Jakiej mocy agregat prądotwórczy do domu jednorodzinnego, a jaki wybrać generator na budowę? Poradnik

Podstawowy parametr każdego agregatu prądotwórczego to moc, którą jest w stanie zapewnić. Ponadto bardzo ważne jest, czy taki generator prądu jest jedno- czy trójfazowy. Wiele urządzeń o wysokiej mocy, szczególnie tych używanych na budowach (betoniarki, spawarki itd.), wymaga zasilania trójfazowego. Kolejną, niestety niedocenianą kwestią, jest jakość prądu, przede wszystkim stabilność jego napięcia i częstotliwości. Coraz więcej urządzeń w naszym otoczeniu jest na nie wrażliwych. Nie tylko mogą działać źle, ale nawet ulec uszkodzeniu.

Jak sprawdzić moc agregatu prądotwórczego? Czym jest moc nominalna i maksymalna?

Warto zacząć od podkreślenia różnicy pomiędzy mocą określaną jako ciągła lub nominalna generatora oraz jego moc maksymalna. Chociaż obie podaje się w kilowatach [kW], to ta druga, czyli moc maksymalna agregatu, zawsze jest wyraźnie wyższa. Ale może być wykorzystywana jedynie chwilowo, w momencie rozruchu przyłączanych urządzeń. Rzecz w tym, że wówczas praktycznie wszystkie pobierają nawet kilka razy wyższą moc, niż normalnie, czyli niż wynosi moc zapisana na ich tabliczkach znamionowych. Tak dzieje się nawet w przypadku zwykłych żarówek, jednak ten problem najbardziej uwidacznia się w przypadku urządzeń z silnikami lub sprężarkami - elektronarzędzi, pomp do wody, pomp ciepła, lodówek. W przypadku sieci takiego „skoku” zwykle nawet nie zauważamy, jednak może on przekraczać możliwości agregatu prądotwórczego. Szczególnie, jeżeli zamierzamy używać mocnych elektronarzędzi, uzasadniony może być zakup tych z tzw. funkcją soft start, dzięki czemu prąd rozruchowy zostaje ograniczony.

Przy wyborze agregatu prądotwórczego nie należy natomiast sugerować się mocą samego silnika. Tę zwykle podaje się w koniach mechanicznych [KM]. Zawsze jest ona dużo wyższa od mocy ciągłej, którą zapewnia agregat. Nie przekłada się jednak na nią wprost i jest raczej tylko dużą liczbą, podawaną po to, aby zrobić wrażenie na niezorientowanych klientach. W praktyce możemy ją pominąć wybierając agregat prądotwórczy.

Odpowiedni agregat prądotwórczy: jednofazowy czy trójfazowy?

Wspominaliśmy już o tym, że wiele maszyn budowlanych (spawarki, betoniarki itd.) wymaga zasilania prądem trójfazowym. Co znaczy, że wykorzystują one trzy fazy oraz napięcie 400 V zamiast 230 V. To generalnie urządzenia o wysokiej mocy. Jednak ważne jest to, że nawet zasilane z bardzo mocnego agregatu jednofazowego (230 V) po prostu nie zadziałają.

Zakup agregatu trójfazowego nie ma jednak sensu, jeżeli planujemy korzystać tylko z urządzeń jednofazowych. A tak jest chociażby w większości już wykończonych i użytkowanych domów jednorodzinnych. Rzecz polega na tym, że łączna moc agregatu 3-fazowego jest rozdzielana na poszczególne fazy. W dużej części z nich jest to po prostu podział przez 3. Czyli, chociaż agregat ma aż 6 kW, to i tak pojedyncze urządzenie 1-fazowe może pobierać nie więcej niż 2 kW. W niektórych modelach agregatów prądotwórczych trójfazowych ten podział nie musi być równy. Jednak oznacza to, że dysponujemy np. 4 kW z całkowitych 6 kW. To jeden z parametrów, które koniecznie trzeba sprawdzić przed zakupem. 

Tak więc stosowanie agregatu 3-fazowego jest uzasadniony tylko wówczas, gdy faktycznie potrzebujemy tego rodzaju zasilania. Wysoka moc takiego sprzętu może amatora wprowadzać w błąd.

Zawsze na początku sezonu zimowego wzrasta zainteresowanie agregatami prądotwórczymi. Warto nabyć podstawową wiedzę, która pozwoli wybrać agregat o odpowiedniej mocy do domu jednorodzinnego

Jakiej mocy agregat do domu jednorodzinnego? Jak sprawdzić moc agregatu prądotwórczego?

