliwych dla zdrowia (nie zawierają, jak niegdyś, domieszek kadmu i ołowiu). Ich termoizolacyjność, a także sztywność zwiększa komorowa budowa, a wkładki stalowe, umieszczane w niektórych komorach, dodatkowo je usztywniają.
Producenci okien z PVC stosują do ich produkcji profile różniące się kształtem przekroju oraz liczbą komór – można przyjąć, że im więcej komór, tym lepsza termoizolacyjność okna. Pewnym mankamentem PVC jest wrażliwość na wysoką temperaturę i silne nasłonecznienie. Każdy, kto miał dawniej do czynienia z oknami plastikowymi, widział zapewne, że w takich warunkach niektóre białe profile po pewnym czasie żółkną, a kolorowe się odbarwiają. Aby temu zapobiec, renomowani producenci profili stosują techniki uszlachetniania materiału, z którego są wytwarzane, dzięki czemu znacznie zwiększa się odporność okien na wysoką temperaturę i promieniowanie słoneczne.
