Charakterystyka i koszty dachówki ceramicznej, cementowej, strzechy i łupka kamiennego

Wspólną cechą ciężkich pokryć dachowych jest, jak wskazuje nazwa, duża waga. Łupek kamienny waży 30-40 kg/m², dachówka cementowa 40-60 kg/m², strzecha 40-80 kg/m², a najcięższe dachówki ceramiczne nawet 90 kg/m². To kilku-, a nawet kilkunastokrotnie więcej niż w przypadku pokryć lekkich - blachodachówek, blach płaskich czy gontów.

O ile te drugie można układać na każdej konstrukcji dachowej, materiały ciężkie nadają się tylko na odpowiednio wytrzymałe więźby. Decyzja zależy od konstruktora - to on, obliczając parametry konstrukcji - wskazuje, czym może być wykończona. Samowolne zmiany w projekcie są niedopuszczalne. Jeżeli na więźbie o zbyt małych przekrojach ułożymy ciężką strzechę czy dachówki, może dojść do ugięcia konstrukcji, a nawet jej zniszczenia.

Najchętniej stosowanym pokryciem są dachówki ceramiczne. Coraz więcej zwolenników mają ich cementowe odpowiedniki. Zwolennicy naturalnych rozwiązań mogą zaś wybrać efektowny łupek kamienny albo tradycyjną strzechę.

Infografika: Co wyróżnia ciężkie pokrycia dachowe?

Dachówki ceramiczne - od lat najpopularniejsze

Solidniejsza więźba dachowa to większe koszty, ale to nie zniechęca licznych inwestorów. Jak wspomniano, od lat najpopularniejszym pokryciem są dachówki ceramiczne, które stanowią największe obciążenie dla konstrukcji dachowej. Bez problemu spotkamy wykończone nimi budynki o przeszło stuletniej historii.

Nie znaczy to, że dobrze współgrają tylko z domami o klasycznej architekturze. Dzięki dostępności w szerokiej gamie wzorów (i kolorów) świetnie prezentują się także na nowoczesnych budynkach. W sprzedaży jest zarówno tradycyjna karpiówka czy modele w kształcie fali, jak i modne elementy o prostych kształtach i powierzchni.

Dachówki ceramiczne są nie tylko trwałe i efektowne, ale też bardzo dobrze tłumią dźwięki. Ponadto charakteryzują się wysoką mrozoodpornością i niską nasiąkliwością. Dzięki niewielkim rozmiarom można nimi kryć również dachy o skomplikowanych kształtach.

Dachówki ceramiczne są bardzo trwałe i efektowne, ponadto dobrze tłumią dźwięki dochodzące z zewnątrz. (fot. Wienerberger)

Produkuje się je z gliny i podwyższających ich parametry wytrzymałościowe domieszek - mączki ceglanej bądź kwarcu. Najczęściej stosowana jest tradycyjna karpiówka i modele zakładkowe, których szczelność i stabilne ułożenie zapewniają specjalne wyprofilowane zamki, ułatwiające też ich układanie.

Dużą popularnością cieszą się dachówki zakładkowe, które tworzą szczelne i stabilne pokrycie. (fot. Monier Braas)

W sprzedaży dostępne są dachówki:

• naturalne, bez dodatkowych powłok;
• angobowane - z warstwą glinki szlachetnej zmieniającej kolor powierzchni dachówek i chroniącej przed porostami;
• glazurowane - z dodatkową powłoką szkliwa, chroniącą przed nasiąkaniem i dającą największą odporność na zabrudzenia, porosty itp.;
• barwione w masie, na których nie widać drobnych zarysowań i uszkodzeń (podobnie jak na tych bez powłok, w kolorze naturalnej czerwieni).

Dachówki cementowe - tańsze odpowiedniki

Jeżeli chcemy nieco zaoszczędzić, możemy zdecydować się na nieco tańsze od ceramicznych dachówki cementowe. Wykonuje się je z barwionego betonu, natomiast wierzchnią warstwę stanowi drobnoziarnista powłoka, która nadaje dachówce gładką powierzchnię oraz znacznie zwiększa jej odporność na zabrudzenia i porastanie mchem.

Na dachu trudno je odróżnić od modeli ceramicznych - wyglądają równie elegancko. Mają też podobne do nich zastosowanie i trwałość, ale są nieco lżejsze i większe, dlatego układa się je szybciej. Charakteryzują się wysoką mrozoodpornością i niską nasiąkliwością. Podobnie jak ceramiczne, bardzo dobrze tłumią dźwięki dochodzące z zewnątrz.