Jakie mocy agregat prądotwórczy do domu? W domu jednorodzinnym najczęściej nie potrzebujemy agregatu o mocy nominalnej wyższej niż 2-3 kW. Tu bowiem z założenia mamy ciągły dostęp do sieciowej energii elektrycznej. To jest nasze podstawowe źródło zasilania - wygodne, bo bezobsługowe, względnie tanie (w porównaniu z prądem z agregatu), umożliwiające czerpanie zarówno bardzo wysokiej jak i niskiej mocy, w zależności od chwilowych potrzeb. 

Używanie agregatu prądotwórczego w domu jest sytuacją awaryjną, gdyż czasem dochodzi do wyłączenia sieci energetycznej i wówczas jego posiadanie okazuje się zbawienne. Szczególnie, jeżeli przerwa w dostawie prądu trwa kilkanaście godzin lub dłużej. Jednak, co do zasady, z agregatu do użytku domowego korzystamy sporadycznie, np. raz na kilka miesięcy.

Ponadto zwykle możemy się wówczas obejść bez używania większości domowych urządzeń, szczególnie tych o najwyższej mocy. Może nie będzie to specjalnie wygodne, lecz przez krótki czas wytrzymamy bez elektrycznej podłogówki, pompy ciepła, kuchenki, czy piekarnika.

Natomiast koniecznie, przed wyborem mocy agregatu prądotwórczego, musimy sporządzić listę sprzętów absolutnie niezbędnych. Na tej liście najpewniej znajdzie się lodówka i zamrażarka, pompa studzienna, pompa obiegowa c.o., kocioł, instalacja alarmowa, minimum oświetlenia, komputer i router zapewniający dostęp do Internetu. To, oczywiście, tylko przykład. Trzeba też poczynić zastrzeżenie, że gdy przerwa w dostawie prądu trwa zaledwie godzinę czy dwie, uruchamianie agregatu raczej nie jest niezbędne. Nawet latem lodówka się wówczas nie rozmrozi. Zasilanie awaryjne nie będzie więc konieczne. 

W większości przypadków w domu jednorodzinnym wystarcza niewielki agregat, o mocy do 2 kW. Z zastrzeżeniem, że chodzi o tzw. moc ciągłą (nominalną), nie zaś maksymalną. Najczęściej łączna moc urządzeń z naszej listy minimum będzie znacznie mniejsza, bliższa raczej 1 kW. Jednak musimy pamiętać chociażby o zapewnieniu pewnej rezerwy uwzględniającej duże prądy rozruchowe.

Z mocą agregatu prądotwórczego nie warto zaś przesadzać, gdyż sprzęt będzie wówczas nie tylko duży, głośny i drogi. Ponadto nawet jeżeli agregat prądotwórczy działa np. na 1/4 swoich możliwości i tak zużyje sporo paliwa. Tego nie unikniemy nawet w przypadku urządzeń, które w dość szerokim zakresie są w stanie automatycznie dostosowywać swą moc do aktualnego obciążenia. Poza kosztami pracy generatora prądu, mamy tu jeszcze problem konieczności częstego uzupełniania benzyny. Mniejszy model agregatu będzie po prostu mniej absorbujący w obsłudze. 

Jakie paliwo do agregatu prądotwórczego?

Wybierając agregat prądotwórczy do domu kupuje się raczej model na benzynę, czasem na gaz, zasilane z butli. Chociaż te ostatnie można podłączyć również do przydomowego zbiornika LPG. Natomiast agregaty z silnikiem diesla, czyli na olej napędowy, stosuje się tylko w dużych urządzeniach przemysłowych. Agregaty benzynowe są po prostu najlżejsze, najtańsze i cechuje je względnie niski poziom hałasu. 

Agregat prądotwórczy benzynowy to dobry wybór do domu.

Jak działa agregat prądotwórczy i jak dobrać moc agregatu prądotwórczego na budowę?

Zupełnie inną charakterystykę, niż w wykończonym już domu, ma zapotrzebowanie na prąd na budowie. Tu bardzo często może być potrzebny agregat trójfazowy o dużej mocy, np. w granicach 6–10 kW. Z zastrzeżeniem, że dotyczy to wykonywania typowych ciężkich prac budowlanych, w rodzaju zasilania dużej betoniarki, agregatu tynkarskiego itd. Szczególnie, jeżeli w tym samym czasie w budynku ma pracować ekipa złożona z wielu osób. Wówczas, nawet jeżeli każda z nich używa narzędzi o umiarkowanej mocy (bruzdownicy, szlifierki kątowej, młota udarowego), to ostatecznie będzie to naprawdę dużo. Musimy brać pod uwagę sumowanie się mocy wszystkich urządzeń oraz nieprzewidywalność tego, kiedy akurat zostaną uruchomione. A przecież nie powinno być tak, że jedna osoba musi czekać na budowie, aż pozostałe chwilowo mają przerwę.

