Kotły na paliwa stałe przez lata traktowane były jako urządzenia, stosowane niejako z musu, a więc przez ludzi pozbawionych dostępu do gazu ziemnego i nie dość zamożnych, by ogrzewać dom olejem opałowym czy też gazem płynnym. Od kilku lat dzięki nieustannemu rozwojowi technicznemu, w tym przede wszystkim doskonaleniu automatyki sterującej wracają jednak do łask i mogą być bardzo dobrym wyborem jako główne lub dodatkowe (awaryjne) źródło ciepła w domowej instalacji grzewczej.
Prawie nikt nie pytał wtedy o sprawność cieplną takich urządzeń, liczyła się przede wszystkim ogólnie rozumiana solidność i trwałość. Dziś sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Liczba drobnych wytwórców zmalała, ale na rynku działa co najmniej kilkunastu dużych producentów, którzy konkurują ze sobą nie tylko ceną, lecz także jakością swoich wyrobów. Ich kotły mają wszystkie stosowne certyfikaty, czytelne charakterystyki techniczne i dopuszczenia, dzięki czemu nie trzeba już kupować kota w worku.
Nie ustępują one częstokroć produktom najbardziej renomowanych firm o zasięgu międzynarodowym. Pora zerwać z uprzedzeniami. Fanom ekologii powiedzmy tylko, że np. kotły zgazowujące drewno mają często certyfikaty unijne zaliczające je do najbardziej przyjaznych środowisku urządzeń grzewczych. A wszystkich kojarzących kocioł stałopalny ze stojącym w kotłowni monstrum, którego rozpalanie codziennie powodowało zadymienie piwnicy (a nawet zasmrodzenie całego domu), informujemy, że bez trudu można już kupić urządzenie spalające groszek lub pellety, i wymagające obsługi raz w tygodniu. Rosnąca popularność nowoczesnych kotłów na paliwo stałe jest faktem, mimo że w ciągu ostatnich kilku lat aspekt ekonomiczny ich użytkowania wyraźnie stracił na znaczeniu. Owszem, ogrzewanie węglem czy pelletami jest wciąż o 30–40% tańsze, niż gazem ziemnym, ale nie jest już – tak jak kiedyś – o wiele tańsze. Dlaczego? Otóż właśnie dlatego, że w ostatnich latach podrożały i pellety, i groszek, a to za sprawą wygodnych w obsłudze kotłów, w których można je spalać.
Kocioł na paliwo stałe może być bardzo dobrym źródłem ciepła, i to zarówno głównym, jak i pomocniczym. Jego wybór – jak każdego ważnego dla domu urządzenia, które kupuje się z zamiarem kilkunastoletniej eksploatacji – musi być jednak przemyślany, czyli poprzedzony staranną analizą potrzeb i możliwości. Poniżej omawiamy najważniejsze czynniki, które należy wziąć pod uwagę.
fot. SAS
Kotły gazowe
Wybór kotła gazowego to tylko z pozoru prosta sprawa. Aby zakup był udany, nie wystarczy podać sprzedawcy pożądaną moc urządzenia czy powierzchnię domu do ogrzania. Trzeba uwzględnić wiele innych czynników i przekalkulować wydatki związane z montażem konkretnego produktu.
Kotły gazowe
Wybór kotła gazowego to tylko z pozoru prosta sprawa. Aby zakup był udany, nie wystarczy podać sprzedawcy pożądaną moc urządzenia czy powierzchnię domu do ogrzania. Trzeba uwzględnić wiele innych czynników i przekalkulować wydatki związane z montażem konkretnego produktu.
Elektryczność
Zanim zostaną wykonane tynki wewnętrzne, trzeba ułożyć instalację elektryczną. To właściwy moment, aby pomyśleć również o okablowaniu na potrzeby instalacji domofonowej, alarmowej, telefonicznej i sieci komputerowej. Na tym etapie jest to bardzo łatwe, a późniejsze przeróbki są kłopotliwe i kosztowne.
Nasada kominowa
Rolą nasad kominowych jest wyeliminowanie zaburzeń ciągu. Stosuje się je wszędzie tam, gdzie takie zakłócenia występują, a obligatoryjnie w II i III strefie obciążenia wiatrem.