Dachówki cementowe przypominają z wyglądu ceramiczne. Są tylko od nich nieco lżejsze i większe, dlatego ich montaż trwa krócej. (fot. Creaton Polska)

Strzecha - powrót do tradycji

Zwolennicy naturalnych rozwiązań powinni wziąć pod uwagę tradycyjną strzechę. Szczególnie jeśli dom ma tradycyjną architekturę, a połać dachu ma duże nachylenie. Na takich budynkach strzecha prezentuje się wyjątkowo stylowo.

Choć materiał ten stosowany jest od pokoleń, wykorzystywana obecnie do krycia dachów strzecha nie przypomina tej sprzed lat - wykonywana jest nie ze słomy, jak kiedyś, ale z trzciny. Jej wiązki układa się na pełnym deskowaniu bądź na ruszcie drewnianym, mocując drutem.

Strzecha jest bardzo trwała i - dzięki pokryciu specjalnymi powłokami przeciwogniowymi - odporna na pożar. Ma bardzo dobre parametry termoizolacyjne - w lecie chroni przed nadmiernym upałem, a w zimie przed utratą szczególnie ważnego wtedy ciepła. Dobra paroprzepuszczalność strzechy sprawia, że dach "oddycha", co tworzy odpowiedni mikroklimat wewnątrz, zwłaszcza gdy na poddaszu są pomieszczenia użytkowe. Dzięki porowatej strukturze, materiał ten doskonale chroni przed hałasem. W przypadku jakichkolwiek uszkodzeń w pokryciu możliwa jest wymiana tylko jego części.

Materiał ten ma też niestety kilka wad. Jest dość drogi, ponadto znalezienie wyspecjalizowanej w kryciu nim dachów ekipy nie jest łatwe. Dodatkowo co kilka lat wymaga konserwacji (zaimpregnowania przed ogniem i usunięcia mchu) i zamontowania na dachu instalacji odgromowej.

Strzecha prezentuje się bardzo stylowo, zwłaszcza na domach o tradycyjnej architekturze. (fot. Dach-Reed)

Łupek kamienny - wyjątkowa trwałość

Mniej popularnym, ale wartym uwagi typem naturalnego pokrycia, jest łupek kamienny. Materiał ten uzyskuje się przez cięcie bloków skał o strukturze warstwowej. Tak przygotowaną skałę rozwarstwia się na cienkie płytki. Elementy te mocuje się gwoździami do pełnego poszycia z desek, z ewentualnym wstępnym pokryciem papą.

Łupek również wykorzystywany jest do krycia dachów od setek lat, a jego trwałość jest największa spośród wszystkich materiałów - szacuje się ją na 300 lat! Jest łatwy do utrzymania w czystości i całkowicie odporny na działanie ognia. Na dachu prezentuje się elegancko - zarówno na budynkach o klasycznej, jak i nowoczesnej architekturze. Podobnie jak dachówki, oferowany jest bowiem w różnorodnej stylistyce i kolorystyce. Obok tradycyjnych, naturalnie wyglądających płytek o nieregularnym kształcie, w sprzedaży są też elementy prostokątne czy łuskowe.

Wady tego materiału są podobne jak w przypadku strzechy - wysoka cena i niedostatek ekip specjalizujących się w jego układaniu.

Łupek kamienny to najtrwalsze, ale też najdroższe z pokryć dostępnych na rynku. Za 1 m² zapłacimy nawet 300 zł. (fot. Pizarras)

Pokrycia dachowe - zróżnicowane ceny

Pokrycia ciężkie – jako grupa produktów - są wyraźnie droższe od lekkich. Nie znaczy to, że musimy na nie wydać fortunę.

Najtańszą dachówkę cementową kupimy już za 30-35 zł/m². Nieco droższa jest dachówka ceramiczna - 1 m² kosztuje przynajmniej 35-40 zł. Jeżeli zdecydujemy się na zakup wyrobów ręcznie formowanych, musimy być przygotowani na wydatek rzędu 150-200 zł/m².

Do tego trzeba dodać koszt wykonania podkładu - 20-40 zł/m² (ołacenie z membraną dachową) lub 40-50 zł/m² (sztywne poszycie z płyt drewnopochodnych albo desek). Koszty robocizny są bardzo zróżnicowane i zależą od regionu kraju. Orientacyjnie za ułożenie dachówek zapłacimy 60-70 zł/m².

Znacznie droższy będzie dach kryty strzechą albo łupkiem. W pierwszym przypadku za materiał z robocizną zapłacimy ok. 200 zł/m², w drugim - nawet 300 zł/m².

Norbert Skupiński
fot. otwierająca: Wienerberger