Jeszcze czymś innym będzie natomiast wykonywanie niezbyt energochłonnych robót instalacyjnych, wykończeniowych (malowanie, układanie płytek), drobnych prac prowadzone przez samego inwestora. Wtedy nie potrzebujemy mocy kilku kilowatów, raczej kilkuset watów. Wówczas bardzo dobrze sprawdzi się mały agregat prądotwórczy o mocy ciągłej ok. 2 kW. Najlepiej kupić taki, który później będzie można wykorzystywać jako rezerwowe źródło zasilania również w już zamieszkanym domu.

Warto dodać, że w czasie budowy domu agregat prądotwórczy kupuje się (ewentualnie wypożycza), aby móc w ogóle prowadzić prace - jeżeli do działki nie doprowadzono jeszcze przyłącza sieciowego. Czekanie aż wszystko zostanie załatwione w zakładzie energetycznym oznacza zaś zwykle przynajmniej pół roku opóźnienia, a często ponad rok. Z tej perspektywy zakup lub wypożyczenie agregatu to nie tylko pozycja w ogólnym kosztorysie budowy, ale i swoista inwestycja.

Jakiej mocy wybrać agregat prądotwórczy do domu: podsumowanie

Jaki powinien być więc agregat prądotwórczy do domu? Paliwo to w przypadku małych generatorów niemal zawsze benzyna. Jeżeli nie planujemy używać go na budowie, to raczej wystarczy jednofazowy. To mały agregat prądotwórczy będzie ideałem. Bo najpewniej będzie on także dość cichy i nie zużyje zbyt wiele paliwa, a na na jednym tankowaniu będzie działać długo. 

Jednak koniecznie trzeba pamiętać, że moc przyłączonych do niego i zasilanych w tym samym czasie urządzeń nie może być wyższa od mocy agregatu. Warto więc zawczasu obliczyć ile ostatecznie będziemy musiał dać generator. Wymaga to nie tylko sprawdzenia  tabliczek znamionowych urządzeń. Bardzo ważne jest nie tylko to jakie sprzęty chcemy zasilać, ale również czy wszystkie muszą działać w tym samym czasie. Jeżeli nie, to podstawowym kryterium wyboru agregatu prądotwórczego będzie tylko moc największego z nich.

Wybierając generator prądu i jego moc, dobrze jest zacząć od zrobienia listy urządzeń, które wymagają awaryjnego zasilania. Przeważnie w domach jednorodzinnych stosuje się agregaty o mocy znamionowej 2 kW. Warto pamiętać, że wraz z mocą agregatu rosną jego gabaryty, cena i koszty eksploatacji.

Koniecznie trzeba jednak pamiętać o opisanym wcześniej problemie dużego poboru mocy w momencie rozruchu urządzeń elektrycznych. W praktyce wymusza to stosowanie agregatów prądotwórczych o nieco większej mocy. Oraz stosowanie zasady, że najpierw uruchamiamy sprzęty o najwyższej mocy, dopiero po nich kolejne.

Dlaczego agregat inwerterowy jest najlepszy do domu? Jakość uzyskiwanego prądu

Nie można jednak zapominać nie tylko o mocy, lecz również o jakości uzyskiwanego prądu. Najlepszą charakterystykę mają tzw. agregaty inwerterowe. Są nieco droższe od tradycyjnych, lecz dają wręcz idealny prąd sinusoidalny, porównywalny z tym z sieci. Taki agregat prądotwórczy nadaje się do zasilania kotła gazowego, wszelkich urządzeń elektronicznych, pomp, źródeł światła typu LED. Do domu jednorodzinnego, gdzie takich wrażliwych na parametry prądu urządzeń jest mnóstwo, będzie to najlepszy wybór. Nie warto tu przesadnie oszczędzać, w sytuacji, gdy przyzwoitej jakości agregat inwerterowy o mocy 2 kW kosztuje mniej niż 2000 zł.

W tradycyjnych agregatach prądotwórczy, nawet tych wyposażonych w układy automatycznej regulacji napięcia (AVR), problemem są nie tylko wahania napięcia lecz również jego częstotliwości oraz odchylenia od idealnego przebiegu sinusoidalnego. Dla wielu urządzeń, choćby kotłów wyposażonych w elektronikę sterującą, to po prostu groźne i może skończyć się ich uszkodzeniem.

Fot.: Adobe Stock