Wentylacja
Wentylacja to rzecz niezbędna – musimy przecież usuwać z pomieszczeń niepotrzebne zapachy, dwutlenek węgla i nadmiar wilgoci, a niedopełnienie tego może fatalnie odbić się na zdrowiu i samopoczuciu domowników. Jednocześnie trzeba mieć świadomość, że wraz z „zepsutym powietrzem” pozbywamy się energii zużytej na jego ogrzanie. W domu energooszczędnym problem ten nabiera szczególnego znaczenia i jedynym akceptowalnym rozwiązaniem staje się wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Przy wszystkich jej dobrodziejstwach może ona jednak stać się utrapieniem dla mieszkańców, dlatego warto starannie zadbać o to, by do tego nie doszło.
Instalacja wodna i kanalizacyjna
Budowa i stopień skomplikowania domowej instalacji wodno-kanalizacyjnej zależą przede wszystkim od upodobań przyszłych mieszkańców domu i możliwości inwestora. Rzecz całą należy starannie przemyśleć już na etapie projektowania domu, ale – jeśli chcemy uniknąć denerwujących niedoróbek lub kosztownych przeróbek – aktywny nadzór inwestorski i ścisła współpraca z wykonawcą są niezbędne na każdym etapie prac: od przygotowania projektu aż po tzw. biały montaż.
Komin stalowy czy ceramiczny?
Zasada „komin ceramiczny do kotła na paliwo stałe, komin stalowy do gazowego” dawno już nie obowiązuje. Wybór odpowiedniego materiału na przewód kominowy zależy nie tylko od urządzenia grzewczego, lecz także od uwarunkowań architektonicznych, w tym od tego, czy poprawne ze względu na specyfikę źródła ciepła rozwiązanie da się wykorzystać w konkretnym budynku. Trzeba też pamiętać, że nie każdy komin „uniwersalny” będzie prawidłowo współpracować z dowolnym kotłem. Wybór właściwego nie jest więc rzeczą prostą, bo często trzeba pogodzić wiele, nierzadko przeciwstawnych, uwarunkowań.
Dobrze dobrana instalacja solarna
Inwestorzy decydujący się na zaprzęgnięcie słońca do podgrzewania wody czy ogrzewania domu zazwyczaj skupiają swoją uwagę na rodzaju, marce i sprawności montowanych kolektorów słonecznych. To błąd – ewentualne późniejsze rozczarowania wynikają najczęściej nie ze słabości zastosowanych kolektorów czy innych elementów instalacji solarnej, ale z błędów popełnionych podczas jej projektowania, montażu i uruchamiania.
Kolektory słoneczne
Mało które zagadnienie związane z odnawialnymi źródłami energii budzi na forach internetowych tyle emocji, co dyskusje czy lepiej wybrać kolektory płaskie czy rurowe? Jedne i drugie mają zagorzałych zwolenników przerzucających się argumentami różnej wagi i wiarygodności. Wyliczanki wad i zalet mają jednak niewielki sens, bo poprawna odpowiedź może być tylko jedna: wybór rodzaju kolektora zależy przede wszystkim od tego, jakie zadanie zostanie przed nim postawione.
Grzejniki
Grzejników nie wolno przesłaniać, więc siłą rzeczy są zazwyczaj dobrze widoczne. Powoduje to, że ich dobór oraz sposób montażu mają ogromny wpływ na wygląd mieszkania. Jednak przy wyborze grzejników nie powinniśmy się kierować jedynie estetyką, bowiem to od nich zależy w dużej mierze komfort cieplny w pomieszczeniach. Nie każdy grzejnik będzie też odpowiedni do instalacji grzewczej określonego typu.
Ogrzewanie podłogowe
W niemal każdym nowo budowanym domu montuje się dziś podłogówkę – przynajmniej w części pomieszczeń – zaś w domach energooszczędnych czy pasywnych jest ona zwykle podstawowym systemem ogrzewania. Po wód jest prosty – taka instalacja zapewnia mieszkańcom wysoki komfort cieplny, a w po łączeniu z wykorzystaniem ekologicznych źródeł energii także znaczące oszczędności w kosztach ogrzewania.
Zbiorniki akumulacyjne i buforowe
Zbiorniki wody grzewczej mogą pełnić w instalacji c.o. różne funkcje, w zależności od swej pojemności i sposobu włączenia w obieg. Odpowiednio dobrane, zwiększają sprawność całego układu – poprawia się spalanie w kotle oraz dystrybucja ciepła. Spada też emisja zanieczyszczeń. Zaś niektóre instalacje, szczególnie z kilkoma źródłami ciepła (np. kocioł i kominek z płaszczem wodnym), w praktyce nie są w stanie dobrze pracować bez zasobnika wody grzewczej.
Przygotowanie c.w.u. poza sezonem grzewczym
Mieszkańcy domów ogrzewanych kotłami spalającymi węgiel albo drewno całą zimę czekają na moment, kiedy zrobi się na tyle ciepło, by zakończyć sezon grzewczy. Koniec z kursowaniem do kotłowni, z noszeniem paliwa i popiołu! Pojawia się jednak problem: jak przygotowywać ciepłą wodę użytkową, która zimą grzała się poniekąd przy okazji?
Cyrkulacja ciepłej wody użytkowej
Jeśli źródło ciepła (kocioł, terma) lub zasobnik ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) znajdują się dalej niż 3–5 m od kranu, to na dopłynięcie ciepłej wody trzeba czekać od kilku do kilkunastu sekund. Dlatego właśnie wymyślono instalacje z cyrkulacją c.w.u. Cyrkulacja zapewnia pojawienie się ogrzanej wody w punkcie poboru (baterii nad umywalką czy wanną) prawie natychmiast lub najpóźniej 2–3 sekundy po otwarciu zaworu.
Oszczędne sterowanie ogrzewaniem
Każdy chce płacić za ogrzewanie domu jak najmniej. Dlatego już na etapie budowy, czy też przygotowania do remontu, starannie analizujemy ceny różnych nośników ciepła i sprawność proponowanych nam urządzeń grzewczych, by wybrać system najoszczędniejszy. Często zapominamy jednak potem, że jego niewłaściwa eksploatacja może skutkować tym, że koszty ogrzania domu będą o kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt procent większe od planowanych.
Pompy ciepła
Pompy ciepła to wynalazek nienowy, ale z powodu barier techniczno-ekonomicznych, na szerszą skalę wykorzystywany w Polsce dopiero od kilkunastu lat. Choć mają już tysiące zadowolonych użytkowników, wiedza o nich ma wciąż bardzo ograniczony zasięg w naszym społeczeństwie. Co więcej – o pompach ciepła krąży wiele szkodliwych mitów. Czytelnikom, którzy nie mieli do tej pory okazji zapoznać się z podstawami funkcjonowania i wykorzystania tych urządzeń, przybliżamy najważniejsze informacje na ich temat.
Kocioł i kominek w jednej instalacji
Kominek stał się już w nowo budowanych domach wyposażeniem niemal standardowym. Coraz częściej wybieranym rozwiązaniem jest przy tym kominek z płaszczem wodnym, pozwalający nie tylko na ogrzanie salonu, ale – za pośrednictwem instalacji c.o. – całego domu. Jednocześnie głównym źródłem ciepła w budynku pozostaje zwykle kocioł gazowy lub olejowy. Jak należy zainstalować oba urządzenia, by było to zgodne z przepisami, a także nie powodowało problemów podczas eksploatacji?
Kominki
Kominek z płaszczem wodnym, systemem DGP czy zwykły? Z zewnątrz będą one nie do odróżnienia, mogą mieć nawet identyczne obudowy. Zarówno DGP, jak i płaszcz wodny to rozwiązania służące temu samemu celowi – ogrzaniu ciepłem z kominka wielu pomieszczeń. Jednak tu podobieństwa się kończą. DGP jest odrębną instalacją domową, kominek z płaszczem wodnym zaś elementem systemu centralnego ogrzewania. Działają więc inaczej.
Odkurzacze centralne
Odkurzacze centralne cenione są za wygodę, efektywność sprzątania, higieniczną i cichą pracę, a także za prostotę obsługi. Coraz bardziej przystępna cena sprawia, że tego typu urządzenia stają się realną alternatywą dla przenośnych odkurzaczy.
